6.2 - Verteringsstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 6 - Voeding, vertering en gezondheid

Herhaling 6.1

Wat is de reden dat een jonge baby sneller afkoelt dan een ouder kind?

Pasgeboren kinderen moeten geen bacteriën binnen krijgen, omdat hun immuunsysteem nog niet goed is ontwikkeld

1. Waar
2. Niet waar

Wat kan een reden zijn dat twee mensen verschillende darmflora hebben?

Welvaartsziekten komen door een tekort aan gezond voedsel

1. Waar
2. Niet waar

6.2 - Verteringsstelsel

bladzijde 203 - 207

BiNaS 67, 71, 82, 95

Doelen van deze les

Je kan uitleggen hoe ons voedsel verteerd wordt

Je kan de organen van het verteringsstelsel benoemen met hun functie

Je weet wat er gebeurt met overtollige stoffen 

Vertering

• Doel = voedingsstoffen klein genoeg maken om op te nemen in bloed.
  
  
• Het afbreken van grote moleculen (macromoleculen, polymeren) tot kleine moleculen (monomeren) met behulp van verteringsenzymen.
  
  
• Alles wat bruikbaar is neem je op in je darmen, restanten (onverteert/onverteerbaar) poep je uit.
  

Welke moeten verteerd worden?

Wel:                                                                                    Niet:

Eiwitten

Koolhydraten

Mineralen

Vitamines

Vetten

Water

Verteringsstelsel

• Mondholte
• Slokdarm
• Maag
• Twaalfvingerige darm
• Dunne darm
• Blindedarm
• Dikke darm
• Endeldarm

Mechanische & Chemische vertering

• Mechanische vertering: Kleiner maken en mengen van ingeslikt voedsel. Kauwen en kneden
  Belangrijk: zorgt voor oppervlaktevergroting!!
  
  
• Chemische vertering: Verkleinen van macromoleculen (de voedingsstoffen) tot monomeren met behulp van enzymen.
  Ofwel enzymatische vertering: enzymen knippen grote voedingsstoffen kleiner.

Enzymen

Enzymen zijn heel selectief bij de vertering, door hun vorm.
Net als een puzzelstukje past een enzym precies op 1 plaats.

Koolhydraten

Eiwitten

Vetten

Opdracht

Neem het verteringsstelsel schematisch over. Zoek met behulp van §6.2 op wat de functie is van elk orgaan en hoe dat in zijn werk gaat. Wees zo specifiek mogelijk.

In tweetallen --> einde les inleveren!

Verteringsstelsel

• Mondholte
• Slokdarm
• Maag
• Twaalfvingerige darm
• Dunne darm
• Blindedarm
• Dikke darm
• Endeldarm

Tanden

Melkgebit - na 4 maanden

Volwassen gebit - vanaf 6 jaar

Verstandskiezen - tussen 18-24 jaar

Functie: mechanische verkleining

Tanden (kauwen)

• Klein maken voedsel
• Groter oppervlak voor verteringsenzymen om op in te werken

Stapsgewijze vertering

Mondholte:

 - speeksel (speekselklieren)

Afbraak zetmeel

Stapsgewijze vertering

Slokdarm:

- spieren duwen voedsel omlaag 

Maag:

- Maagsapklieren - cellen maken maagzuur, pepsinogeen of slijm

Maagzuur - afbraak bacteriën, verlaging pH

Pepsinogeen - enzym dat, geactiveerd, eiwitten splitst

Slijm - bescherming maagwand tegen zuur

Stapsgewijze vertering

Twaalfvingerige darm:

Enzymen uit alvleesklier

Vertering DNA, vetten, zetmeel, eiwitten

Gal uit lever

Vertering vetten

Stapsgewijze vertering

Dunne darm:

Darmsapklieren - enzymen

Vertering koolhydraten, eiwitten

Stapsgewijze vertering

Blinde darm en Dikke darm:

Grote darmflora.

Bij diaree verdwijnen veel bacteriën, hersteld vanuit blinde darm (appendix)

Vitamine K gemaakt door bacteriën

Endeldarm:

tijdelijke opslag ontlasting

Je verteringsstelsel is een..

1. orgaan
2. orgaanstelsel

Welk type vertering is vertering door middel van speeksel?

1. Mechanische vertering
2. Chemische vertering

Vertering met behulp van je tanden is

1. mechanische vertering
2. chemische vertering

Polymeren bestaan uit

1. Vrijwel identieke moleculen
2. Glycerol en vetzuren
3. Vitamines en water
4. Vetzuren

De vertering begint in je maag

1. Waar
2. Niet waar

In de cellen van welk orgaan worden verteringsenzymen gemaakt?

1. Maag
2. Twaalfvingerige darm
3. Dikke darm
4. Alle antwoorden zijn goed

Waar wordt vet verteerd?

1. Mondholte
2. Maag
3. Twaalfvingerige darm
4. Dikke darm

Bacteriën in je darm helpen bij de vertering

1. Waar
2. Niet waar

Sommige bacteriën in je dikke darm maken stoffen die we nodig hebben

1. Waar
2. Niet waar

ADI staat voor

1. Algemene dagelijkse inname
2. Aanvaardbare dagelijkse inname
3. Algemene daadwerkelijke inname
4. Aanvaardbare daadwerkelijke inname

Kleur-, geur- en smaakstoffen zijn niet slecht voor je

1. Waar
2. Niet waar

Te veel stoffen

Veel koolhydraten/suikers -> opgeslagen als vet

Kleurstoffen -> komen in bloed, zorgen voor druk gedrag

Kleur-/Geur-/Smaakstoffen: additieven

ADI -> Aanvaardbare Dagelijkse Inname (Binas 95B)

Hoeveelheid per kg lichaamsgewicht

Aan het werk

Deze les maken: 6.2

Volgende les: 6.3

Infographic/Poster 6.2/6.3/6.5

- Duidelijke weergave organen verteringsstelsel

- Korte omschrijving/tekening werking organen

- Duidelijke uitleg werking lever

- Duidelijke uitleg werking enzymen (met specifieke voorbeelden)

- Duidelijke uitleg opname voedingsstoffen