VMBO thema 5 basisstof 1 leerjaar 1

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 1

basisstof 1 je omgeving waarnemen

waarnemen

om je omgeving waar te kunnen nemen gebruik je zintuigen.

een zintuig is een orgaan dat reageert op een invloed uit de omgeving.

een invloed uit de omgeving noemen we prikkels.

in zintuigen liggen zintuigcellen. als zintuigencellen een prikkel ontvangen zetten ze deze om in impulsen

impulsen zijn elektrische signalen (seintjes) die je zintuigcellen doorstuurt naar je zenuwen. 

de zenuwen sturen de impulsen naar de hersenen en hier wordt het verwerk en neem je iets waar

zintuigen

ze zintuigen liggen in je oren, neus, tong, ogen maar ook in je huid.

alle zintuigen bijelkaar noem je het zintuigenstelsel.

huid!?

in je huid liggen zintuigen zodat je iets kan voelen. 

de huid kan 4 prikkels waarnemen: warmte, kou, druk en aanraking.

warmtezintuigen: reageren als je huid iets warms aanraakt. iets warms is warmer dan je eigen lichaamstempratuur.

koudezintuigen: reageren als je huid iets kouds aanraakt. iets koud is kouder dan je eigen lichaamstempratuur.

drukzintuigen: reageren als er op je huid wordt gedrukt.

tastzintuigen: reageren op lichte aanrakingen.

pijn

je kan ook pijn waarnemen.

met pijnpunten kan je pijn waarnemen. 

zintuigen

elk zintuig kaan maar 1 soort prikkel omzetten in in een impuls.

in de tabel zie je waar het zintuig ligt en welke prikkel.

basisstof 5 gedrag

wat is gedrag?

gedrag zijn handelingen.

de handelingen hebben samen een doel. 

hiernaast zie je het jachtgedrag van een lynx

gedragsketen

de verschillende handelingen binnen een bepaald gedrag volgen elkaar op. 

Als het effect van de ene handeling leidt tot een volgende handeling noem je dat een gedragsketen.

reageren

prikkels zijn invloeden vanuit de omgeving.

zintuigen reageren op prikkels en sturen impulsen naar de hersenen. De hersenen sturen impulsen naar de spier je reageert dan op een prikkel.

een reactie op een prikkel noem je een respons

motivatie is de bereidbaarheid tot het verrichten van een bepaald gedrag.

aangeboren en aangeleerd

gedrag is voor een deel aangeleerd en aangeboren.

bij geboorte weet een zoogdier dat hij kan drinken bij zijn moeder dit is aangeboren gedrag. 

gedrag dat ontstaat door te leren is aangeleerd

sociaal gedrag

gedrag kan beinvloed worden door soortgenoten. 

dit gedrag noem je sociaal gedrag.

een prikkel of handeling bij sociaal gedrag noem je een signaal 

gedrag van mensen

mensen denken na over gedrag maar ook over het gedrag van andere.

waarden zijn de dingen die mensen belangrijk vinden in het leven.

normen zijn gedragsregels waarvan veel mensen vinden dat je je eraan moet houden.

gedrag zien

observatie is het feitelijke gedrag dat je waarneemt.

interpetatie is wat jij denkt dat het gedrag betekend.