2.2 Driedimensionale kunst

• Beeldende vorming
• Middelbare school
• vmbo b, k, t, havo, vwo
• Leerjaar 1

2.3  Driedimensionale kunst

(huiswerk vorige les)

Driedimensionale kunst

Driedimensionele kunst is ruimtelijk. Dat wil zeggen dat deze kunst een hoogte, breedte en diepte heeft. Er zijn allerlei verschillende vormen van ruimtelijke kunst. Dit werk van Folkert de Jong is zelf ook een ruimte.

Het is alleen niet meteen helder waarvoor deze dient. De ruimte lijkt op een soort cel met rvs sanitair, een brancardstoel en een scherm waarop schokkerig een verlaten landschap wordt getoond. Op de muur zijn tekens aangebracht. Voor wie is deze ruimte bedoeld en vooral waarom? De kunstenaar speelt met onze fantasie. Leiden de slangen naar een tank met gif of juist met zuurstof om mogelijk een grote natuurramp te overleven?

 

Beeldhouwkunst

Beeldhouwwerk: Ruimtelijk werk dat wordt gemaakt door het toevoegen van materiaal zoals klei (plastiek), het wegnemen van materiaal zoals steen (sculptuur) of door het gieten van vloeibare materialen in een mal (afgietsel). Vaak zijn beeldhouwwerken vrijstaand en bevestigd op een sokkel. 

Buste: Een beeld van een hoofd, hals en schouders.

Reliëf: Een beeldhouwwerk dat niet helemaal ruimtelijk is. De voorzijde (voorstelling) van een reliëf is ruimtelijk, maar de achterzijde is plat.

Monument: Een gebouw of object dat cultureel erfgoed is of een kunstwerk om een gebeurtenis of persoon te herdenken (monumentale kunst). Kunst van een bijzonder groot formaat wordt ook wel monumentaal genoemd. 

Buste. Nefertiti, ook wel Nofretete, was een groot heerser in het oude Egypte. Haar naam betekent "de mooie is gekomen". De originele buste wordt gedateerd rond 1340 v.Chr.

Isa Genzken kopieert het beeld en maakt de replica's met de verschillende brillen nog "mooier". Maar blijft de schoonheid van het beeld overeind als het wordt gekopieerd als massaproduct? 

                                                                    

Monument

In 2013 was het 150 jaar geleden dat de slavernij in Nederland werd afgeschaft.

Omdat te herdenken werd er in Rotterdam een momument geplaatst. Alex da Silva maakte dit werk dat bestaat uit bruin cortenstaal in de vorm van een boot met daarop dansende mensen.

Da Silva liet zich voor dit werk inspireren door dans als een kunstvorm die het menszijn uitdrukt en die culturen kan overbruggen. 

Andere soorten driedimensionale kunst

• Installatie: een ruimtelijk werk dat bestaat uit onderdelen die door de kunstenaar zijn uitgestald. 
• Assemblage: een ruimtelijk werk dat bestaat uit bestaande voorwerpen die aan elkaar zijn bevestigd. Bij mixed media bestaat het werk uit allerlei materialen.
• Readymade: Een bestaand voorwerp dat wordt gepresenteerd als kunstwerk. Dit heet ook wel een objet trouvé.
• Environment: Een artisitek vormgegeven ruimte, die meestal toegankelijk is voor bezoekers en meerdere zintuigen prikkelt, zoals zicht, reuk en gehoor.
• Kinetische kunst: Kunst die uit bewegende onderdelen bestaat en er daardoor steeds anders uit kan zien. De beweging is onderdeel van het werk. Samengestelde bewegende vormen die in de ruimte hangen en worden bewogen door de wind of luchtstromen worden mobiles genoemd. 

Andere soorten driedimensionale kunst

• Mode: Kleding, sierraden en accessoires voor het menselijk lichaam die mensen in een bepaalde periode mooi vinden. Modeontwerpers ontwerpen haute couture op de catwalk, maar ook aan prêt-à-porter voor in de winkels of kostuums voor in het theaters. 
• Design: Een schets of ontwerp. De term wordt in het Nederlands vooral gebruikt voor bijzonder vormgegeven gebruiksvoorwerpen. Die voorwerpen kunnen handgemaakt en uniek zijn, maar ook machinaal in grotere oplagen worden gemaakt (industriële vormgeving voor serieproductie of massaproductie). Een vroeg model of voorlopig ontwerp van een product noem je een prototype.

