6.3 werken voor de overheid en 6.4 inkomsten van de overheid

• Economie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 2

Ga rustig naar je plek. Pak je boek en ga rustig lezen

Wat gaan we doen vandaag?

• Herhaling paragraaf 1 en 2 (10 min)
• Behandelen Hoofdstuk 6 paragraaf 3 (10 min)
  
• Behandelen Hoofdstuk 6 paragraaf 4 (10 min)
• zelfstandig werken (15 min)
• Wat hebben we geleerd (5 min)

Terugblik

Wat is een collectieve voorziening?

1. Een marktplein
2. Een winkelcentrum
3. Een tuinwinkel
4. De Mc Donalds

Wat zijn collectieve voorzieningen?

1. zwembad, fietspad, onderwijs
2. onderwijs, auto's leger
3. fietspad, straatverlichting, flat

Wat is GEEN collectieve voorziening?

1. Park
2. Basisschool
3. Sportschool
4. Snelweg

Collectieve voorzieningen

Voorzieningen die de overheid betaalt en waar iedereen gebruik van mag maken.

Collectieve voorzieningen ...

1. mogen door iedereen gebruikt worden
2. mogen alleen bedrijven gebruik van maken
3. worden betaald door de bedrijven
4. worden betaald door de overheid

Wat is geen collectieve voorziening?

1. School
2. Leger
3. Ziekenhuis
4. Kledingwinkel

Wat is een collectieve voorziening?

1. een voorziening die met collectes wordt betaald
2. een voorziening die door de regering wordt betaald
3. een schaarse voorziening
4. een voorziening met bijzondere collecties

Hoe betaalt de overheid de aanleg en/of het onderhoud van een collectieve voorziening?

1. Via iDeal
2. Niet, dit is een taak van de rechter.
3. Met smeergeld
4. Belastinggeld

Wat betekent het rijk?

1. Verenigd Oost-Indische Compagnie
2. West Indische Compagnie
3. De Nederlandse overheid
4. Bestuurders van een provincie

Wat doet het Rijk NIET?

1. Aanleggen snelweg
2. Aanleggen spoorlijn
3. Aanleggen drempel in woonwijk
4. aanleggen nieuw vliegveld

De gemeente regelt .....

1. zaken voor het hele land.
2. de indeling van het grondgebied.
3. de infrastructuur.
4. alles in je woonplaats.

Wat zijn taken van de gemeente?

1. Bevolkingsregister bijhouden
2. Paspoort uitgifte
3. Bouwvergunning verlenen
4. Bepalen of een dorp mag uitbreiden

Wat zijn taken van de provincie

1. uitgeven nieuw paspoort
2. jeugdzorg bieden aan gezinnen
3. aanleg nieuwe weg tussen 2 steden
4. uitvoeren van oudernzorg

De provincie houdt zich bezig met...

1. De overheid
2. Regionale taken
3. Behoud van de semi-kapitalistische fondsenverwerving
4. Verkoop

Wat is een taak van de provincie?

1. Planning van een woonwijk
2. Zuiveren van afvalwater
3. Leveren van goederen
4. Aansturen van ministers

6.3 Werken voor de overheid

Aan het eind van deze paragraaf kun je:

• uitleggen wat een ambtenaar is.
• voorbeelden noemen van waar een ambtenaar kan werken.
• uitleggen wat infrastructuur is.
  
• uitleggen wat de collectieve en particuliere sector is.
• uitleggen welke rol de overheid hierin heeft.
  

Wat gaan we leren?

0

• Een ambtenaar is iemand
   die werkt in dienst van de
   overheid.
• Er wordt ook wel gezegd
   dat zij in de 'collectieve
   sector werken'.
  

Ambtenaar

• Infrastructuur zijn de
    voorzieningen, waardoor
    bedrijven gemakkelijk kunnen
    produceren.
• Voorbeelden zijn de wegen,
    waterleidingen, sporen,
    vaarwateren, vliegvelden, havens,
    internet en het
    elektriciteitsnetwerk. 

Infrastructuur

Voorbeelden infrastructuur

• De collectieve sector omvat alle
    instellingen die betaald worden
    van belastinggeld of sociale
    premies.
• Er is geen winstoogmerk / het
   doel is niet om winst te maken.
• Ambtenaren werken in de
   collectieve sector.

Collectieve sector

Collectieve sector

Rijk(soverheid)

Provincie

Gelderland

Gemeente
Oost Gerle

Den Haag

Rijksoverheid

Minister-president, ministers, Tweede Kamer.

Klokhuis: democratie

Provincie

Regelt zaken als het openbaar vervoer in de provincie en de drinkwatervoorziening. En alle zaken die in de provincie geregeld dienen te worden, zoals ruimtelijke ordening en infrastructuur.

Gemeente

-De gemeente regels alles in je woonplaats.

-Kun je een paspoort, rijbewijs, ID-kaart halen.

-De gemeente wordt bestuurd door een burgemeesters en wethouders.

• De particuliere sector zijn alle bedrijven
   die kunnen bestaan zonder geld van de
   overheid. Ze zijn handen van burgers
   (restaurants, taxibedrijven etc.).
  
• Er is een winstoogmerk.
• Zij mogen zelf weten wat ze produceren.
  
  
• Moeten bestaan van hun verkoopopbrengsten.
  
  

Particuliere sector

6.4 inkomsten van de overheid

lesdoelen

Je leert wat de belangrijkste inkomsten van de overheid zijn. Je leert over verschillende soorten belastingen en welke niet-belastingontvangsten de overheid heeft.

Inkomsten overheid

• Belastinginkomsten
• Niet-belastinginkomsten

Directe belastingen:

• Belastingen die je direct aan de overheid betaald
• Loon- en inkomsten belasting en vennootschapsbelasting

Indirecte belasting

Indirecte belasting:

• Btw
• Accijns
  

btw=

belasting toegevoegde waarde

Btw is een indirecte belasting (bedrijven ontvangen de btw van de consument en de bedrijven betalen het btw-bedrag aan de belastingdienst)

Er zijn drie btw-tarieven:

• 21% (luxe goederen),
• 9%  (noodzakelijke levensbehoeften),
• of 0% (onderwijs, gezondheid)
  

BTW

Wat betekent BTW?

Welke tarieven kennen we in Nederland?

Accijns

Accijns is een belasting op bepaalde producten met als doel de prijs te verhogen. Hierdoor wordt het gebruik verminderd. 

• Alcohol
• Benzine
• Tabak

Accijns

De overheid maakt bepaalde producten duurder omdat deze slecht zijn voor het milieu of de gezondheid. 

• Benzine, tabak, alcohol
  

Niet-belastinginkomsten

Dit betaal je als de overheid je een dienst levert, bijvoorbeeld een paspoort of rijbewijs.

Boetes

Bijdragen voor collectieve voorzieningen

Inkomstenbelasting

Inkomsten van het Rijk

Indirecte belastingen zitten in de prijs van een product verwerkt, bijv. btw, accijns, toeristenbelasting (= kostprijsverhogende belastingen).

Directe belastingen betaal je rechtstreeks aan de overheid, bijv. loonbelasting, vennootschapsbelasting (= belasting over inkomen, winst en vermogen).

bijv. aardgasbaten, staatsloterij, boetes

premies sociale verzekeringen

VRAGEN?

opdrachten maken

Huiswerk

• Maken opdrachten paragraaf 3 en 4
• alleen de toepassingsvragen (vanaf vraag 6) 

• Lees de theorie 
• Maak de opdrachten