Herhaling De Brug - wg, lv, mw en bwb

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Werkwoordelijk gezegde

De persoonsvorm met alle andere werkwoorden in de zin noemen we het werkwoordelijk gezegde. 

Wat gaan we vandaag doen?

- Lezen (15 min.)

- Huiswerk bespreken (opdracht 2 - blz. 243)

- Herhalen persoonsvorm, zinsdelen, werkwoordelijk gezegde, lijdend voorwerp, meewerkend voorwerp en de bijwoordelijke bepaling

- Maken opdracht 3, 4 en 5 - blz. 244, 245

Antwoorden opdracht 2 (blz. 243)

1. In Duitsland / lette / een boer / laatst / onvoldoende / op.

Wie lette op? ow = een boer

2. Hij / maakte / met zijn tractor / een verkeerde beweging.

Wie maakte? ow = Hij

3. De lading mest / viel / uit de kantelende aanhanger.

Wat viel? ow = De lading mest 

Antwoorden opdracht 2 (blz. 243)

4. Precies naast de aanhanger / reden / een vader en zijn dochter / in hun cabriolet.

Wie reden? ow = een vader en zijn dochter

5. Die twee / kregen / de hele lading / over zich heen.

Wie kregen? ow = Die twee

6. Een dag later / verscheen / een artikel over dit vervelende voorval / in de plaatselijke krant.

Wat verscheen? ow = een artikel over dit vervelende voorval

Stappenplan grammatica

Stap 1. Wat is de persoonsvorm?

Stap 2. Verdeel de zin in zinsdelen en zet strepen tussen de zinsdelen.

Stap 3. Bepaal het onderwerp en geef antwoord op de vraag:

Wie of wat + de persoonsvorm/ werkwoordelijk gezegde

Stap 4. De persoonsvorm en andere werkwoorden zijn samen het werkwoordelijk gezegde.

Werkwoordelijk gezegde

Het werkwoordelijk gezegde zegt wat het onderwerp 'doet'. 

Woorden 'te' of 'aan het' vóór een werkwoord staan, horen bij het werkwoordelijk gezegde.

Vb. Op het grasveld / zijn / mijn klasgenoten (ow) / aan het voetballen.

Zelf aan de slag

Maak opdracht 3 op blz. 244.

Neem alle zinnen over, onderstreep de persoonsvorm (pv), en zet strepen tussen de zinsdelen. 

Noteer daarna eronder het onderwerp (ow), en het werkwoordelijk gezegde (wg).

Antwoorden opdracht 3 (blz. 244)

1. Morgen / wordt / mijn nieuwe jas / door TNT Post / bij mij thuis / afgeleverd.

ow = mijn nieuwe jas

wg = wordt afgeleverd

2. Isa / vindt / het nieuwe nummer van Shawn Mendes / erg goed.

ow = Isa

wg = vindt

3. Vanavond / maak / ik / eindelijk / mijn werkstuk over vulkanisme / af.

ow = ik

wg = maak af

Antwoorden opdracht 3 (blz. 244)

4. Zijn / de taxichauffeurs / bij Schiphol / aan het protesteren / voor hogere tarieven?

ow = de taxichauffeurs

wg = Zijn aan het protesteren

5. Dit weekend / wil / Frits / met een paar vrienden / Madurodam / gaan bezoeken.

ow = Frits

wg = wil gaan bezoeken

6. De ingang van onze school / schijnt / binnenkort / opgeknapt (/) te worden.

ow = De ingang van onze school

wg = schijnt opgeknapt te worden

Lijdend voorwerp (lv)

Ook het lijdend voorwerp is een zinsdeel. 

Bij het lijdend voorwerp 'overkomt iemand' of 'ondergaat een onderwerp' iets. 

Het is belangrijk dat je weet dat NIET iedere zin een lijdend voorwerp heeft.

Hoe vind je het lijdend voorwerp? 

wie/wat + wwg + onderwerp = lijdend voorwerp. 

Wie of wat

+

wwg

+

lijdend voorwerp

onderwerp

=

Het meewerkend voorwerp

Ook het meewerkend voorwerp is een zinsdeel. 

