Taalkundig ontleden - VW en samengestelde zinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Taalkundig ontleden - VW en samengestelde zinnen

Staat niet in Talent

Nieuwe theorie

Vandaag

Voegwoord

Samengestelde zinnen

Noem het voegwoord in onderstaande zin.

Romy leest haar e-mail, terwijl ze een broodje eet.

VW - voegwoord

Een voegwoord is een woord dat twee korte zinnen, woordgroepen of woorden aan elkaar koppelt.

1. Sam zou vandaag zijn presentatie geven.

2. Hij is ziek.

Sam zou vandaag zijn presentatie geven, maar hij is ziek.

VW - voegwoord

1. Het regende vanochtend.

2. Ik werd met de auto naar school gebracht.

Ik werd met de auto naar school gebracht, omdat het regende vanochtend.

VW - voegwoord

Een voegwoord (vw) verbindt

• twee zinsdelen:

Hebben jullie een kat en een hond?

We gaan dit weekend zwemmen of naar de stad.

• twee zinnen:

Wij willen wel gaan zwemmen, want het is heerlijk weer.

Omdat hij goed is in hockey, is hij heel populair.

Twee soorten voegwoorden

Nevenschikkend voegwoord:

en, maar, want, of en dus

HZ + HZ

Onderschikkend voegwoord:

terwijl, om, omdat, doordat, zodat, zodra, als, toen, hoewel, tenzij, etc.

HZ + BZ of BZ + HZ

Noem het voegwoord in onderstaande zin.

Rob wil later bij de landmacht of de luchtmacht werken.

Noem het voegwoord in onderstaande zin.

Romy leest haar e-mail, terwijl ze een broodje eet.

Noem het voegwoord in onderstaande zin.

De minister liep snel langs de journalisten, want hij wilde geen vragen beantwoorden.

Samengestelde zinnen

= één zin bestaat uit meerdere zinnen.

Sam zou vandaag zijn presentatie geven, maar hij is ziek.

1) Sam zou vandaag zijn presentatie geven.

2) Hij is ziek.

Die zinnen kunnen aan elkaar worden gemaakt door voegwoorden, maar dat hoeft niet!

Samengestelde zinnen

Samengestelde zinnen bestaan uit hoofdzinnen en bijzinnen.

• Hij gaat morgen naar de dierentuin, want dan is de entree gratis.
  
• Hij gaat morgen naar de dierentuin, omdat de entree gratis is.
  
• Omdat de entree gratis is, gaat hij morgen naar de dierentuin.

Hoofdzin

Kenmerken hoofdzin:

- onderwerp en persoonsvorm staan naast elkaar.

- persoonsvorm staat op plek 1 of 2 in de zin.

- Elke samengestelde zin heeft een HZ.

- Een samengestelde zin kan 2 HZ hebben.

Bijzin

Kenmerken bijzin:

- onderwerp en persoonsvorm staan niet naast elkaar/ je kunt het woordje 'niet' ertussen zetten.

- persoonsvorm staat op de laatste of een na laatste plek in de zin.

- Niet elke samengestelde zin heeft een BZ.

- BZ kan vooraan of achteraan staan.

Hoofd- en bijzinnen

Er zijn dus een paar combinaties mogelijk:

1. hoofdzin + hoofdzin

Hij zwaait opa en oma uit, want die gaan een grote reis maken.

2. hoofdzin + bijzin

Hij hoopt dat hij opa en oma kan uitzwaaien.

3. bijzin + hoofdzin

Omdat opa en oma op reis gaan, zwaait hij ze uit.

Hoofd- en bijzinnen

Zo herken je hoofd- en bijzinnen:

1. Verander de zin van tijd of getal; dan vind je alle PV's.

2. Zoek van de zinnen alle PV's en O's.

3. Probeer of je tussen de PV en O een woord kunt invoegen.

      - Dat lukt niet: hoofdzin.

      - Dat lukt wel: bijzin.

Deze meneer beweert dat een blaffende hond niet bijt.

1. HZ + HZ
2. HZ + BZ
3. BZ + HZ
4. BZ + BZ

Of Nederland snel uit de crisis komt, wachten we maar af.

1. HZ + HZ
2. HZ + BZ
3. BZ + HZ
4. BZ + BZ

Wie de dader van de moord is, wordt nog niet bekend gemaakt.

1. HZ + HZ
2. HZ + BZ
3. BZ + HZ
4. BZ + BZ

Sneeuwwitje werd ziek, doordat ze van de vergiftigde appel at.

1. HZ + HZ
2. HZ + BZ
3. BZ + HZ
4. BZ + BZ

Huiswerk

Maak het werkblad 'HW oefening samengestelde zinnen 2TH' dat op Classroom staat. We kijken het na in de les.

Klaar?

- Lezen in je leesboek

- Cambiumned.nl --> zelf oefenen