JvO-1 Grammatica NG/WG kop, zww, hww toepassen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Grammatica

• Redekundig ontleden:

PV, OW, WG/NG (+ND)

• Taalkundig ontleden:

olw, blw, zn, eig, bn, vz, ww

Doel van deze les: 

je kunt de 3 ww's herkennen/benoemen: zww, kop, hww

Redekundig ontleden

2 soorten zinnen in het Nederlands:

 

Weet je het nog?

Verschil: WG en NG

Zelfstandig werkwoord

• Alleen bij actiezinnen ( met een werkwoordelijk gezegde)
• ZWW's zijn dus 'doe'-werkwoorden (en staan niet in het rijtje van de koppelwerkwoorden (ZWaBBeLS + HDV)
• Altijd het belangrijkste werkwoord als je de zin korter maakt. 
  
• Er staat maar één ZWW in een zin, de rest is HWW. 

Zelfstandig werkwoord

Staat er één werkwoord in de zin, dan is dit het zww.

Bij meerdere ww is het ww dat je niet kunt weglaten de zww:

Hij had de hele dag willen zwemmen.

Hij had de hele dag willen zwemmen.

Hij had de hele dag.

Hij wil de hele dag.

Hij zwemt de hele dag.

Het koppelwerkwoord

• Is altijd een ww uit het rijtje van ZWaBBeLS + HDV:                  Zijn, Worden, Blijven, Blijken, Lijken, Schijnen, Heten, Dunken, Voorkomen. 
• drukt een vorm van 'iets zijn' uit, een eigenschap van het ow.
• er staat altijd maar één kop in de zin. De rest is hww. 

ZWW

• Alleen bij actiezin (WG)
• zijn ww's die zelfstandig een actie vormen.
• zorgen ervoor dat het onderwerp iets 'doet'.

• wordt PV bij het korter maken van de zin. 
• meerdere ww's? > HWW

KOP

• Bij eigenschapszin (NG)
• uit het rijtje van ZWaBBeLS + HDV
• koppelen het onderwerp aan een eigenschap.
• wordt PV bij het korter maken van de zin.  
• meerdere ww's? > HWW

Zinnen met 1 werkwoord:

De auto rijdt naar huis. > actie, dus WG (altijd zww)

     ow          pv        

De auto / rijdt / naar huis. 

blw   zn       zww     vz      zn

De    auto    rijdt   naar  huis.

Zinnen met 1 werkwoord

De auto is rood van kleur.  > eigenschap, dus NG (altijd kop)

       ow          pv           nd

De auto /   is  /  rood van kleur. 

blw       zn         kop      bn         vz        zn

De      auto        is       rood      van     kleur.

Zin met meer werkwoorden: Kees zal de poes lief blijven vinden

Actie of eigenschap?

Actie: Kees 'doet' iets, namelijk 'vinden' > dus WG

Bij WG > 1 zww (+ hulpwerkwoorden)

Bij NG > 1 kop (+ hulpwerkwoorden)

Maak de zin korter: Kees vindt de poes lief. 

'vinden' is het belangrijkste ww. Actiezin, dus 'vinden' = zww

De rest is hww

De poes is lief > eigenschap > NG > bent = kop / lief = bn

Kees zal de poes lief blijven vinden

Redekundig ontleden:

    ow     pv

Kees / zal / de poes / lief / blijven vinden

Taalkundig ontleden:

  eig   hww  olw    zn       bn    hww        zww

Kees    zal    de    poes   lief   blijven    vinden. 

Zin met meer werkwoorden:

De poes van Kees zou best lief kunnen zijn. 

Actie of eigenschap? Eigenschap: de poes 'is' iets, namelijk lief.

Bij WG > 1 zww (+ hulpwerkwoorden)

Bij NG > 1 kop (+ hulpwerkwoorden)

Maak de zin korter om het belangrijkste werkwoord te vinden.

De poes van Kees is lief > is (van het ww zijn) = belangrijkste ww > kop

De rest is hulpwerkwoord. 

De poes van Kees zou best lief kunnen zijn. 

Redekundig ontleden:

               ow                     pv           nd

De poes van Kees / zou / best lief / kunnen zijn. 

Taalkundig ontleden:

blw     zn       vz       eig     hww              bn       hww      kop

De    poes   van    Kees   zou   best   lief   kunnen   zijn. 

Parijs IS een prachtige stad.

1. HWW
2. ZWW
3. KOP

Mijn ouders ZIJN heel aardig geweest.

1. HWW
2. ZWW
3. KOP

Die jongen BLIJKT een taaie.

1. HWW
2. ZWW
3. KOP

Op Instagram STAAT een rare foto.

1. HWW
2. ZWW
3. KOP

Later WORDT mijn broer tandarts.

1. HWW
2. ZWW
3. KOP

Gisteren heb ik een nieuw bed GEKOCHT.

1. HWW
2. ZWW
3. KOP

Ontleed redekundig en taalkundig

Zou Ajax dit jaar landskampioen kunnen worden?

Ontleed redekundig en taalkundig

Is tante Irene al eens in Parijs geweest?