Periode 1. Les 1 Ethiek en moraal

• Godsdienst
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Ethiek en moraal

Les 1: Ethiek en moraal

Leerdoelen

• Je bent instaat om aan te geven wat ethiek inhoudt.
• Je weet welke methoden er zijn om ethiek te bedrijven.
• Je kent het verschil tussen intrinsieke waarden en instrumentele waarden.
• Je kent de belangrijke (basis) termen die worden gebruikt bij ethiek.
• Je kunt aangeven wat het verschil is tussen persoonlijk en gemeenschappelijk moraal.
• Je weet wat cultuurrelativisme inhoudt.
• Je bent instaat om uit te leggen wat universeel moraal betekent.
• Je bent instaat om de belangrijkste verschillen tussen christelijke ethiek en wijsgerige ethiek te benoemen.  

Hoe bepaal jij of iets goed of fout is?

Ethische en filosofische vragen

Ethische en filosofische vragen

Nadenken over goed en kwaad door kritische vragen te stellen.

1

Geen uitspraken met zekerheid, argumentatie is belangrijk

2

Geen pasklare antwoorden.

3

Op zoek naar nieuwe perspectieven.

4

Belangrijke termen

Moraal: geheel van normen en waarden.

4

Norm: gedragsregel.

1

Waarde: ideaal. (materieel /immaterieel)

2

Normen komen voort uit waarden.

3

Deugd: karaktereigenschappen die we waarderen.

5

Waarden die op zich zelf belangrijk zijn.

Intrinsieke waarden

Waarden die op zich zelf belangrijk zijn.

Wat is geen intrinsieke waarde?

1. liefde
2. geld
3. goedheid
4. vriendelijkheid

Instrumentele waarden

    Waarden die nodig zijn om intrinsieke waarden te bereiken.

Wat is een norm?

1. Hetzelfde als een waarde
2. Een karaktereigenschap
3. Een deugd.
4. Een gedragsregel.

Wat is een deugd?

1. Hetzelfde als een norm
2. Een positief karaktereigenschap
3. Een kind dat niet luistert
4. Een gedragsregel

Komt tot uiting in de grondwet.

2

Normen en waarden van een samenleving.

1

Gemeenschappelijk moraal:

Nieuwe normen en waarden vanwege veranderingen in de maatschappij.

Nieuwe normen en waarden:

Noem een aantal voorbeelden van normen en waarden die veranderd zijn in de loop der jaren of nieuw zijn.

WAT

HAND?

IS 

HIER 

AAN DE 

Wat is hier aan de hand?

In deze slide hoeven de leerlingen alleen deze vraag te beantwoorden. Hun interpretaties/vragen/reacties komen aan bod in de volgende slides/bij de volgende vragen.

Klik op de afbeelding om deze beeldvullend te tonen.

Hoe denk jij hierover? 

(onderbouw je mening).

In deze slide hoeven de leerlingen alleen deze vraag te beantwoorden. Hun interpretaties/vragen/reacties komen aan bod in de volgende slides/bij de volgende vragen.

Klik op de afbeelding om deze beeldvullend te tonen.

• Lesbisch
  
• Gay
  
• Biseksueel
  
• Transgender
  
• Queer: een parapluterm om je af te zetten tegen 'hokjes-denken'.

LGBTQIAP

• Intersekse: mensen met zowel mannelijke als vrouwelijke lichaamskenmerken
  
• Aseksueel: mensen zonder behoefte aan seks. 
• Panseksueel: mensen die niet vallen op geslacht, maar op karakter of persoonlijkheid.

Gender neutraal

Tegen welke problemen zou je kunnen aanlopen als een kleedkamer open is voor mensen van alle genders?

Normen en waarden van een groep of persoon.

1

Kan botsen met gemeenschappelijk moraal.

2

Persoonlijk moraal

Hoe ga je ethisch te werk?

Prescriptieve ethiek (voorschrijvend)

Descriptieve ethiek (beschrijvend) / wetenschap

Wanneer is een onderwerp ethisch?

medische aspecten

1

economische aspecten

3

juridische aspecten

2

ethische aspecten

4

Ligt dus aan de invalshoek (optiek)

Cultuurrelativisme: eigen normen en waarden niet opleggen aan andere culturen; want je moet tolerant zijn.

Waarom is dit in strijd met zichzelf?

• Elk mens is door God gewild.
• God heeft een bepaald doel met jouw leven.
• Je bent er niet voor niks.

Christelijke ethiek

Normen en waarden veranderen bijna niet.

Want God verandert niet.

Wijsgerige ethiek

Wijsgerige ethiek

Normen en waarden veranderen.

3

Product van evolutie

2

Mens als uitgangspunt.

1

Universalisme 

(universeel moraal)

: bepaalde normen en waarden zijn altijd en overal geldend.

Is er universeel moraal mogelijk (zonder God)? Leg je antwoord uit.

Welke uitspraak is de beste?

1. Het gaat bij ethiek over je eigen mening
2. Het gaat bij ethiek over het filosofisch benaderen van een vraag over goed en kwaad
3. Het gaat bij ethiek over waar en niet waar.
4. Het gaat bij ethiek over belangrijk en onbelangrijk.

Korte Herhaling

Wat is Ethiek?

1. Leer van het goede/juiste handelen
2. Leer van het menselijk handelen
3. Leer van het leven
4. Leer van de vrije wil

Zijn de leerdoelen behaald?

• Ik ben instaat om aan te geven wat ethiek inhoudt.
• Ik weet welke methoden er zijn om ethiek te bedrijven.
• Ik ken het verschil tussen intrinsieke waarden en instrumentele waarden.
• Ik kan de belangrijke (basis) termen benoemen die worden gebruikt bij ethiek.
• Ik kan aangeven wat het verschil is tussen persoonlijk en gemeenschappelijk moraal.
• Ik weet wat cultuurrelativisme inhoudt.
• Ik ben instaat om uit te leggen wat universeel moraal betekent.
• Ik ben instaat om de belangrijkste verschillen tussen christelijke ethiek en wijsgerige ethiek te benoemen.