week 1: A1b woordsoorten H4 zww/hww/kww + H5 aanw., vr. en onb. vnw

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Welkom

Welkom

Lesdoelen:

Ik kan / weet:

• zelfstandige werkwoorden, koppel- en hulpwerkwoorden herkennen.
• aanwijzende, vragende en onbepaalde voornaamwoorden herkennen en gebruiken.

Werkwoorden

Werkwoorden in een zin geven aan wat het onderwerp is of doet. Een werkwoord geeft ook aan welke toestand of handeling centraal staat in de zin. 

Er kunnen meer werkwoorden in één zin staan. 

Zelfstandig werkwoord (zww)

• Een zww geeft een handeling aan ('iets doen').
• Als er één werkwoord in de zin staat dat een handeling aangeeft, dan is dat het zelfstandige werkwoord.
• Als er meer werkwoorden zijn, staat het zww achter in de zin.
• Er staat altijd maar 1 zww in de zin.
• Het zww is onmisbaar voor de zin. 

Mama versiert de kamer.

Ik voetbal het allerliefste met mijn vrienden.

Hulpwerkwoord (hww)

• Als je in de zin het zww hebt gevonden en er staan nog meer werkwoorden in deze zin, dan zijn dat hulpwerkwoorden.
• Hulpwerkwoorden "helpen" het zww.
• Een hww staat nooit alleen in een zin.

Het hulpwerkwoord (hww)

Trucjes:

Het hulpwerkwoord kun je weglaten uit de zin.

Als er meer werkwoorden in de zin staan, dan is de persoonsvorm (pv) altijd het hulpwerkwoord.

hulpwerkwoord (hww)

Jan heeft gefietst.

• hww: heeft
• zww: gefietst

Koppelwerkwoord (kww)

• Als een zin gaat over iets zijn of worden, (naamwoordelijk gezegde) en er staat maar één werkwoord, dan is dat een koppelwerkwoord (kww).
• Een kww koppelt een eigenschap aan het onderwerp.
• Als er meerdere werkwoorden in de zin staan, staat het kww altijd achter in de zin. De andere werkwoorden zijn dan hulpwerkwoord.

De kww zijn:

• zijn
  
• worden
  
• blijven
  
• blijken
  
• lijken
  
• schijnen

De volgende kww komen minder vaak voor:

• heten
  
• dunken
  
• voorkomen

Iemand DOET iets

- zelfstandig ww

- hulpwerkwoord

Iemand IS iets

- koppelwerkwoord

- hulpwerkwoord

Wat is het zww?
Ik wil ooit een keer parachutespringen!

1. ooit
2. wil
3. keer
4. parachutespringen

Wat is het hww?
Als je wil schaatsen, moet het echt wel harder vriezen!

1. wil, schaatsen
2. wil, moet
3. schaatsen, vriezen
4. schaatsen, moet

Wat is het kww?
Hij is altijd blij geweest.

1. is
2. blij
3. geweest
4. is geweest

Aanwijzend voornaamwoord

(aanw.vnw)

• wijst iets aan -> Die mountainbike
• kan voor een zn staan -> Dat meisje
• kan alleen staan -> Deze vulpen is mooier dan die.

Let op! Geen aanw.vnw -> woorden die plaats of richting aangeven ( daar, daarheen, daarover, daarlangs.)

Aanwijzend voornaamwoord

(aanw.vnw)

Meest voorkomende:

• deze, die, dat, dit

Ook nog:

• zulk(e), zo'n, dergelijk(e), zelf, dezelfde, hetzelfde

Wat is het aanw.vnw?
Ik weet niet of ik dit boek leuk vind.

1. of
2. vind
3. dit
4. niet

Wat is het aanw.vnw?
Lees je nou alweer hetzelfde boek?

1. nou
2. boek
3. alweer
4. hetzelfde

Vragend voornaamwoord

(vr.vnw)

• Meestal aan begin van een vraag.

-> Naar welke film ben je geweest?

• Of aan begin van een zin die gemaakt is van een vraag.

-> Monica vroeg met wie ik gisteren naar de film ben geweest.

