examentraining 2025 Analyse Maatschappelijk Vraagstuk

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Maatschappijkunde M4

Analyse maatschappelijk vraagstuk 

De examenstof

1. Politiek en beleid

2. Criminaliteit en rechtsstaat

3. Analyse maatschappelijk vraagstuk & media 

Analyse Maatschappelijk Vraagstuk

Onderdeel op het examen MasK

Oefening baart kunst... dus deze les oefenen we met een analyse maken. 

Woningnood is een voorbeeld van een maatschappelijk probleem

Wat behandelen we in deze les? 

• De vier kenmerken van een maatschappelijk probleem
• Normen, waarden & belangen en belangentegenstellingen
• De vier invalshoeken
  
• Verwijzen en citeren

Alles wat je nodig hebt om je maatschappelijke analyse vragen te kunnen maken.

Wat zijn voorbeelden van maatschappelijke vraagstukken die momenteel spelen? 

Bevolkingsgroei

Eenzaamheid

Vergrijzing

Criminaliteit

Armoede

Laaggeletterdheid 

Kosten gezondheidszorg etc etc

De vier kenmerken van een maatschappelijk vraagstuk

1. De politiek houdt zich bezig met de oplosssing.  
   
2. Veel mensen hebben er last van/mee te maken > sociaal probleem. 
   
3. Er zijn verschillende meningen over de oplossing van het probleem
   
4. De media houdt zich ermee bezig (kranten/journaals berichten erover)
   

Eenzaamheid is een voorbeeld van een maatschappelijk probleem

Belangen, waarden en normen

Belang =  Waar een groep voordeel bij heeft. Jullie hebben belang bij goede docenten, hoge jeugdlonen, goedkopere vapes ;-)  etc.

Waarde = Iets wat je belangrijk vindt en bij je belang past. Altijd ÉÉN woord!!!! Kennis, rijkdom, gezondheid, veiligheid, vrijheid, etc.

Norm = Een leefregel om je waarde te bereiken. Nies in je ellboog, maak je huiswerk, bepaal zelf wat je eet, geen wapens voor burgers, etc.

 

De vier invalshoeken  

Je kan op verschillende manieren naar een maatschappelijk vraagstuk kijken:

• politiek juridische invalshoek
• Sociaaleconomische invalshoek
• Sociaal-culturele invalshoek
•  veranderend- en vergelijkende invalshoek

Je kijkt dus met verschillende ‘brillen’ naar hetzelfde probleem. 

De slechte mentale gezondheid van veel  jongeren is een maatschappelijk probleem

Politiek Juridische invalshoek

Politiek-juridisch: kijkt naar wat politieke partijen ervan vinden en wat bepaalde wetten erover zeggen. Vragen die je vanuit deze invalshoek kan stellen zijn bijvoorbeeld:

• Hoe vindt de VVD/PVV/SP etc  dat dit probleem het beste opgelost kan worden?  
• Welke lessen kunnen er op scholen gegeven gaan worden? 

De slechte mentale gezondheid van veel  jongeren is een maatschappelijk probleem

Sociaaleconomische invalshoek

Sociaal-economisch: Kijkt naar werkgevers en werknemers, maatschappelijke posities, ongelijkheid, financiën.

Vragen die je vanuit deze invalshoek kan stellen zijn bijvoorbeeld:

• Welke groepen worden het zwaarst getroffen door de woningnood? 
• Welke beroepsgroepen kunnen geen passende woning vinden? 
• Wat zijn de economische gevolgen van de woningnood? 

Woningnood is een voorbeeld van een maatschappelijk probleem

Sociaal-culturele invalshoek

Sociaal cultureel: kijkt naar normen en waarden, gedeelde opvattingen, subculturen.

Vragen die je vanuit deze invalshoek kan stellen zijn bijvoorbeeld:

• Waarom belanden sommige jongeren in de criminaliteit
• Zijn er groepen in de samenleving die vaker crimineel gedrag vertonen? 
• Spreken Nederlanders elkaar nog aan op ongewenst gedrag op straat? 

jeugdcriminaliteit is een maatschappelijk probleem

Veranderings-vergelijkende invalshoek

Veranderend-vergelijkend: Kijkt hoe het verschilt over tijd (vroeger versus nu) en op plaats en per samenleving

Vragen die je vanuit deze invalshoek kan stellen zijn bijvoorbeeld:

• Welke maatregelen nam men bij de Spaanse griep in 1919 en welke bij corona? 
• Hoe reagereerden Chinezen op coronamaatregelen in vergelijking met Nederlanders? 

