Bs 6: Evolutie

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 3

        Basisstof 6 Evolutie

Charles Darwin

Thema 3 Erfelijkheid en evolutie

Lesopbouw

    Lesopbouw

1. Terugblik 3.5    5 min
2. Lesdoelen.       1 min
3. Instructie          15 min  
4. Aan de slag       25 min
5. Afsluiting           2 min

Leerdoelen

- Je kunt omschrijven wanneer organismen tot één soort behoren. 

- Je kunt beschrijven wat de evolutietheorie inhoudt en hoe geslachtelijke voortplanting, mutatie en natuurlijke selectie bijdragen aan het ontstaan van nieuwe rassen en soorten 

Voorkennis vragen

schooltv.nl

schooltv.nl

Wat is evolutie?

Evolutie is de ontwikkeling van het leven op aarde waarbij soorten ontstaan, veranderen en/of verdwijnen.

Appelrassen

Ras: groep organismen binnen een soort die door erfelijke eigenschappen verschilt van de rest

Veranderingen in genotypen

• Populatie= een groep individuen van dezelfde soort in een bepaald gebied die zich met elkaar kunnen voortplanten.
  
• Nieuwe genotypen ontstaan(voortplanting & mutaties)
• Diversiteit in een populatie
  

Natuurlijke selectie

 Proces dat leidt tot het overleven van een organisme dat zich vergeleken met soortgenoten het best heeft aangepast aan de omgeving.

Het ontstaan van nieuwe soorten

- Zolang dieren met elkaar kunnen voortplanten en vruchtbare nakomelingen kunnen  krijgen  spreken wij van één soort

- Isolatie kan zorgen voor nieuwe soorten. Dit kan honderden tot duizenden jaren duren. 

Nee, het is geen soort.

Het kan geen vruchtbare nakomelingen maken.

Is een muildier/muilezel een soort?

3TL leerstof 

Bs 7: Verwantschap

Argumenten voor evolutie

Fossielen

zijn versteende overblijfselen van organismen of afdrukken van organismen in gesteenten.

Overeenkomst in bouw(2.1)

• Verschillende functies
• Dezelfde bouw
• Gemeenschappelijke voorouder
  

Overeenkomst in bouw(2.2)

• Dezelfde functie
• Verschillende bouw
• Geen gemeenschappelijke voorouder
  

Rudimentaire organen

Resten of overblijfselen van organen. Deze ontstaan door aanpassingen aan het milieu, waardoor bepaalde organen niet meer nodig zijn.

Rudimentaire organen

Rudimentaire organen

Rudimentaire organen

Stamboom

- Door DNA te vergelijken kan je een stamboom maken. Dit heet een evolutionaire stamboom of Verwantschapsschema

- Hoe verder naar beneden, hoe langer geleden.

Stambomen

Evolutionaire stamboom: welke soorten gemeenschappelijke voorouders hebben.

Volgens de evolutietheorie hebben de Aziatische en de Afrikaanse olifant zich ontwikkeld uit

 ‘oer-olifantachtigen’ die ruim 50 miljoen jaar geleden op aarde leefden.

In de afbeelding is deze ontwikkeling weergegeven in een stamboom.

Hierover de volgende vraag

Vragen bij de stamboom (evolutie)

1: Wie is de voorouder van de Afrikaanse en Indische olifant?

2: Welke soorten zijn ongeveer 3 miljoen jaar geleden uitgestorven?

3: Wie is de voorouder van alle olifantachtigen?

4: In welk tijdperk leefde de Paleomastodon?

5: Welke soorten zijn ontstaan vanuit de Paleomastodon?

Wat is natuurlijke selectie?

1. De best aangepaste diersoort zal overleven en nakomelingen krijgen.
2. De geleidelijke ontwikkeling van diersoorten op aarde.
3. Het reconstrueren van organismen aan de hand van fossiele resten.
4. Het onderzoek naar de overeenkomsten in erfelijke eigenschappen.

De gordeldieren vertonen de meeste verwantschap met de ...

1. Buideldieren
2. Miereneters

Verwantschap is...

1. binnen één soort vergelijkbare eigenschappen hebben
2. het veranderen van een bestaande soort in een nieuwe soort
3. dieren die in dezelfde groep leven en bij elkaar blijven
4. een vergelijkbare eigenschap van een gemeenschappelijke voorouder krijgen

Met welke groep zoogdieren vertonen de roofdieren de meeste verwantschap?

1. Met de primaten
2. Met de walvissen

Met welk dier heeft de giraf het meeste verwantschap?

1. Dwergherten
2. Nijlpaarden
3. Tandwalvissen
4. Baleinwalvissen

Welke soorten hebben de meeste verwantschap?

1. Het paard en de hond
2. De hond en de kat
3. Weet niet
4. De kat en het paard

Wie heeft de meeste verwantschap met de gorilla?

1. Apen van de nieuwe wereld
2. Chimpansees
3. Orang-oetans
4. Gibbons

Wat is een argument voor de evolutie theorie?

1. Dieren met overeenkomende bouw
2. We weten het gewoon
3. Omdat Darwin dat zegt
4. Geen van allen

Wat is evolutie?

1. Het ontstaan van de aarde
2. Het veranderen van soorten
3. Het ontstaan van nieuwe soorten
4. Het veranderen, verdwijnen en ontstaan van nieuwe soorten

Lesdoelcheck / Evaluatie

Wat heb je geleerd?

Nabespreking

• Wat heb je geleerd in deze les?
• Wat weet je nu wel, wat je voor de les niet wist?
• Wat vond je moeilijk?
• Welke vragen heb je nog?