COPD

• Verzorgende
• MBO
• Studiejaar 3

Wat zijn je leervragen over COPD?

Lesdoelen voor vandaag

aan het einde van de les kun je vertellen:

wat COPD inhoudt

welke anatomie betrokken is bij COPD

wat de oorzaken zijn van COPD

wat de symptomen zijn bij COPD

wat de diagnostiek is bij COPD

welke therapie er gegeven kan worden bij COPD

wat de prognose is bij COPD

wat er preventief gedaan kan worden bij COPD

kun je verzorgend redeneren  bij het ziektebeeld COPD

Anatomie / fysiologie

   Welke anatomie en welke fysiologie is bij dit ziektebeeld betrokken?

COPD is een chronische longziekte, waarbij de longen zijn beschadigd. De afkorting COPD staat voor Chronic Obstructive Pulmonary Disease (Chronische Obstructieve Longziekte). Chronische bronchitis, longemfyseem en aandoeningen van de kleine luchtwegen vallen allemaal onder de naam COPD.

Diagnostiek

   Welke onderzoeken zijn nodig om tot een diagnose te komen?

De diagnose COPD wordt meestal gesteld na een longfunctietest. Soms is aanvullend onderzoek nodig zoals het maken van röntgenfoto’s of een CT-scan.

COPD

• Chronische ontsteking
  
• Beschermlaag en trilhaartjes   beschadigen
  
• Vernauwingen in de bronchiën
  
• Verhoogde slijmproductie   verstopping van de vernauwde   bronchiën 

Bij welke groepen mensen komt de ziekte voor?  

Meestal is roken de oorzaak van COPD. 

Roken of meeroken beschadigt de longen ernstig. Daardoor kunnen longziekten zich gemakkelijker ontwikkelen.

Ongeveer één op de vijf mensen met COPD heeft nooit gerookt. Bij hen heeft COPD een andere oorzaak, zoals:

Astma, longontsteking en andere longziekten

Erfelijke ziektenhttps://www.google.com/imgres?

Schadelijke stoffen, zoals houtstof, lijm en verfdampen 

Luchtvervuiling, bijvoorbeeld door fijnstof

 Symptomen

   Welke verschijnselen komen voor bij dit ziektebeeld?

Door COPD wordt ademen steeds moeilijker. Kortademigheid, hoesten, piepen en productie van slijm uit de luchtwegen (sputum) zijn het gevolg van de aandoening.

Door de kortademigheid, bewegen COPD-patiënten steeds minder. Hierdoor treedt verlies van spiermassa en spierkracht op met als gevolg gewichtsverlies, moeheid en verlies van uithoudingsvermogen. 

Dit kan leiden tot zwaarmoedigheid en het hebben van weinig fut om dingen te ondernemen. Soms raken mensen in een sociaal isolement.

Hiernaast kan zich bij COPD-patiënten plotseling een verergering van de klachten voordoen. Dit noemen we een longaanval, ofwel exacerbatie. Er is dan sprake van toenemende benauwdheid, hoesten en slijm.

Therapie/behandeling

   Welke behandelingen kunnen worden toegepast?

Stoppen met roken is een belangrijke stap

Medicatie via inhalatie:

Luchtwegverwijders

Luchtwegverwijders zorgen voor verlichting van kortademigheidsklachten, die worden veroorzaakt door COPD. Ze worden bijna altijd in de vorm van pufjes voorgeschreven. 

Behandeling COPD

• Medicatie: Luchtwegverwijders, ontstekingsremmers, slijmoplossers, antibiotica.
• Zuurstof / inhalaties
• energie verdelen over de dag / zicht krijgen op...

Ontstekingsremmers

Bij patiënten met ernstig COPD kunnen onstekingsremmers, zoals prednison, zinvol zijn. Het komt bijna nooit voor dat cliënten met COPD langdurig prednison moeten krijgen in tabletvorm. 

Ontstekingsremmers in de vorm van een pufje (inhalatie corticosteroïden) is meestal voldoende.

 Bij een longaanval is het soms nodig kortdurend een kuur prednisolon te krijgen.

Andere medicijnen

Als een infectie de oorzaak is van een longaanval kan een antibioticum zinvol zijn. 

Daarnaast kunnen slijmoplossers gegeven worden.

Bewegen en/of longrevalidatie

Omdat een COPD-patiënt vanwege de kortademigheid minder beweegt, treedt er verlies van spiermassa op. Hierdoor gaat de spierkracht geleidelijk achteruit. Deze patiënten ervaren dat als vermoeidheid. Het is belangrijk om, naast het stoppen met roken en het (eventuele) gebruik van medicijnen, ervoor te zorgen dat de conditie weer op peil komt en blijft. Dit kan door twee tot drie keer per week te bewegen en sporten, eventueel onder begeleiding van een fysiotherapeut.

Bij ernstige COPD kan soms de zuurstofspiegel in het bloed sterk verlaagd zijn. In dat geval is het belangrijk extra zuurstof te krijgen. Bij patiënten met zeer ernstig COPD verlengt de extra zuurstof de levensverwachting als deze vrijwel continu wordt gebruikt.

Indicaties om zuurstof te geven

• Respiratoire insufficientie
• Astma en COPD 
• Longontsteking
• Neuromusculaire aandoeningen
• Onvoldoende zuurstoftransport bij shock, hartfalen, allergische reacties.

Piepende ademhaling passend bij COPD

  Hoe vaak komt de ziekte voor?

            

Aantallen: Nederland telt ongeveer 329.000 bij de huisarts bekende COPD-patiënten; 192.000 mannen en 137.000 vrouwen. Jaarlijks wordt in Nederland bij ruim 35.000 nieuwe patiënten COPD geconstateerd.

Herkennen van de palliatieve fase

Het moment waarop duidelijk wordt dat genezing niet (meer) mogelijk is.

Verschil markeren van fase: 

• Oncologische patiënten
  
• Chronisch zieken (COPD, hartfalen, nierfalen)
  
• Kwetsbare ouderen (dementie)
  

 

Zuurstoftoediening is een voorbehouden en risicovolle handeling

• Opdracht van de arts
• Afspraken over hoeveelheid toe te dienen zuurstof
• Toediening via non rebreathing masker, venturimasker, neusbril zuurstofkatheter
• Alert bij COPD patienten
• Zuurstof is zeer brandbaar
• Controleer hoeveelheidzuurstof in cilinder
• Bereken aanwezige zuurstof (les 3)

Meneer De Jong (87) heeft COPD en zit in een rolstoel omdat hij te weinig energie heeft om te

lopen. Op zijn stuit heeft meneer een rode plek.  De huisarts constateerde dat meneer ondervoed is. Meneer is nu opgenomen in het verpleeghuis.

Formuleer de PES voor meneer de Jong.