Beïnvloedingstheorieën 

Hoe groot is de invloed van media en hoe denkt de wetenschap over deze invloed? 

Vier theorieën: 

1. Injectienaaldtheorie

2. Framingtheorie

3. Theorie van selectieve perceptie

4. Agendatheorie

  1. Injectienaaldtheorie

'Druppel voor druppel' spuit de massamedia ons vol met ideeën

Het publiek neemt hun boodschap over.

• Manipulatie = het geven van vervormde informatie, zoals het weglaten van feiten zonder dat het publiek dit merkt. 

• Indoctrinatie = systematisch en voortdurend opdringen van bepaalde  opvattingen en meningen aan het publiek. 

2. Framingtheorie

De media kunnen een onderwerp, bewust of onbewust, op een bepaalde manier framen. 

Hierdoor kan de manier waarop de ontvangers gaan nadenken en praten over het onderwerp gestuurd worden.

Denk aan: 'Een tsunami van vluchtelingen'  of de 'Energiecrisis' 

3. Theorie van Selectieve Perceptie

Theorie gaat niet over de macht van de media, maar van de mediagebruikers.  Het referentiekader bepaalt hoe zij een keuze maken uit de aangeboden informatie en werkt dus als een soort filter, dat sommige informatie wel of niet doorlaat.  

Alleen de informatie die interessant gevonden wordt, wordt gekeken. 

Voorbeeld: Rokers zappen weg bij een programma over een rookverbod.  Coronaontkenners kijken niet naar programma's waar uitleg over corona is die niet past... 

Agendatheorie

De media bepaalt niet WAT we denken, maar WAAROVER we denken. 

• Ook op de politieke agenda hebben de media invloed:  De politici horen, zien en lezen dingen waar ze iets aan willen veranderen. 

We praten bijvoorbeeld over het draagvlak voor een vuurwerkverbod, fatbikes, seksueel grensoverschrijdende gedrag, bezuinigingen op de publieke omroep etc

Media als betekenisverlener

De media zijn niet alleen middelen voor communicatie, zij hebben ook betekenis.  Deze betekenis is bijvoorbeeld het nodig hebben van informatie of amusement, mensen kijken lang TV of volgen apps  = The Fear Of Missing Out

Op langere termijn hebben de media invloed omdat ze  hierdoor waarden en normen overdragen. 

Koppel de juiste beschrijving (links) aan de juiste theorie (rechts).

Je kan de antwoorden slepen.

Injectienaaldtheorie

Theorie van de selectieve perceptie

Framingtheorie

Agendatheorie

Theorie die laat zien dat de media weinig invloed hebben op de manier waarop mensen denken, maar veel invloed op de onderwerpen waarover we denken.

Theorie die  laat zien dat de media veel directe invloed hebben op het doen en laten van mensen.

Theorie die laat zien dat de media bewust en onbewust mensen op een bepaalde manier ergens naar laten kijken.

Theorie die laat zien dat de media alleen invloed hebben op datgene wat mensen willen horen of zien.

Tot slot: verwijzen en citeren

Wat moet je doen als er staat: Citeer....: 

 Je kan het hele stuk overnemen wat je bedoelt, of je doet het als volgt:

Regel 24:  “Men zegt dat ……. Zo vindt hij.”   Doe dit alleen op deze manier!

Lees altijd eerst de vraag > wat moet je precies doen? Moet je een vraag beantwoorden, een multiple choice vraag maken, alleen een citaat geven? 

Let hierbij steeds goed op, of er niet al iets gegeven staat. 

Tot slot: verwijzen en citeren

Moet je een vraag beantwoorden, een multiple choice vraag maken, alleen een citaat geven? Let hierbij goed op, of er niet al iets gegeven staat.

“In tekst 6 zie je het probleem van ongezonde voeding bij jongeren, een kenmerk van een maatschappelijk probleem is dat het in de media komt. Wat zijn andere kenmerken?” Media is hier dus al genoemd!!! Noem dus een ander kenmerk! 

Tot slot.  Altijd iets invullen. Ook al heb je geen flauw idee, iets is beter dan niets! Zeker bij multiple choice!

Planning

• Maak de Analyse over eenzaamheid (2021- tv2) 
• Klaar? Kijk je werk na via examenblad