Herhaling

• BSP apothekersassistenten
• MBO
• Studiejaar 1

Herhaling Hormonen

Diabetes

Diabetes

wanneer maakt de alvleesklier helemaal geen insuline meer aan

1. diabetes type 1
2. diabetes type 2
3. bij beiden
4. bij geen van deze antwoorden

Type insulines 

Kort werkend & snel werkend 

• werking: 6-8 uur​
• Actrapid, humalog, novorapid ​

Middellangwerkend 

• werking: 10-24 uur)
• Humuline, insulatar. ​

Langwerkend 

• werking 24-36 uur
• Levemir, lantus, ​

Combinaties van lang- en snelwerkende

diabetes type 1 

het lichaam maakt zelf geen insuline meer aan, het afweer systeem vernielt de cellen die insuline maken. 

oorzaak:

is onbekend 

diabetes type 2 

het lichaam maakt te weinig insuline aan, het lichaam is insulineresistant 

oorzaak:

overgewicht, te weinig beweging, roken, ouder worden 

Langwerkende insuline

Gebruikt om de nacht te overbruggen

Gebonden aan bepaalde moleculen waardoor ze langer werken

• werkt  24–36 uur
• Insuline detemir – Levemir®
• Insuline glargine – Abasaglar®, Lantus®, Toujeo®
• Insuline degludec – Tresiba®

insuline heeft tijd nodig voordat het actief wordt, daarom vlak voor de maaltijd toedienen (30 min tot 15 min)

     Hypoglykemie versus Hyperglykemie

Schildklier

Schildklier

• De schildklier maakt schildklierhormoon:
  
  
• Schildklierhormoon regelt verbranding in de cellen (stofwisseling) en groei en ontwikkeling.
  
  
• Te weinig schildklierhormoon: Je bent koud en moe en wordt dikker.
  
• Te veel schildklierhormoon: Je hebt het warm, bent bewegelijk, valt af.
  

Pauze

Korte pauze

10 minuten

Menstruatie

Menstruatiecyclus

Cyclus in dagen

Een cyclus duurt ongeveer 28 dagen..

Menstruatie dus ook om de 28 dagen

Gebeurtenissen tijdens menstruatiecyclus:

1. menstruatie

2. eicel rijpt

3. baarmoederslijmvlies groeit

4. eisprong

VROUW

FSH: stimuleert de rijping van de follikels in de eierstokken

 

FSH en LH: stimuleren de productie van oestrogeen door de cellen uit de wand van de rijpende follikels

Als je na 21 dagen stopt met het slikken van de pil, dan ....

1. ontstaat er alsnog een menstruatie
2. treedt er een onttrekkingsbloeding op
3. vindt er geen bloeding plaats
4. ik kon niet kiezen tussen A, B, en C dus koos ik voor D.

Verklaar waarom antwoord A niet klopt. Belangrijk om dit te weten, veel mensen denken namelijk dat dit wel zo is. 

Menstruatiepijn

• Primaire dysmenorroe → klachten tijdens de menstruatie zonder aantoonbare oorzaak.

Vlak voor of tijdens de menstruatie (veelal eerste 2 dgn), hevigst bij meisjes van 14-18 jaar.

Dit ontstaat meestal binnen 2 jaar na de eerste menstruatie 

•  Secundaire dysmenorroe → kan ook voorkomen in andere periode van de menstruatie en  verergeren tijdens de menstruele cyclus. Vaak een onderliggende oorzaak, na het 25ste levensjaar.

   Onderliggende oorzaken kunnen zijn: 

   - IUD = koperspiraal

   - ontsteking van de eileiders

   - vleesboom 

   - endometriose

 

Wat betekent zonder aantoonbaar?

Bij secundaire dysmenorroe kan de pijn ook optreden tijdens geslachtsgemeenschap.

Vleesboom =  een soort bal van spiercellen en bindweefsel. · Het zit in de spierlaag van de baarmoeder

Endometriose = zit er weefsel dat lijkt op baarmoeder-slijmvlies buiten uw baarmoeder. Bijvoorbeeld op uw eierstokken of eileiders.

