10.4 Overgewicht en vet eten (zelfstandig)

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

10.4 Overgewicht en vet eten

Bouw en vertering van vetten
+ een stukje herhaling/uitbreiding 10.3

Leerdoelen 10.3 en 10.4

• De invloed van pH en temperatuur uitleggen op de werking van enzymen 
  
  
• De bouw van koolhydraten, eiwitten en vetten beschrijven en benoemen.
  
• In stappen de vertering van verschillende koolhydraten, eiwitten en vetten beschrijven met benoeming van deelproducten, waarbij alle betrokken organen en enzymen, samen met hun functies aangegeven worden
  

Begrippen 10.4

microbioom, gal, lipase, hydrofoob, apolair, mono-/di-/triglyceriden, polair, micellen, emulsie, bilirubine

Vetten (lipiden)

Essentieel (niet zelf te maken)/ niet- essentieel (zelf te maken)

Olie, boter, noten, .... 15-30 energieprocent

Brandstof en bouwstof (membranen, hormonen, isolatie) 

Vetvertering

Eigenschappen van vetten:

Hydrofiele glycerol ruggengraad

Hydrofobe vetzuurstaarten

Apolair:

lading is gelijkmatig verdeeld

Glycerol - Vetzuurstaarten

Vetvertering

Eigenschappen van vetten:

Vetten vormen grote druppels (micellen) in een waterige omgeving: 

Koppen aan de buitenkant, vetzuren aan de binnenkant.

Dit komt omdat water polair is 

de lading is ongelijk verdeeld.

Vetvertering

Gal (galzure zouten) zorgt er voor dat de micellen veel kleiner worden: emulsie.

Lipase kan nu beter bij de verschillende vetmuleculen.

Emulgeren is niet verteren!!!

Vetvertering

Lipase knipt triglyceriden (Glycerol met drie vetzuurstaarten) tot diglyceriden en een los vetzuur , daarna tot een monoglyceride en nog een los vetzuur en tenslotte tot een glycerol en nog een los vetzuur.

Zie BINAS 82G

vanuit de lever

Gal

Er zit nog een stof in gal: bilirubine.

Deze stof wordt in de lever gemaakt bij het afbreken van hemoglobine.

Bilirubine wordt door darmbacterien verteerd en daardoor ontstaat stof met een bruine kleur.

Vandaar....

Vraag

Organische stoffen die voorkomen in organismen zijn onder andere: eiwitten, fosfolipiden, glucose, nucleinezuren, polysachariden en vetzuren. Sommige van deze stoffen kunnen geheel worden opgebouwd uit atomen afkomstig van de moleculen H₂O, O₂ en CO₂.

Welke?

Invloed darmflora op gewicht

Eerst groep muizen op onbeperkt dieet. Een deel ontwikkelt overgewicht, een ander deel niet. De dikke muizen gaan op een beperkt dieet en de dikke muizen worden weer dunner.

Onderzoekers hebben de hypothese dat de darmflora hier een rol speelt. Hoe kunnen ze dit onderzoeken?

Invloed darmflora op gewicht

Hoe kunnen ze dit onderzoeken?

Transplantatie darmbacteriën, aka poeptransplantatie

Invloed DNA op vertering

Aanwezigheid van genen bepaalt welke verteringsenzymen je kunt aanmaken en welke niet.

Invloed DNA op vertering

Lactose: mensen hebben een gen voor het enzym lactase, dit breekt lactose af. Bij sommige kinderen > 3 jaar wordt dit gen niet meer afgelezen: geen lactase meer -> geen lactose vertering meer -> bacterien in de darmen breken lactose af en zorgen voor gasvorming: darmklachten.

Lactose-intolerantie = normaal, tolerantie is een mutatie

Opdracht

Maak de vragen van 10.4