Les 1.1.1 atoombouw en periodiek systeem

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Les 1.1 atoombouw en periodiek systeem

Planning

• Nakijken opdracht 1 t/m 6 van de voorkennis
• 1.1 Atoombouw en periodiek systeem
• Maken opgaven
• (nakijken opgaven)

1

2

• onjuist
• juist
• juist
• juist
• onjuist
• onjuist 

3

• 2 NH₃ (g) --> N₂ (g) + 3 H₂ (g)

4

• Mg = niet-ontleedbaar én element
• SO₂ = ontleedbaar én verbinding
• I₂ = niet-ontleedbaar én element

5

• a) 23,14 x 10^-3
• b) 2,46 x 10^-9

6

• a) 3,46 x 10³
• b) 0,80 x 10^-3
• c) 100,09

Leerdoelen 1.1

• Je kunt met behulp van een atoommodel van kern en elektronenwolk de bouw van atomen en ionen beschrijven.
  
• Je kunt de opbouw van het periodiek systeem beschrijven en gebruiken om van elementen de atoombouw te beschrijven en chemische eigenschappen te voorspellen.

De ontwikkeling van het atoommodel

Het atoommodel

Kern: 

• Positief geladen protonen
• Ongeladen neutronen

Elektronenwolk: 

• Negatief geladen elektronen bewegen zich in vaste banen om de kern heen: (elektronen)schillen. 

Het atoommodel

(elektronen)schillen: 

• Het atoom is neutraal, daardoor is het aant protonen gelijk aan elektronen.  
• Er zijn op dit moment 7 schillen bekend: K, L, M, N, O, P en Q. 
• Elektronenconfiguratie: manier waarop de elektronen zijn verdeeld (binas 99)
• Valentie-elektronen: de elektronen in de buitenste schil (belangrijk bij chemische reacties!)

Voorbeeldopdracht 1

Geef aan hoe elektronen van een fosforatoom over de verschillende schillen zijn verdeeld. Maak gebruik van Binas tabel 99. Noteer je antwoord als volgt:

• K-schil: …
  
• L-schil: …
  
• M-schil: ...

Voorbeeldopdracht 1 uitwerking

Geef aan hoe elektronen van een fosforatoom over de verschillende schillen zijn verdeeld. Maak gebruik van Binas tabel 99. Noteer je antwoord als volgt:

• Fosfor heeft atoomnummer 15 (Binas tabel 99) en heeft dus ook vijftien elektronen.
  
• K-schil: 2
  
• L-schil: 8
  
• M-schil: 5

atomaire massa-eenheid

• Atomaire massa-eenheid u: 1 u = 1,66 x 10^-27 kg (BINAS 7B)

atoomnummer en massagetal

• atoomnummer = aantal protonen = aantal elektronen
• massagetal = aantal protonen + aantal neutronen
• atoommassa = zo exact mogelijk vastgestelde masa van een atoom. 

atoomnummer en massagetal

• Isotopen: atomen van hetzelfde element, die verschillend aantal neutronen in de kern hebben. 
  
• Bijvoorbeeld: chloor kent twee isotopen in de natuur Cl-35 en Cl-37
• ** Cl-35 heeft 35-17=18 neutronen, notatie: 
• ** Cl-37 heeft 27-17=20 neutronen

Voorbeeldopdracht 2

Uitwerking voorbeeldopdracht 2

Relatieve atoom- en molecuulmassa

• Relatieve atoommassa A_r = gewogen gemiddelde van e atoommassa van het element
• Relatieve molecuulmassa M_r = atoommassa's van de verschillende elementen van de molecuulformule bij elkaar op tellen. 

Voorbeeldopdracht 3

Antwoord voorbeeldopdracht 3

Maken: 3, 5, 6 en 7 (vanaf blz 21)

3

5a

5b

5c

• Bismut, Bi, heeft atoomnummer 83.
  
• K-schil: 2
  
• L-schil: 8
  
• M-schil:18
  
• N-schil: 32
  
• O-schil:18
  
• P-schil: 5
  

5d en 5e

6

• a) 2 × 1,008 + 32,06 + 4 × 16,00 = 98,08 u
• b) 1 × 12,01 + 2 × 16,00 = 44,01 u
• c) 18 × 12,01 + 36 × 1,008 + 2 × 16,00 = 284,47 u

7

• a) Isotopen zijn atomen met hetzelfde atoomnummer, maar met een verschillend massagetal. Ze hebben dus hetzelfde aantal protonen, maar een verschillend aantal neutronen.
• b) Br-79 en Br-81

7

• c) Br 79: Br heeft atoomnummer 35 en heeft dus 35 protonen in de kern. Het aantal neutronen in de kern is 79 − 35 = 44. Er zijn 35 elektronen (verdeeld over vier schillen: 2, 8, 18, 7).
• Br 81: Br heeft atoomnummer 35 en heeft dus 35 protonen in de kern. Het aantal neutronen in de kern is 81 − 35 = 46. Er zijn 35 elektronen (verdeeld over vier schillen: 2, 8, 18, 7).
• d Van het atoom chloor bestaan ook verschillende natuurlijke isotopen: Cl-35 en Cl-37.
  
• Beredeneer aan de hand van de relatieve atoommassa van chloor welke isotoop het meest in
  
• de natuur voorkomt. Controleer je antwoord met behulp van Binas tabel 25A.
  
• De relatieve atoommassa van chloor is 35,45 u. Dat ligt dichter bij 35 u dan bij 37 u. Dus Cl35 zal wel vaker voorkomen dan Cl-37. In Binas tabel 25A wordt dit bevestigd: 75,78% van
  
• alle chlooratomen in de natuur is Cl-35, de overige 24,22% is Cl-37. Cl-35 komt dus het
  
• meest voor en heeft daardoor de meeste invloed op de relatieve atoommassa.

7

• d) De relatieve atoommassa van chloor is 35,45 u. Dat ligt dichter bij 35 u dan bij 37 u. Dus Cl35 zal wel vaker voorkomen dan Cl-37. In Binas tabel 25A wordt dit bevestigd: 75,78% van alle chlooratomen in de natuur is Cl-35, de overige 24,22% is Cl-37. Cl-35 komt dus het meest voor en heeft daardoor de meeste invloed op de relatieve atoommassa.