4.2 Problemen in de kerk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Wat gaan we doen vandaag?

- Welkom! 

- Huiswerk in plenda

- Herhalen §4.1

- Start §2

- Aan de slag! Oefenen (toets)vragen 

- Afsluiting

Pak je plenda

Volgende week SO paragraaf 1 ontdekkingsreizen en paragraaf 2. 

Herhalen

Tijdvak 4: Steden & Staten

4.1 Een nieuwe kijk op de wereld

Leerdoelen

• Je kunt twee oorzaken noemen voor de ontdekkingsreizen.
  
• Je kunt beschrijven welke gevolgen de komst van Europeanen had voor gebieden in Azië, Afrika en Amerika.
  

Wat zijn ontdekkingsreizen?

• Vanaf 1450
• Reizen naar gebieden die toen nog niet bekend waren bij de Europeanen
• Doel: Nieuwe route naar Azië vinden

• Christoffel Columbus voor de Spanjaarden --> 1492 ontdekt hij Amerika

Oorzaken ontdekkingsreizen

• Naar Azië om specerijen te kopen --> Kon je veel geld mee verdienen. Eerst via Midden-Oosten aan de specerijen komen --> werd te duur... Dus opzoek naar eigen route naar Azië
• Rond 1450 grote zeereizen voor het eerst mogelijk door technische verbeteringen in scheepsvaart --> bvb Kompas + betere kaarten

Je kunt beschrijven welke gevolgen de komst van Europeanen had voor gebieden in Azië, Afrika en Amerika.

Gevolgen ontdekkingsreizen

• Gevolgen voor: Azië, Afrika, Amerika:
• 1. Europeanen gingen handelen, dwingen met geweld lage prijzen af. Handelsposten werden opgericht --> daar woonde ze + haven + fort 
• 2. Ontstaan kolonië in Midden- en Zuid-Amerika. (kolonie = Een gebied buiten Europa dat was veroverd en waar Europeanen het bestuur regelden en een tijd gingen wonen.)

Gevolgen ontdekkingsreizen

• Op koloniën --> plantages (= Een groot landbouwbedrijf, waar één product wordt verbouwd, bijvoorbeeld rietsuiker of tabak.) --> Idianen gedwongen om te werken
• 3. Verspreiding Europese cultuur --> Sommige Idianenculturen (Azteken) verdwenen helemaal --> vernietigd door Europeanen
• 4. Ziektes verspreid

Leerdoelen

• Je kunt twee oorzaken noemen voor de ontdekkingsreizen.
  
• Je kunt beschrijven welke gevolgen de komst van Europeanen had voor gebieden in Azië, Afrika en Amerika.
  

§2 Problemen in de kerk

Tijd van ontdekkers en hervormers

ontdekkers en hervormers

Aan het einde van de les...

• Kun je uitleggen hoe de kerk omging met mensen die anders dachten over het geloof dan de kerk.
• Kun je met een aantal voorbeelden uitleggen welke kritiek Luther rond 1500 op de kerk had. 
• Je kunt uitleggen welke twee stromingen in de christelijke kerk ontstonden. 

Wat weet je nog over de Europese ontdekkingsreizen?

De kerk

• In de Middeleeuwen was bijna heel West-Europa christen. 
• Hoofd van de kerk: de paus

Middeleeuwen

• Alleen een goed christen kon in de hemel komen. 
• Niet goed geleefd? Om vergeving vragen bij een geestelijke!! 
• Of......

Ketters

• In de middeleeuwen hadden gelovigen al kritiek op (bijvoorbeeld) de rijkdom van de kerk.  
• Deze mensen werden ketters genoemd.
• De kerk trad hard op tegen ketters....

Waarom hadden mensen kritiek op de kerk en wat deed de kerk met deze kritiek?

Ketterij en inquisitie

In de middeleeuwen

hoorden vrijwel alle 

mensen in (West) Europa 

bij de katholieke kerk.

Ketterij en inquisitie 

• Kritiek op de kerk door "ketters".
• Paus richtte rechtbank op om ketters te veroordelen: de inquisitie. 
• Inquisitie: terugkeren naar de kerk of gemarteld worden of anders op de brandstapel. 

Ketterij en inquisitie

De inquisitie kreeg de opdracht om mensen op te sporen en weer te ''bekeren''.

Kritiek op de kerk

in de Middeleeuwen werd de kerk heel rijk. 

geld werd belangrijker dan geloof. 

sommige priesters kregen kinderen. 

Leven in een klooster

Zou jij kunnen leven in een klooster?

2.30: opstaan

2.30 - 3.00: studie en meditatie

3.00 - 5.00: kerkdienst /bidden

5:00 - 6:00: studie en meditatie

6:00 - 7:30: kerkdienst /bidden

7:30 - 8:00: werken

8:00 - 9:30: kerkdienst /bidden

9.30 - 12.00: werken

12.00 - 13.30: kerkdienst /bidden

13.30 - 14.00: avondeten

14:00 - 16:15: werken

16:15 - 17:30: kerkdienst /bidden

17:30 - 18:00: studie en meditatie

18:00 - 18:30: kerkdienst /bidden

19:00: slapen

• In een klooster werd veel gebeden door de monniken en nonnen, maar ze werkten ook hard, bijvoorbeeld op het land.
• Daarnaast verzorgden zij de zieken en hielpen mensen bij hun geloof in God.

Zou jij kunnen leven in een klooster?

Aflaat

als je een zonde hebt begaan kom je in de hel terecht. 

je kon een aflaat kopen bij de katholieke kerk.

je zonde werd dan vergeven. 

je kocht als het ware een plekje in de hemel. 

Je koopt een aflaat

Hervormers

Hervormers

• Luther wilde de kerk veranderen: hervormer.
• Calvijn was ook een belangrijke hervormer.
• Zij wilden allebei dat de kerk zou veranderen.
• De paus zette Luther, Calvijn en hun aanhangers uit de kerk.
• Er ontstond een splitsing in de christelijke kerk:
• Rooms-katholieken bleven trouw aan de paus in Rome.
• Protestanten waren het eens met de hervormers.
  

Luther

• De Duitse monnik Maarten Luther had ook kritiek op de kerk. 
• In 1517 publiceerde hij zijn kritiek.
• Zijn doel was om de kerk te hervormen!

De kerk valt uiteen

Splitsing van de kerk

Nieuw soort christenen: Protestanten

Splitsing van de kerk: Hervorming of Reformatie

Geen heiligen

Geen monniken

dominees in plaats van priesters

Calvinisme

• Wat is het verschil tussen protestanten en katholieken?

Verschil Katholiek en Protestant 

Katholieken                                                        Protestanten

• Wel een paus

• verering van beelden en heiligen
  

• priesters kunnen je zonden vergeven

• Geen paus

• geen verering van beelden en heiligen 

• alleen via het geloof kunnen je zonden vergeven worden 

oefenen toetsvragen