fase 1 - periode 1 - les 5a interpunctie

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 2

Spelling

Interpunctie

De komma

Het moeilijkste leesteken.

Een komma zorgt ervoor dat je een zin makkelijker kunt lezen.

Het is een rustpunt in de zin.

Waarom komma's belangrijk zijn:

Waarom komma's belangrijk zijn:

Waarom komma's belangrijk zijn:

Wanneer gebruik je de komma?

1 Zet een komma tussen twee persoonsvormen;

2 Gebruik een komma tussen bijvoeglijke naamwoorden;

3 Zet een komma tussen delen van een opsomming (NIET voor en of of);

4 Zet een komma voor een voegwoord als want, maar, omdat etc.;

5 Zet een komma na een naam, aanhef of uitroep aan het begin of einde van een zin.

Komma: wanneer?

1. Zet een komma tussen twee werkwoorden (2 persoonsvormen)

-Jan heeft gezorgd voor een taartje. (geen komma)

-Nadat Jan een taartje had gegeten, moest hij naar huis. (wel komma)

2. Een komma voor een voegwoord

In deze zin gebruik je ook een komma, want er staat een voegwoord in deze zin.

Andere voegwoorden waar je een komma voor zet zijn: 

maar - omdat - daardoor - waardoor - dat - dus - terwijl - zodat - totdat - nadat - etc.

2. Komma voor een voegwoord

Je schrijft bijna altijd een komma (,) voor een voegwoord.

Dit komt omdat je twee zinnen aan elkaar voegt.

Voor de voegwoorden ’en’ en ’of’ zet je eigenlijk nooit een komma. Een voegwoord kan ook vooraan de zin staan.

Punt 2, 3 en 5: voorbeelden

2. Het is een snelle, grote jongen-->  bijvoeglijke naamwoorden

3. Hij weet niet of hij brandweerman, agent, piloot of
     glazenwasser wil worden later--> opsomming

5. Klaas, wil je ook een stuk taart? --> naam, aanhef
    Ga je ook mee zwemmen, Lisa?

     Hé, dat lijkt me niet de bedoeling! 

Tussen twee persoonsvormen zet je een komma.

1. Juist
2. Onjuist

Als de winkel sluit ga ik naar huis.

Komma in deze zin?

1. ja
2. nee

Waar hoort de komma?
'......dit mag omdat hij een coach is.

1. , omdat
2. omdat,

Waar komt de komma?

1. Ik ben ziek want, ik at mosselen.
2. Ik ben ziek, want ik at mosselen.

Waar komt de komma?

1. Ik wil graag leren maar, ik heb geen tijd.
2. Ik wil graag leren maar ik, heb geen tijd.
3. Ik wil graag leren, maar ik heb geen tijd.
4. Ik wil graag leren maar ik heb geen tijd.

Waar moet de komma?

1. Als jij een film uitzoekt maak, ik het eten klaar.
2. Als jij een film uitzoekt maak ik het eten klaar.
3. Als jij een film uitzoekt, maak ik het eten klaar.
4. Als jij een film, uitzoekt maak ik het eten klaar.

Waar staat de komma op de goede plek?

1. Jolijn, let je op?
2. Let je ook op, Tirza?
3. Vind je deze les leuk Maud?
4. Iris snap je het?

Interpunctie: dubbele punt

Ook de dubbele punt geeft aan dat je even moet pauzeren in de zin. Je gebruikt de dubbele punt in drie gevallen.

1. Voor een opsomming.

Het weer was vandaag erg wisselend: regen, sneeuw en ijzel.

2. Voor een citaat.

Eva zei: "Dat vind ik een goed idee."

Interpunctie: puntkomma

De puntkomma kun je vervangen door een punt, maar niet door een komma. Je kiest een puntkomma in plaats van een punt, omdat de zinnen veel met elkaar te maken hebben.

Bijvoorbeeld:

Door corona hebben leerlingen een bijzondere middelbare schooltijd gehad; het was erg apart dat het Centraal Eindexamen ontbrak.

Ezelsbrugje:

Je kunt de puntkomma vervangen voor het woordje 'want'

Wat is goed?

1. Ik riep luid: "Dat gaan we niet doen!"
2. Ik riep luid; "Dat gaan we niet doen!"

Wat is juist?

1. Hij haalde goede cijfers: een zeven; een acht en een negen.
2. Hij haalde goede cijfers: een zeven, een acht en een negen.

Hoofdletters

Aan het begin van een zin:

• Je begint een zin met een hoofdletter.

Als de zin met een afgekort woord begint, verschuift de hoofdletter naar het tweede woord:

• 's Ochtends sta ik vroeg op.
• 't Was vanochtend wel erg koud.

Een tussenvoegsel gaat alleen met een hoofdletter, als er mevrouw/meneer voor staat (dat is namelijk geen naam)

meneer Van Dalen

Peter van Dalen

mevrouw De Vries

Lola de Vries

Wat is goed geschreven?

1. 't is niks voor mij.
2. 'T is niks voor mij.
3. 't Is niks voor mij.
4. 'T Is niks voor mij.

Wat is goed geschreven?

1. mevrouw De Vries
2. mevrouw de Vries
3. Mevrouw de Vries

Wat is goed geschreven?

1. Lisa de Vries - de Groot
2. Lisa De Vries - De Groot
3. Lisa De Vries - de Groot

Aan de slag

Maak in ‘Word’ een document aan.

Geef dit bestand een naam en sla dit op in ‘de Landstede onedrive’ op je laptop. 

Maak een map en noem de map die je aanmaakt bijvoorbeeld: Nederlands.

Maak een voorblad (titelblad) aan.

Schrijf een hoofdstukje van een half A4'tje over jouw sportverleden.

Maak een inhoudsopgave aan, de docent laat op het bord zien hoe je dit kunt doen.