Lockdown januari: vervolg H2B: vd, infinitief, gebiedende wijs

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

werkwoordspelling 2

het voltooid deelwoord (vd);

de infinitief;

de gebiedende wijs.

Vragen?

Vragen?

Het voltooid deelwoord

Het voltooid deelwoord

- gebruik je voor handelingen die afgerond zijn. 

- staat meestal achteraan in de zin.

- wordt  altijd gebruikt in combinatie met een hulpwerkwoord (zijn, hebben en worden).

- een voltooid deelwoord begint bijna altijd met GE-

- het voltooid deelwoord eindigt op:

         -->  -n, -en (sterke/onregelmatige/klankvaste werkwoorden)  of

         --> -d of -t (zwakke/regelmatige/klankveranderende werkwoorden)

Hoe vorm je het voltooid deelwoord

- Een voltooid deelwoord begint bijna altijd met GE -  

- Bij zwakke/klankvaste of regelmatige werkwoorden is de regel: GE + IK-VORM + T of +D 

Voorbeeld: ik heb GE+BEL+D; hij heeft iets GE+PAK+T

- Als je niet weet of het voltooid deelwoord van een zwak werkwoord op een t of op een d eindigt, kun je 't ex kofschip gebruiken.

Voorbeelden:

Hij heeft op zijn kleine broertje gepast.

• de stam van passen: pass, (ik-vorm = pas)
• laatste letter van de stam: S.
• de laatste letter in het  't ex kofschip? Ja , dan  ge + pas + t (gepast)

Meneer Jansen is onlangs verhuisd naar Alkmaar.

• de stam van verhuizen: verhuiZ, (ik-vorm = verhuis)
• laatste letter van de stam: Z.
• de laatste letter in het 't ex kofschip? Nee ---> verhuis + d --> gepast

Voltooide deelwoorden 

Sommige werkwoorden beginnen met ge-, be-, ver-, ont- of her-

Deze werkwoorden krijgen geen extra GE- toegevoegd.

• gebruiken --> Hij heeft pennen gebruikt.
• bekennen --> Hij heeft bekend.
• verkennen --> Hij heeft de omgeving herkend.
• ontkennen --> Hij heeft de beschuldiging ontkend.
• herkennen --> Hij heeft de misdaad bekend.

Let op:

Soms hoor je het verschil niet tussen een PV en VD.

Controleer altijd of er sprake is van een PV!

• Hij herkent de geur van brood.

Controle: Hij herkende ...., zij herkennen..... De persoonsvorm verandert --> herkent = PV TT

• Hij heeft  de geur van brood herkend.
• Controle: Hij had ..... herkend. Zij hebben ... herkend.  De persoonsvorm verandert , herkend niet --> herkend = VD

Noteer een VD met een werkwoord
dat begint met
be -

Noteer een VD met een werkwoord
dat begint met
ont -

voltooid deelwoord
ik doe - ik heb ..........

voltooid deelwoord
ik zwaai - ik heb ..........

voltooid deelwoord
ik beloof - ik heb .......

voltooid deelwoord
ik verf - ik heb ..........

Infinitief

Een infinitief is een vorm van het werkwoord.

Met de infinitief wordt het hele werkwoord bedoeld. 

Het wordt ook wel de woordenboekvorm genoemd.

Schaatst --> infinitief is dan schaatsen

Fietsten --> infinitief is fietsen fietsen

Werkwoordsvorm: infinitief

Een infinitief is een werkwoordsvorm waarin het werkwoord zich niet heeft aangepast aan het getal of de tijd van de zin. 

De infinitief is dus geen persoonsvorm!

Je herkent een infinitief aan: 

• het is GEEN PV
• het hele werkwoord 
• er staat 'te' of 'aan het' voor

Voorbeelden

Ik stond met hem te praten.

Terwijl ik aan het schrijven was, luisterde ik naar de tv.

Dat kan niet waar zijn!

In de volgende zinnen is er GEEN sprake van een infinitief, maar van een persoonsvorm:

Wij praten met onze klasgenoten. 

Zij maken een toets.

Infinitief of voltooid deelwoord?

twijfelen

1. infinitief
2. voltooid deelwoord

Wel/Geen infinitief?
Aarzelde

1. ja
2. nee

Verandert niet als je de zin van tijd verandert

Er staat altijd een persoonsvorm in de zin.

Begint met ge-, be- of ver-.

Maken

Gemaakt

Hele werkwoord (infinitief)

Voltooid deelwoord

(vdw)

'betaalt'
is een

1. persoonsvorm
2. voltooid deelwoord
3. infinitief

Gebiedende wijs

De gebiedende wijs wordt in zinnen gebruikt die een gebod of bevel uitdrukken. 

In deze zinnen ontbreekt het onderwerp 

de gebiedende wijs staat altijd op de eerste plaats: 

(1) Verroer je niet! 

(2) Blijf er toch ook met je vingers van af!

Gebiedende wijs

Regel: 

alleen de stam, zowel in het enkelvoud als meervoud 

Er mag geen onderwerp in de zin staan 

Voorbeelden:

Fiets nu naar de bakker en haal een brood.

Blijf staan, verroer je niet en hou daarmee op.

Word vandaag nog lid van onze club. 

Glij niet uit. 

Gebiedende wijs:
.......... daarmee op!

1. Hout
2. Houd
3. Hou
4. Houdt

(Zijn, gebiedende wijs) stil!

1. Ben
2. Is
3. Was
4. Wees

GEBIEDENDE WIJS:
............ mijn vraag snel!

1. Beantwoord
2. Beantwoort
3. Beantwoordt

Gebiedende wijs:
'(Melden) je bij de conciërge.'

1. Meldt
2. Meld

Gebiedende wijs:
'(Melden) je bij de conciërge.'

1. Meldt
2. Meld

Maak de opdracht 

zie volgende slide

www.nederlandswebsite.nl

Meer uitleg nodig?

Kijk de uitlegvideo op de volgende slide

Huiswerk voor de volgende les

Deze Lesson Up is afgerond!