Assemblage

Met zijn serie #SafePassage, waar dit werk een onderdeel van is, vraagt Ai Weiwei aandacht voor het lot van de vele vluchtelingen die Europa per boot proberen te bereiken. In dit kunstwerk maakt hij gebruik van al bestaande objecten - readymades zou je kunnen zeggen - die hij bevestigt aan de zuilen van het concertgebouw van Berlijn. 

Alexander Calder

was een invloedrijke Amerikaanse beeldhouwer die een grote bekendheid verwierf vanwege zijn innovatieve mobilen en monumentale publieke sculpturen. Hij introduceerde beweging, abstractie en surrealistische elementen in zijn werk en bracht daarmee vernieuwing in de kinetische kunst.

Kinetische kunst is een object dat kan bewegen, aangedreven of uit zichzelf

Kinetische kunst: Holons lijken op enorme, ronddraaiende zeepbellen die nooit barsten. 

Ze rekken uit, draaien en veranderen van kleur.

De kunstenaars laten zich inspireren door de dynamiek van de natuur. Met hun kinetische kunstwerken willen ze de beweging en veranderlijkheid ervan laten zien. 

Mode: De modeontwerpen van Iris van Herpen lijken wel draagbare sculpturen uit de toekomst. 

Met moderne technieken creëert ze wereldberoemde ontwerpen. Elke collectie heeft een thema. Deze collectie is geïnspireerd op natuurlijke bewegingen en organismen uit de zee. 

Vragen

• Doctrine of salvation door Folkert de Jong is een installatie. Beschrijf wat een installatie is. 
• Je zou kunnen denken dat Doctrine of salvation een environment is. Geef aan waarom die benaming toch niet goed bij dit werk past. 
• Het kunstwerk staat midden in de ruimte van een museumzaal. Deze opstelling constrasteert met het onderwerp van het werk, omdat mensen zo naar binnen kunnen kijken. Leg uit waarom de opstelling eigenlijk niet past bij de thematiek van het werk. 

Vragen

• Geef aan waarom je zou kunnen zeggen dat Nofretete van Iza Genzken een assemblage is. 
• Het originele beeld van Nofretete is gehouwen uit zandsteen en bepleisterd met verschillende lagen stucco. Er zijn nog maar weinig mensen die het ambacht van het beeldhouwen meester zijn. Hiernaast staat Dream van Jaume Plensa. Het werk lijkt uit steen gehouwen, maar in werkelijkheid heeft Jaume Plensa een 3D-scan van een gezicht gemaakt, en is het beeld opgebouwd uit hars op een metalen frame en gepoederd in marmerstof. Voor het maken van dit beeld zijn weer heel andere vaardigheden of ambachten nodig. Noem drie eigentijdse vaardigheden die door het team zijn ingezet om dit beeld te realiseren. 

Vragen

• Geef aan waarom Clave van Alex da Silva een monument wordt genoemd.
•  Bekijk de video. Een ruimtelijk werk vraagt vaak om een ruimtelijke manier van kijken, zoals in de video wordt gedaan. Benoem twee aspecten van het werk die niet direct zichtbaar zijn of opvallen op de foto, maar in de video wel duidelijk zichtbaar zijn. 
• Beschrijf hoe het kunstwerk zowel in kleur als in vorm contrasteert met de omgeving die zichtbaar is op de afbeelding. 

Vragen

• Ai Weiwei maakte #SafePassage ten tijde van de vluchtelingencrisis in 2016, waarbij duizenden mensen Europa probeerden te bereiken via de Middellandse Zee. Veel vluchtelingen verdronken tijdens hun overtocht. Beredeneer welke boodschap de kunstenaar met dit werk zou willen overbrengen en licht je antwoord toe aan de hand van het werk en het gebouw. 
• De zwemvesten in dit werk zijn objets trouvé. Het zijn zwemvesten die echt zijn gebruikt door vluchtelingen en die op het strand zijn achtergelaten. Geef aan hoe een objet trouvé ook wel wordt genoemd.   

Vragen

• Bekijk de video. Beschrijf waarom in Reflecting holons van Martens & Visser sprake is van kinetische kunst.
• Beschrijf hoe de kunstenaars te werk zijn gegaan om beweging en de illusie van een zeepbel te creëren.
• Het werk van Martens en Visser is geen assemblage. Geef aan waarom er toch sprake is van mixed media. 

Vragen

• Bekijk de video. Geef aan waarom je zou kunnen zeggen dat de mode van Iris van Herpen een vorm van kinetische kunst is. 
• De collectie is gebaseerd op de "zintuigelijke zee". Noem drie manieren waarom dit thema in de show naar voren komt.