8.4 De emancipatiebewegingen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4,5

H8 Burgers en stoommachines

8.4 De emancipatiebewegingen 

Kenmerkend aspect

• de opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme
  
• de opkomst van emancipatiebewegingen
  

Leerdoel

In deze presentatie leer je:

• hoe het feminisme opkwam
• hoe het confessionalisme opkwam in Duitsland
•  hoe het confessionalisme opkwam in Nederland

Wat betekent het woord emancipatie eigenlijk?

Emancipatiebewegingen

Confessionelen, socialisten en feministen voelden zich achtergesteld.

Ze willen gelijke rechten voor hun groep.

De opkomst van het feminisme 1/2

• Vrouwen die opkomen voor de emancipatie van de vrouw
  
• Zoals kiesrecht en het worden toegelaten op universiteiten
  
• Feministen waren vooral vrouwen uit de hogere burgerij

Wilhelmina Drucker en Aletta Jacobs

• Aletta Jacobs wilde studeren: schrijft in 1871 brief aan Minister Thorbecke voor toestemming en wordt arts. 
• Wilhelmina Drucker groeit op met ongehuwde moeder (kan niet!) Richt in 1889 VVV op en 1894 VvVK

De opkomst van het feminisme in Engeland

1867: Het voorstel voor vrouwenkiesrecht van de liberaal Mill  leidde tot de oprichting van de eerste vereniging voor vrouwenkiesrecht.

1900: vereniging kreeg massale aanhang, maar de liberale premier Asquith hield vrouwenkiesrecht tegen.

Daarop kwamen er radicale acties van suffragettes.

Tegenstanders

• 'Onfatsoenlijk'
  

• 'De rol van de vrouw is binnenshuis'

• 'De vrouw is een moeder'

• 'Politiek is geen plek voor vrouwen'

Liberale verkiezingsaffiche (1918)

Leg uit bij welk kenmerkend aspect van deze paragraaf de afbeelding het beste past.

Confessionelen in Duitsland

Vanaf 1870 ontstond in Nederland en Duitsland het confessionalisme: 

politiek-maatschappelijke stroming en emancipatiebeweging die uitgaat van het geloof.

1848: kregen katholieken volledige gods-dienstvrijheid

1871: Bismarck nam  antikatholieke maatregelen, waarop katholieken de Centrum-partij oprichten. Deze partij werd erg populair waardoor Bismarck de maatregelen stopte.

 Katholieke verkiezingsaffiche (begin 20ste eeuw)

Gebruik afbeeldingen 8.17.
6a. Maak met beeldelementen duidelijk dat afbeelding 8.17 een affiche is van een politiek-maatschappelijke emancipatiebeweging.

Herman Schaepman (Algemeene Bond van RK-kiesverenigingen)

Abraham Kuyper (Anti-Revolutionaire Partij ARP)

Katholieken en strenggelovige protestanten voelden zich achtergesteld.

Confessionelen in Nederland 

Volgens de grondwet van 1848 mochten gelovigen eigen scholen stichten. De overheid gaf alleen subsidie aan openbaar onderwijs, niet aan bijzonder onderwijs. Gelovigen waren bang dat kinderen op openbare scholen hun geloof zouden verliezen.

In de politiek begon hij de schoolstrijd. 

Confessionelen in Nederland 

Kuyper richtte de Antirevolutionaire Partij (ARP) op. Hij vond dat het in de politiek en maatschappij draaide om de  (tegenstelling) tussen geloof en revolutie (verlichting). Hij werkte daarom samen met de katholieken.

In 1917 wonnen de confessionelen de schoolstrijd. Openbaar en bijzonder onderwijs werden financieel gelijkgesteld.

Links vooraan zie je Troelstra, de leider van de socialisten, vrolijk weglopen met een papier in de hand. Waar is hij zo blij mee?

1. In ruil voor de financiële gelijkstelling kregen de socialisten algemeen kiesrecht
2. In ruil voor de financiële gelijkstelling kregen de socialisten algemeen mannenkiesrecht
3. In ruil voor de financiële gelijkstelling kregen de socialisten meer salaris voor arbeiders
4. In ruil voor de financiële gelijkstelling kregen de socialisten extra vrije dagen voor arbeiders

 ‘Een onzedelijk huwelijk’ (prent van de socialist Albert Hahn, 1913)

Gebruik de adfbeelding.
In Nederland was samenwerking tussen protestantse en katholieke confessionelen lang niet waarschijnlijk.
Maak met een kenmerkend aspect van de tijd van ontdekkers en hervormers duidelijk waardoor dat kwam.

https://schooltv.nl/video-item/de-ijzeren-eeuw-in-de-klas-abraham-de-geweldige