Let op! Geen vr.vnw -> waar, wanneer, hoe.

Vragend voornaamwoord

(vr.vnw)

Meest voorkomende:

• wie, wat, welk(e), wat voor (een)

Wat is het vr. vnw.?
Weet je al welk boek je gaat lezen?

1. weet
2. gaat
3. welk
4. lezen

Wat is het vr. vnw.?
Wat voor dier is dat?

1. voor
2. dat
3. wat voor
4. is

Onbepaald voornaamwoord

(onbep.vnw)

• Duidt een persoon of een zaak aan.
• Is wel vaag, het zegt niet precies wie of wat bedoelt wordt.

-> Er was vanmiddag iemand aan de telefoon die jou iets wou vragen.

• Let op! Drie lastige gevallen
  

Onbepaald voornaamwoord

(onbep.vnw)

Drie lastige gevallen

• Het woord je = onbep.vnw als het men betekent

-> Zulke goedkope schaatsen kun je maar beter niet kopen. 

• Wat = onbep.vnw als het iets betekent

-> Heb je nog wat gekocht bij de Primark?

•  Het = onbep.vnw als het niet naar iets verwijst, maar tijd, weersomstandigheden of sfeer weergeeft.

-> Het is vier uur en het is buiten guur.

Onbepaald voornaamwoord

(onbep.vnw)

Meest voorkomend:

• iemand, niemand, iedereen, men (= je), het, (zo)iets, niets, alles, wat, elk(e), ieder(e), iedereen, menig(e), menigeen, ene, (een) zekere, een of ander(e).

Wat zijn de onbep.vnw?
In die winkel kun je bijna alles kopen.

1. bijna alles
2. alles kopen
3. je, alles
4. kun je

Wat is het onbep.vnw
Niemand durfde de docent tegen te spreken.

1. tegen
2. niemand
3. durfde
4. spreken

Huiswerk week 1

Grammatica woordsoorten 

H4 (blz. 120 + 121) opdr. 1, 2, 4 en 6

+
H5  (blz. 150-151) 1 t/m 4

Ma 11-1-2021: huiswerk inleveren via Teams - opdrachten

Vrijdag online vragenmoment (vrijwillig)

0

OEFENEN: Ik word bekeken
word = .....

1. zelfstandig werkwoord
2. hulpwerkwoord
3. koppelwerkwoord

OEFENEN:
Ik heb gegeten
heb = .....

1. zelfstandig werkwoord
2. hulpwerkwoord
3. koppelwerkwoord

OEFENEN:
Ik zwem graag baantjes.
Zwem = .....

1. zelfstandig werkwoord
2. hulpwerkwoord
3. koppelwerkwoord

OEFENEN:
Bas wordt later piloot.
wordt = .....

1. hulpwerkwoord
2. koppelwerkwoord
3. zelfstandig werkwoord

OEFENEN:
De banaan heeft bruine plekken.
heeft = .....

1. hulpwerkwoord
2. zelfstandig werkwoord
3. koppelwerkwoord

OEFENEN:
Ze blijft een apart geval.
blijft = .....

1. Koppelwerkwoord
2. Hulpwerkwoord
3. Zelfstandig werkwoord

OEFENEN:
We hebben met elkaar gewandeld.
gewandeld = .....

1. zelfstandig werkwoord
2. hulpwerkwoord
3. koppelwerkwoord

OEFENEN:
Frits blijft een vervelend mannetje.
blijft =

1. Zelfstandig werkwoord
2. Hulpwerkwoord
3. Koppelwerkwoord

OEFENEN: Vul het correcte vnw in.
Er kwam ..... Jansen aan de deur.

1. die
2. ene
3. deze
4. welke

OEFENEN: Benoem het vnw.

Ik moet IEMAND om hulp vragen.

1. aanw.vnw
2. vr.vnw
3. onbep.vnw

OEFENEN: Benoem het vnw.

WAT vind jij eigenlijk van de opmerking van Jan?

____

1. aanw.vnw
2. vr.vnw
3. onbep.vnw