5.3 De kerkhervorming-II

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Leerdoelen

5.3 De kerkhervorming

1 Je kunt de kritiek op de Kerk beschrijven en verklaren.

2 Je kunt de oorzaak, de inhoud en de gevolgen van de contrareformatie beschrijven.

3 Je kunt uitleggen welke gevolgen de hervorming had voor de maatschappelijke en politieke situatie in Europa.

Herhaling vorige les

Waarom had de kritiek van Luther meer invloed dan de kritieken van mensen als Johannes Hus?

Waarom was er rond 1500 kritiek op de katholieke kerk?

Is deze kerk...

1. protestants
2. katholiek

Welke directe en indirecte gevolgen had de vertaling van de Bijbel in de volkstaal?

Wie was Karel V ook alweer?

Reactie op Luthers' kritiek door van de paus

 en Karel V:

• Paus deed hem in de ban (Luther uit de kerk gezet).
• Karel V wilde eenheid van geloof.
• Luther moet in Worms verschijnen.
• Luther neemt zijn woorden niet terug.
• Karel V --> Luther in de rijksban (Vogelvrij: Luther kon straffeloos gedood worden).
• Luther beschermd door Duitse keurvorsten 

Luther kerksplitsing

Gevolgen kerkban:

• Volgelingen Luther stichten eigen kerken (protestantse kerken).
• Duitse keurvorsten kiezen katholieke of protestantse kant.
• Godsdienstoorlogen

Resultaat: Vrede van Augsburg

Cuius regio eius religio; wiens gebied diens gebed

Karel V persoonlijke nederlaag. Hij trad af.

Gevolg:

Is de vorst Luthers, dan zijn volgelingen ook.

Is de vorst katholiek, dan zijn volgelingen ook.

Grote verhuizingen naar het gebied van je geloof (katholiek of Luthers).

Waarom was de Vrede van Augsburg een nederlaag voor Karel V?

reactie katholieke kerk op Hervorming

Contrareformatie:
Concilie van Trente (1545-1563):
1.  aflaatbrieven bleven bestaan
2. celibaat herbevestigd
3. heiligenverering bleef
4. priesteropleiding verbeterd
5. Vulgaat bleef officiële bijbel
6. bisdommen verkleind > controle
7. inquisitie pakt ketters aan

                  inquisitie

kerkelijke rechtbank

Gevolgen Hervorming/Reformatie:

• RK kerk viel uiteen, protestantse kerken scheidden zich af, 
  
• Veel gebieden in 'Heilige Roomse Rijk' (Duitsland) werden lutheraans >
  
• bezittingen RK Kerk door portestantse edelen afgenomen >
  
• oorlogen:
  
• - De Nederlanden (1568 - 1648): 'De Opstand'
  
• - Frankrijk: Hugenoten <> Franse koning > Edict van Nantes (1598): gewetensvrijheid
  
• - Duitsland: Lutherse vorsten <> Karel V (RK) >
  
• - Vrede van Augsburg (1555)
  
• Opdracht: zoek uit waarom Karel V de vrede van Augsburg als een nederlang zag
  

Calvinisme:

1. God heeft bepaald wie in de hemel komt
2. bijbel is basis geloof
3. taak geestelijkheid: bijbel uitleggen

(gevolg van predestinatieleer)
4. geestelijken mogen trouwen
5. heiligenverering is afgoderij
6. verzet tegen een vorst is mogelijk:
de vorst houdt zich niet aan regels God

verschil met Luther:

- 'Vorsten zijn door God gekozen' >
geen verzet toegestaan

- Door Bijbel lezen en oprecht geloven wel invloed om in de hemel te komen

Contrareformatie

Reactie van de Katholieke kerk op protestantisme

Priesters kregen een betere opleiding

Bisdommen werden kleiner. Aflaten, vulgaat, heiligenverering : dit bleef , 

In Italië, Oostenrijk Frankrijk Polen en Spanje zou het Rooms katholieke geloof blijven.

Welke vragen heb je over 5.3 de kerkhervorming?

Leerdoelen

5.3 De kerkhervorming

1 Je kunt de kritiek op de Kerk beschrijven en verklaren.

2 Je kunt de oorzaak, de inhoud en de gevolgen van de contrareformatie beschrijven.

3 Je kunt uitleggen welke gevolgen de hervorming had voor de maatschappelijke en politieke situatie in Europa.