5.3 De kerkhervorming-II

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Proefwerk toetsweek hst 1 t/m 5.1, 5.2 en 5.3

GEEN ka´s uit je hoofd kennen!!!! 

(wellicht wel kunnen toepassen)

Leerdoelen

5.3 De kerkhervorming

1 Je kunt de kritiek op de Kerk beschrijven en verklaren.

2 Je kunt de oorzaak, de inhoud en de gevolgen van de contrareformatie beschrijven.

3 Je kunt uitleggen welke gevolgen de hervorming had voor de maatschappelijke en politieke situatie in Europa.

Herhaling vorige les

Waarom had Maarten Luther kritiek op de katholieke kerk?

95 stellingen van Luther; 

kritiek op o.a.:

• aflaathandel ("bedrog")
  
• heiligenverering ("afgoderij")
  
• relikwieën (heilige voorwerpen)

Hoe moest het volgens Luther wel:

• Iedereen moest zelf de Bijbel kunnen onderzoeken (persoonlijke relatie met God).
• Bijbel in de volkstaal (daarom vertaalde hij de Bijbel in Duits).
•  Geestelijke en priesters niet nodig.
• Kerkdiensten in het Duits.
• 'Sola fide' door het geloof alleen naar de hemel

Is deze kerk...

1. protestants
2. katholiek

Waarom zou de kritiek van Luther meer invloed hebben gehad dan de kritieken van eerdere mensen als Johannes Hus?

Verspreiding reformatie

De boekdrukkunst zorgde voor massale en snelle verspreiding van de ideeën van Luther

Zowel de paus als Karel V hadden problemen met Luthers kritiek, maar wie was Karel V eigenlijk?

Waarom zou de keizer van Spanje en het heilige Roomse Rijk problemen met de kritieken van Luther op de katholieke kerk hebben gehad?

Luther en de kerksplitsing

Gevolgen kerkban en rijksban:

• Volgelingen Luther stichten eigen kerken (protestantse kerken).
• Duitse keurvorsten kiezen katholieke of protestantse kant.
• Godsdienstoorlogen

o.a. Boerenoorlog (deze werd niet gesteund door Luther):

- verzet tegen belasting (boeren)

- verzet tegen centralisatie (steden en adel)

- innemen bezit katholieke kerk 

Resultaat: Vrede van Augsburg (1555)

Cuius regio eius religio; wiens gebied diens gebed

Karel V's persoonlijke nederlaag. Hij trad af.

Betekenis:

Is de vorst Luthers, dan zijn volgelingen ook.

Is de vorst katholiek, dan zijn volgelingen ook.

Grote verhuizingen naar het gebied van je geloof (katholiek of Luthers).

Waarom was de Vrede van Augsburg een nederlaag voor Karel V?

reactie katholieke kerk op Hervorming

Contrareformatie:
Concilie van Trente (1545-1563):
1.  aflaatbrieven bleven bestaan
2. celibaat herbevestigd
3. heiligenverering bleef
4. priesteropleiding verbeterd
5. Vulgaat bleef officiële bijbel
6. bisdommen verkleind > controle
7. inquisitie pakt ketters aan

Inquisistie: kerkelijke rechtbank

Beantwoord in duo's:
Wat zijn de overeenkomsten en verschillen tussen Luther en Calvijn?

Gevolgen Hervorming/Reformatie:

• RK kerk viel uiteen, protestantse kerken scheidden zich af, 
  
• Veel gebieden in 'Heilige Roomse Rijk' (Duitsland) werden lutheraans >
  
• bezittingen RK Kerk door portestantse edelen afgenomen >
  
• oorlogen:
  
• - De Nederlanden (1568 - 1648): 'De Opstand'
  
• - Frankrijk: Hugenoten <> Franse koning > Edict van Nantes (1598): gewetensvrijheid
  
• - Duitsland: Lutherse vorsten <> Karel V (RK) >
  
• - Vrede van Augsburg (1555)
  
• Opdracht: zoek uit waarom Karel V de vrede van Augsburg als een nederlang zag
  

Welke vragen heb je over 5.3 de kerkhervorming?

Leerdoelen

5.3 De kerkhervorming

1 Je kunt de kritiek op de Kerk beschrijven en verklaren.

2 Je kunt de oorzaak, de inhoud en de gevolgen van de contrareformatie beschrijven.

3 Je kunt uitleggen welke gevolgen de hervorming had voor de maatschappelijke en politieke situatie in Europa.