Primaire dysmenorroe → zelfzorgadvies

Symptomen van menstruatiepijn

• Pijn in de onderbuik, veelal een combinatie van steken en krampen die doortrekt naar de rug of de benen, vlak voor of tijdens de menstruatie
  
• Misselijkheid, braken, opgeblazen gevoel en diarree (soms)
  
• Hoofdpijn, moeheid en prikkelbaarheid, en emotioneel zijn (soms)
  
• Pijnlijke borsten (soms)
  
• Duizeligheid (soms)
  

De pijn ontstaat door het samentrekken van de baarmoeder

Door het samentrekken van de baarmoeder kan het slijmvlies het lichaam verlaten.

Niet medicamenteuze adviezen

• Zorg voor rust en ontspanning.
  
• Als de pijn ook uitstraalt naar de rug kunnen oefeningen de onderrug ontspannen. Bijvoorbeeld door op handen en knieën gezeten de rug beurtelings langzaam hol en bol te maken.
  
• Een warme kruik op onderrug of buik.
  
• Een warm bad.
  
• Massage van de onderrug.

Door het samentrekken van de baarmoeder kan het slijmvlies het lichaam verlaten.

Medicamenteuze adviezen

EERSTEKEUZEMIDDELEN: NSAID'S (analgetisch, antipyretisch en anti-inflammatoir)

• DICLOFENAC 
• IBUPROFEN
• KETOPROFEN
• NAPROXEN 

 

Natuurlijk eigen merk apotheek verkopen!

Als de pijn na 1-2 dagen gebruik van een NSAID, in voldoende hoge dosering, niet minder wordt, klant naar de huisarts verwijzen. 

Mogelijkheden dan: anticonceptiepil of levonorgestrelspiraal

Let op: niet iedere NSAID mag bij ieder leeftijd gegeven worden 

Door het samentrekken van de baarmoeder kan het slijmvlies het lichaam verlaten.

Wanneer naar de huisarts verwijzen

• Als er een vermoeden is van secundaire dysmenorroe.
  
• Bij menstruatiepijn die ontstaat op oudere leeftijd.
  
• Als de pijn elke maand erger wordt.
  
• Als de pijn anders aanvoelt dan gewoonlijk.
  
• Als er naast menstruatiepijn ook andere klachten zijn, zoals hevig en/of onregelmatig     bloedverlies.
  
• Als de klant ongerust is.

 

Door het samentrekken van de baarmoeder kan het slijmvlies het lichaam verlaten.

Morning-afterpil

Werkt het beste binnen 24 uur na de geslachtsgemeenschap

Norlevo (72 uur) of EllaOne (120 uur)

Zonder recept af te halen bij de apotheek

	Norlevo® Levongestrel	Ellaone® (Ulipristal)	Koperspiraaltje
Betrouwbaarheid binnen 12 uur	++	++	++
Betrouwbaarheid binnen 3 dagen	+	+	++
Betrouwbaarheid na 3-5 dagen	--	+	++
Gebruiksgemak	++	++	-

• Norlevo (levongestrel) heeft altijd de voorkeur wanneer er sprake is van gemeenschap korten dan 72 uur geleden. 
• Na 72 uur kan je Ellaone (ulipristal) adviseren;
• Doorverwijzen naar de dokter voor een koperspiraal.

De menstruatiecyclus start bij de.....................

1. Menstruatie
2. Ovulatie
3. rijping van de follikel

Wordt in de luteale fase gemaakt in de lege follikel en bereidt de baarmoeder voor op innesteling van een eitje

Wordt in de folliculaire fase gemaakt in de lege follikel en bereidt de baarmoeder voor op innesteling van een eitje

Zorgt ervoor dat er een eisprong plaatsvindt

Zorgt ervoor dat de follikel gaat rijpen

FSH

LH

oestrogeen

progesteron 

De combinatiepil

Oestrogeen: zorgt voor een voorspelbare menstruatie

Progestageen: zorgt ervoor dat er geen bevruchting plaatsvindt

éénfasepil 

- Meest voorgeschreven 

- Strip van 21 pillen met dezelfde samenstelling

- 3 weken en een stopweek 

- éénfasepil zonder stopweek: 28 tabletten, waaronder 4 placebo's 

Driefasepil 

- Drie verschillende samenstellingen van hormonen 

- nabootsen natuurlijke cyclus 

- strip van 21 pillen 

- 3 weken en een stopweek

Minipil 

- Zit geen oestrogeen in 

- Alleen progestageen 

- Als je geen oestrogeen mag gebruiken 

- ''borstvoedingspil'' beïnvloed de moedermelk niet

- 28 pillen zonder stopweek