5.2 Ontdekkers van nieuwe werelden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

- Het begin van de Europese overzeese expansie

- Het veranderende mens- en wereldbeeld van de Renaissance en het begin van de nieuw wetenschappelijke belangstelling.

- De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de Klassieke Oudheid.

5.2 - Ontdekkers van nieuwe werelden

Leerdoelen

• Je kent de economische, politieke en religieuze motieven voor ontdekkingsreizen en kolonisatie.
• Je weet hoe in de 16e eeuw de kolonisatie van Midden- Amerika door de Spanjaarden verliep.
• Je kunt de gevolgen van de ontdekkingsreizen voor de inheemse bevolking van Amerika en de Europeanen beschrijven.
• Je kunt beschrijven hoe het wereldbeeld van de Europeanen veranderde door de combinatie van ontdekkingsreizen en kolonisatie.
  

Noem een ontdekkingsreiziger

Het veranderde wereldbeeld

5.2 - Ontdekkers van nieuwe werelden

TO kaart uit  1e helft 9e eeuw, gedrukt in 1472

De kaart toont de bekende wereld in de Middeleeuwen.

Wat herken jij hierop?

uitleg

Je herkent de windrichtingen:

oriens = oost

meridies = zuid

occidens = west

septentrio = noord

Sem Cham en Jafeth is de link naar de zonen van Noach, die de aarde herbevolkten.

Mare Oceanum = Oceaan

Mare Magnum = Middellandse zee

Nilus =  Nijl

Taunus  = Zee van Azov

TO kaart uit  1e helft 9e eeuw, gedrukt in 1472

De kaart toont de bekende wereld in de Middeleeuwen.

Wat herken jij hierop?

De wereld was ook in de middeleeuwen al rond.

Men spreekt op basis van het werk van Cicero en Ptolemais (beide uit de OUdheid) al over de bolvorm van de aarde. Deze kaart uit het eind 12e eeuw laat de vijf klimaatzones zien.

Septentrionalis Frigida en Australis Frigida zijn de Noord-  en Zuidpool.

Temperata Nostra: is de hun bekende temperatuur / klimaat

Peruta Zone = de verschroeiende evenaar.

De angst om van de wereld af te vallen was dus niet zo realistisch...men was echter wel bang voor het onbekende.

Kaart van net na de ontdekking van Amerika

Kaart van Plantius 1592

1453- val van Constantinopel

Na de inname van Constantinopel door de Ottomanen werd voor de Europeanen een handelsroute naar Indië over zee belangrijker.

Geef een economische reden voor de Europese overzeese expansie

Geef een politieke reden voor de Europese overzeese expansie

Geef een culturele reden voor de Europese overzeese expansie

Koning Johannes, presbyter of prester Johannes genoemd, was een legendarische middeleeuwse 'koning van Indië', die over een groot en machtig christelijk rijk in het oosten van Azië zou heersen.

Waarom is de val van Constantinopel belangrijk geweest voor de Europese expansie?

Ondergang van de Azteken

Conquistadores die gebieden veroverden, kregen als beloning grote landgoederen. Lokale indianen werkten als slaaf op plantages en in de mijnen. Maar zij waren niet bestand tegen dit zware werk en de uitbuiting leidde tot veel slachtoffers. 

Spaanse kolonisatie van Amerika

Zo ontstond eigenlijk ook de driehoekshandel. De handel tussen Europa, Afrika en Amerika. 

Waardoor konden de Europeanen relatief makkelijk (delen van) Amerika innemen?

Wie waren de Azteken?

1. Inwoners van Amerika.
2. Inwoners van India.
3. Inwoners van Mexico.
4. Een paardenras gebruikt om sneller te handelen.

Wie heeft de Azteken veroverd?

1. Montezuma
2. Pizzaro
3. Columbus
4. Cortes

Welke bewering over de ondergang van het Aztekenrijk in Midden-Amerika is onjuist?

1. De economie van het Aztekenrijk was slecht en daardoor kon de Aztekenkeizer geen leger op de been brengen.
2. De Spanjaarden maakten handig gebruik van vijandschappen tussen indiaanse volken en stammen, door vijanden van de Azteken als bondgenoten aan zich te binden.
3. De Azteken werden verrast door de paarden en de vuurwapens van de Spanjaarden.
4. Vele Azteken werden getroffen door besmettelijke ziekten die de Spanjaarden onbewust verspreidden.

Transatlantische driehoekshandel hield in

1. Dat men luxeproducten ruilde voor slaven en die slaven ruilde voor tabak/koffie
2. Dat men in een driehoek van Willem van Oranje, Johan van Oldenbarneveld en Baltasar Gerards handel dreef
3. Dat men uit Japan goud haalde, dat verkocht in Indonesië , daar luxeproducten kocht en dit in Japan weer verkocht
4. Dat de VOC en WIC handelden met de Nederlandse overheid

De volgorde van de driehoekshandel is...

1. Afrika - Amerika - Europa
2. Europa -Afrika - Amerika - Europa
3. Amerika - Afrika - Europa - Amerika
4. Europa - Afrika - Europa -Amerika

Driehoekshandel

Plantageslavernij

Slavenhandel

De driehoekshandel was

1. Dat men luxeproducten ruilde voor slaven en die slaven ruilde voor tabak/koffie
2. Dat men in een driehoek van Willem van Oranje, Johan van Oldenbarneveld en Baltasar Gerards handel dreef
3. Dat men uit Japan goud haalde, dat verkocht in Indonesië , daar luxeproducten kocht en dit in Japan weer verkocht
4. Dat de VOC en WIC handelden met de Nederlandse overheid

Huiswerk

De vragen van H.5.2