Les 1 [cellen]

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Welkom

Bijles biologie H5 20-21

Lesson Up & Teams

Lesson Up klascode = zrzoo

Ik upload hierin de bijlessen
Eventueel oefenmateriaal
zet ik in Teams

Wat verwacht ik van jullie?

- Aanwezigheid & inzet

- Werkende laptop

- Binas mee

Waarom zit jij hier en wat wil je leren?
(bedenk een andere reden dan ik ben opgegeven door de mentor)

Wat verwacht je van mij?

Jullie planning de komende periode

Planning

Hoofdstuk 1 en 4 tijdens bijles behandelen

Hoofdstuk 3 en 10 tijdens KWT 

Verzoekjes over hoofdstuk 3 en 10 zijn altijd welkom

Hoofdstuk 1 gaat over cellen.
Wat weet je hier nog van?

Sleep de organisatieniveaus van klein naar groot, van boven naar beneden, naar de vakjes aan de rechterkant. (T1)

celorganellen

cellen

weefsels

organen

orgaanstelsels

organismen

atomen

moleculen

Leerdoel 1.1

Je kent de 4 rijken en kan in een context achterhalen om welk organisme het gaat

Er zijn vier verschillende soorten organismen die langs komen met elk unieke eigenschappen in de cel. Welke binas tabel gaat over de 4 rijken? (R)

Een onderzoeker krijgt eencellige organismen toegestuurd in een potje. De vraag van de afzender is: welke van de 4 rijken is dit? De cellen hebben de volgende kenmerken: ze hebben een rode kleurstof in de cellen, ze gebruiken licht als energiebron, ze zijn ongeveer 1,2 micrometer groot. Verder hebben ze een duidelijke celwand. Wat zou jouw antwoord zijn? (T2)

Leerdoel 1.2

Je kunt beschrijven wat stamcellen zijn en wat celdifferentiatie is

Celdifferentiatie

Stamcellen zijn een soort basiscellen die nog alles kunnen worden.

Stamcellen (in embryo) ontwikkelen zich met ieder een eigen vorm en functie = celdifferentiatie 

uitleg stamcel, celdifferentiatie, uitleg van klein naar groot

Stamcellen die totipotent zijn kunnen zich nog differentiëren tot alle mogelijke lichaamscellen. Hoe lang beschikt ons lichaam over deze cellen? (Zoek op in binas) (T2)

Leerdoelen 1.3

Je kunt vertellen uit welke onderdelen een plantencel bestaat

Je kunt in een context uitleggen hoe kleurverandering optreedt binnen bepaalde planten

Leertip 

Neem de tabel over en vul deze in met de celorganellen die we gaan bespreken. Zorg dat je meer kan toevoegen. Deze tabel kun je gebruiken bij het leren voor het schoolexamen.

Celorganel

Plant en/of dierlijke cel?

Functies

Hoeveel zitten er in één cel

Welke celorganellen hebben plantencellen wél die dierlijke cellen niet hebben? (zie binas) (T1)

Plastiden = korrels

• chloroplasten (bladgroenkorrels)
  
• chromoplasten (rode of gele kleur)
  
• leukoplasten (kleurloos zoals de amyloplast = zetmeelkorrel)

In de herfst veranderen boombladeren van kleur. Welke verandering van plasmiden is de oorzaak?

1. Chloroplasten veranderen in chromoplasten.
2. Chloroplasten veranderen in leukoplasten.
3. Chromoplasten veranderen in chloroplasten.
4. Leukoplasten veranderen in chloroplasten.

                  de vacuole

Functie = stevigheid (als een opgeblazen ballon)

Vacuole speelt een grote rol bij turgor en osmose

 Hoe voller vacuole, hoe groter turgor (druk van celinhoud op celwand)

In de afbeelding rechts zie je een verwelkte plant.
Leg dit uit en noem in je antwoord de vacuole.

de celwand (en cellulose)

• ligt om celmembraan heen (buiten de cel, dus officieel geen organel maar hoort wel bij een cel)
• functie = stevigheid. Celwand is vrijwel volledig 
                                                          doorlaatbaar voor
                                                          moleculen en water
                                                          (als een spons)