3vg 2.2 communisme fascisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

2.2 Fascisme en communisme

de opkomst van totalitaire systemen

Leerdoelen 

Aan het einde van de les weet je

• hoe de politieke situatie van Italië was na WO 1
• wat het fascisme is
•  Hoe Mussolini aan de macht kon komen in Italië

Personen uit de paragraaf

Benito Mussolini

Italiaanse minister-president 1922 - 1943

(fascistisch)

Jozef Stalin

Dictator van de Sovjet-Unie

1924 - 1953†

(communistisch)

Italië na WO1

Italië verkeerde in chaos:

• werkloosheid
• frustratie 
• vrees voor communisme

Benito Mussolini

Deze chaos zorgde ervoor dat de nationalist Mussolini zijn fascistische beweging oprichtte.

Doel: zo groot worden als het Romeinse Rijk --> mare nostrum 

Fascisme

= ideologie die zich  verzet tegen democratie en alles wat
daarbij hoort.

• 1 sterke leider: il duce 
• 1 partij
• sterk nationalistisch 
• verheerlijking van geweld
• traditionele rolpatronen man-vrouw
• gaat uit van ongelijkheid (sociaal darwinisme)

De mars op Rome 

= een staatsgreep van Mussolini in 1922

De Italiaanse regering durfde zich niet te verzetten en trad af. 

Italië werd een totalitaire dictatuur

Totalitaire ideologie

Totalitair = volledig of totaal

Ideologie = manier van denken over hoe de maatschappij moet zijn.

Totalitaire ideologie:

Manier van denken waarbij het totale leven van mensen wordt beheerst door de ideeën van de partij die de macht heeft door middel van indoctrinatie. 

Totalitaire ideologie

1. één leider  
2. extreem nationalistisch
   
3. de staat beheerst het leven en denken van het volk, alles wat wordt gepubliceerd of wordt gemaakt is goedgekeurd door de staat

Hoe?

- censuur

- propaganda

- geweld en terreur 

Bestaan er nog totalitaire regimes?

1. Ja
2. Nee

Kan je voorbeelden noemen van landen waar er nog steeds sprake is van een totalitair bestuur?

Waarbij kan het fascisme worden ingedeeld?

1. confessionelen
2. extreemlinks
3. liberalisme
4. extreemrechts

Schrijf 3 kenmerken van het fascisme op.

Waarom Fascisme?

• 'Oplossing voor de crisis'

• Populair in de jaren ’20 en ’30 van de 20e eeuw

• Antwoord op slecht beleid van de democratische regeringen

• Niet alleen in Italië of Duitsland (NSDAP), ook in Engeland (BUF) en Nederland (NSB)

2.2 Fascisme en communisme

de opkomst van totalitaire systemen

Leerdoelen:

aan het einde van deze les weet je:

- Wat het communisme inhield na de Russische Revolutie in de Sovjet-Unie

- Waarvoor de NEP werd gebruikt

Wat houdt totalitarisme ook alweer in?Noem minimaal 2 kenmerken

Communisme

- bedrijven zijn eigendom van de staat 

- boeren moesten productie afstaan aan de staat

- alle producten en diensten worden door de staat verdeeld. 

- er is een klasseloze samenleving: iedereen is gelijk.

 

Communisme

--> gevolg: hongersnood

  

Oplossing van Lenin: de Nieuwe Economische Politiek (NEP): kleine particuliere bedrijven zijn toegestaan en boeren mochten weer een deel van hun productie verkopen.

Stalin

Opvolger van Lenin

Doel: De Sovjet-Unie een industriële supermacht maken.

Stalin aan de macht: maatregelen

1. Planeconomie: een vastliggend plan voor 5 jaar 

--> volledige industrialisatie van de Sovjet-Unie

er lag precies vast hoeveel er werd geproduceerd

Stalin aan de macht: maatregelen

2. Collectivisatie (= alles wordt gemeenschappelijk eigendom)

kleine boerenbedrijfjes werden afgeschaft om plaats te maken voor enorme ondernemingen. 

Stalin aan de macht: maatregelen

3. kolchozen = grote landbouwbedrijven. 

boeren moesten op dit land werken en hun oogst aan de staat geven. 

Stalin aan de macht: maatregelen

4. moord en terreur op de koelakken: rijke boeren 

werden vermoord of vervoerd naar strafkampen: goelags

Stalin aan de macht: maatregelen

5. propaganda en stalinisme 

verheerlijking van Stalin 

zuivering binnen de communistische partij 

Opdracht 

Wat: zoek 3 propaganda posters van Stalin en schrijf bij elke de mening van de tekenaar, welke boodschap de tekenaar wilde overbrengen en op welke manier dit wordt bereikt. 

Hoe: tweetallen, op je iPad

Tijd: 15 minuten

Klaar? inleveren op ELO en verder met huiswerk (zie ELO)