Bij het meewerkend voorwerp kun je 'aan' of 'voor' toevoegen of weglaten. Vb. Hij geeft (aan) haar een bos bloemen. 

Maar niet:

Hij staat voor de toonbank. Hier is 'voor' een voorzetsel.

bijwoordelijke bepaling

De bijwoordelijke bepaling (bwb)

Geeft antwoord op vragen als: Wanneer? Hoe? Hoelang? Waar? Waardoor? Waarom? Waarover? Waarvandaan? Wanneer? Waarheen? en is vaak een plaats- of tijdsaanduiding.

Ook woorden als: natuurlijk, niet, wel zeker, absoluut, misschien, waarschijnlijk, vermoedelijk en allicht zijn bijwoordelijke bepalingen.

Bijwoordelijke bepaling

We noemen de bijwoordelijke bepaling ook wel de ‘prullenbak’. Alles wat je overhoudt, noem je een bijwoordelijke bepaling.

De bijwoordelijke bepaling (bwb)

Een bijwoordelijke bepaling begint vaak met een voorzetsel dat letterlijk wordt bedoeld. 

                      Let op: 

                      Niet in alle zinnen komt een bijwoordelijke bepaling voor, maar                                een zin kan ook meerdere bijwoordelijke bepalingen bevatten!

Een bijwoordelijke bepaling kan uit een of meer woorden bestaan.

Zelf aan de slag

Maak opdracht 4 en 5 op blz. 244 en 245

Na 10 minuten bespreken we de opdrachten klassikaal.

Antwoord opdracht 4 zin a

Zin a.

Antwoord opdracht 4 zin b

Zin b.

Na 10 minuten gaan we de opdrachten bespreken.

Antwoord opdracht 4 zin c

Zin c.

Antwoord opdracht 4 zin d

Zin d.

Antwoord opdracht 4 zin e

Zin e.

Antwoord opdracht 4 zin f

Zin f.

Antwoord opdracht 5

1. Ik / zal / in de nabije toekomst / ongetwijfeld / een tijdje / in een woonboot / gaan wonen.

ow = Ik

wg = zal gaan wonen

bwb = in de nabije toekomst

bwb = ongetwijfeld

bwb = een tijdje

bwb = in een woonboot

Antwoord opdracht 5

2. Wanneer / biedt / deze sportclub / alle vrijwilligers / een feestavond / aan / in de nieuwe kantine?

ow = deze sportclub

wg = biedt aan

lv = een feestavond

mv = alle vrijwilligers

bwb = Wanneer

bwb = in de nieuwe kantine

Antwoord opdracht 5

3. Na dit teleurstellende seizoen / zal / PSV / vermoedelijk / de trainer / ontslaan.

ow = PSV

wg = zal ontslaan

lv = de trainer

bwb = Na dit teleurstellende seizoen

bwb = vermoedelijk

Antwoord opdracht 5

4. Waarom / vertellen / agenten / altijd / zulke nare verhalen / aan de verslaggevers?

ow = agenten

wg = vertellen

lv = zulke nare verhalen

mv = aan de verslaggevers

bwb = Waarom

bwb = altijd

Antwoord opdracht 5

5. Vanwege m’n verjaardag / gaf / ik / vandaag / iedereen in de klas / een lekkere Mars.

ow = ik

wg = gaf

lv = een lekkere Mars

mv = iedereen in de klas

bwb = Vanwege m’n verjaardag

bwb = vandaag

Antwoord opdracht 5

6. Wat voor eng insect / heeft / de directeur / eigenlijk / gedood / met dat scherpe nagelschaartje?

ow = de directeur

wg = heeft gedood

lv = Wat voor eng insect

bwb = eigenlijk

bwb = met dat scherpe nagelschaartje

Je kunt / weet nu...

Je kunt zinnen verdelen in zinsdelen (persoonsvorm, onderwerp, werkwoordelijk gezegde, het lijdend voorwerp, het meewerkend voorwerp en de bijwoordelijke bepaling) zodat je goed zinnen kunt formuleren.