GHZ Thema 13: zorg en begeleiding in relatie tot lichaamsbeleving, seksualiteit en relatievorming

• Verpleging en verzorging
• Middelbare school
• MBO
• Leerjaar 4

zorg en begeleiding in relatie tot lichaamsbeleving, seksualiteit en relatievorming

Je werkt in het ziekenhuis en daar ligt Kees, Kees is verstandelijk beperkt.
Kees wil jou in elke dienst dat je voor hem zorgt een kus op de wang geven.
Sta je dit toe?

Ja natuurlijk

Nee natuurlijk niet

lichaamsbeleving, seksualiteit en relatievorming

-onlosmakelijk verbonden als belangrijke aspecten in het menselijk leven

-in belangrijke mate mede bepalend voor kwaliteit van leven voor het individu

- betekenis wordt ingekleurd door individu

-belangrijk onderdeel in opvoeding

individuele beleving moet gerespecteerd worden

uitgangspunt voor de zorg en begeleiding

- respect eigen bestaanswijze staat centraal

- mensen met een verstandelijke beperking moeten zichzelf kunnen zijn en gebruik kunnen maken van hun mogelijkheden en rechten.

-Ze moeten in staat worden gesteld relaties met andere aan te gaan en te onderhouden.

Dit geldt ook voor de zorg en begeleiding in relatie tot lichaamsbeleving, seksualiteit en relatievorming!!!

Dit verdient expliciete aandacht!!!

Moet op geïntegreerde wijze deel uitmaken van het ondersteuningsplan!!!

Aspect van zorg dat om afweging vraagt verschild van persoon tot persoon en situatie

Waar let je in de omgang op bij lichaamsverzorging en lichaamsbeweging bij mensen met een verstandelijke beperking?

Belangrijk in de omgang

-Er moet ruimte zijn voor uiting van genegenheid, echter moet het aanraken van de zorgvrager geen vanzelfsprekendheid zijn.

-respect een aandacht voor schaamtegevoelens. 

-Ook wanneer schaamte er niet is -> blijf respectvol

-Gedragsregels over omgangsvormen

-Wees je bewust van de ongelijke verhouding.

Wat moet je weten m.b.t. omgangsvormen tussen zorgvragers onderling

1. Door beperkte verbale communicatie zijn uitingen vaak veel lichamelijker.
2. Er is een verschil tussen uiten van lichamelijke genegenheid (knuffelen) en vrijen/ seksueel getint gedrag
3. Stimuleren op gedrag af te stemmen op de ander en rekening te houden met diens wensen of weerstanden
4. Alle drie is belangrijk

vriendschap en verliefdheid

Gewoon waar mogelijk, bijzonder waar nodig.

Voor jou als begeleider = primair een ondersteunende rol vergelijkbaar met die van een ouder met pubers.

Taak: bespreekbaar maken van leuke en verwarrende aspecten waarbij de beleving van zorgvrager en vriend/vriendin centraal staat

Mensen met een verstandelijke beperking moeten de ruimte hebben seksuele relaties aan te gaan

Eens

Oneens

Omgaan met seksualiteit

Ook mensen met een verstandelijke beperking hebben het recht om op het gebied van seksualiteit eigen keuzes te maken. Seksualiteit en hoe ermee omgaan is een groeiproces en mensen met een beperking ervaren vaak verschillende problemen op het gebied van seksualiteit. Experimenteren en leren door ervaring is dus belangrijk.

Praten over seks

Er is nog veel handelingsverlegenheid bij de (professionele) omgeving om met mensen met een verstandelijke beperking over seks te praten. Cliënten missen vaak positieve seksuele ervaringen, krijgen te maken met misbruik of vinden relaties moeilijk. Vaak wordt seksualiteit pas besproken na zo'n negatieve ervaring. Het is belangrijk om dit voor te zijn.

https://www.kennispleingehandicaptensector.nl/eigen-regie/seksualiteit

Mastrubatie

-Vaak de enige vorm van seksuele activiteit die ze kennen.

-Reageer niet negatief of vanuit eigen referentiekader.

-Mag niet storend zijn voor anderen

-onze verantwoordelijkheid om te wijzen op privacy

-Excessieve bevrediging = begeleidingsprobleem en niet zozeer bijzondere vorm van seksualiteitsbeleving.

Je werkt op een groep voor mensen met een ernstige meervoudige beperking.

Hier woont Kim, Kim is 58.

Kim zit overdag in een zit orthese en in de nacht in een lig orthese.

Kim draagt incontinentie materiaal.

In de ochtend masturbeert Kim, dit kan zij alleen wanneer haar inco los zit.

Er zijn collega's die de inco erg strak dicht doen waardoor Kim niet kan masturberen, zij is dan de hele ochtend uit haar doen en eet dan niet 

In Groepjes:

Bespreek met elkaar:

-Vind je dat je wat met deze situatie moet?

-Wat zou je in deze situatie doen?

- Op welke wijze kun je rekening houden met de privacy van Kim

- Op welke wijze kun je rekening houden met de emoties en gevoelens van Kim

Tot slot....

-Zoek balans tussen ondersteuning en loslaten en ruimte geven.

-afhankelijkheid staat haaks op weerbaarheid en de mogelijkheid zelf keuzes te maken.

-Een tekort aan weerbaarheid maakt kwetsbaar voor seksueel misbruik.

Mensen met een VB hebben een grote kans op seksueel misbruik.

1. Eens
2. Oneens

Ministerie van Volksgezondheid gaf opdracht tot onderzoek.

2011: 

resultaten laten zien dat naar eigen zeggen 61% van de vrouwen en 23% van de mannen ooit seksueel misbruik heeft meegemaakt.

Variërend van op een kwetsende manier aangeraakt worden tot verkrachting. 

0

huiswerk:

Boek gehandicaptenzorg lezen: blz. 253 t/m 269