BS 3 Genen en allelen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

BS 3 Genen en allelen 

Leerdoelen

1. Je kunt omschrijven wat genen en allelen zijn. 

2. Je kunt omschrijven wat een mutatie is.

3. Je kunt omschrijven wat kanker is. 

Chromosomen bestaan uit DNA en eiwitten. 

DNA is opgebouwd uit basen. 

Basen A, T, C en G. 

Basenparen: A en T of C en G

Gen

Een gen bestaat uit verschillende stukjes

DNA die samen de informatie bevatten
voor een eigenschap. 

Bij elk gen heb je informatie van zowel

je vader als van je moeder, daarom 

heb je chromosomenparen. 

Eiwitten

De kleur, vorm en werking van je lichaam worden vooral geregeld door eiwitten. 

Genen bevatten de informatie voor het maken van die eiwitten. In een spiercel bijvoorbeeld is een gen actief dat de informatie bevat voor het maken van een spiereiwit. 

Melanine (kleur in je ogen) komt bijv. ook tot stand door eiwitten.

Allelen

Voor een gen heb je verschillende varianten, dat noem je allelen. Je kan dus verschillende informatie voor hetzelfde gen hebben. Dit komt door de verschillende basen. 

Allelenpaar voor haarvorm

Mutatie

Plotselinge verandering van het genotype is een mutatie. 

Mutaties kunnen in elke cel plaatsvinden, maar vaak weinig effect omdat de andere cellen dat niet hebben. 

Invloed van een mutatie is groter in een geslachtscel

Albinisme 

Mutant is iemand waarbij de mutatie zichtbaar is in het fenotype. Bij de meeste mutaties niet. 

Albino is een voorbeeld. Melanine (pigment) kan niet gevormd worden door een mutatie. 

Mutagene invloeden

UV-stralingen, radia-actieve straling en rontgenstraling kunnen leiden tot mutaties. Ook chemische stoffen, zoals asbest of stoffen in sigarettenrook. 

Kanker

Mutaties in genen die betrokken zijn bij het regelen van de celdeling veroorzaken een gezwel of tumor. Ze gaan dan ongeremd delen. 

Een kwaadaardige tumor groeit snel en verstoort de bouw van de weefsels. Dit heet kanker. 

Met een uitzaaiing is de tumor in de lymfe of het bloed terecht gekomen. 

Het ontstaan van kanker

Uitzaaiingen

Maken basisstof 3

Waar vindt meiose plaats?

1. Gewone cellen
2. Geslachtscellen

Wat zit er in een dochtercel bij meiose?

1. Twee chromosomen van een paar
2. Een chromosoom per paar
3. Een paar per 4 chromsomen
4. Een paar per 8 chromosomen

Wat is een mutatie?

1. Een verandering van DNA in de hersenen
2. Een verandering van DNA in een chromosoom
3. Een verandering van een heel chromosoom
4. Een verandering van een hele celkern

Wat kan niet leiden tot mutaties?

1. Uv-stralingen
2. Radioactieve stralingen
3. Sigarettenrook
4. Sporten

Wanneer is er sprake van een tumor?

1. Bij een mutatie in het DNA , waardoor de cel dood gaat
2. Bij een mutatie in het DNA, waardoor een cel ongeremd gaat delen
3. Bij een mutatie in het DNA, waardoor een cel niet meer deelt
4. Bij een mutatie in het DNA, waardoor een cel in het bloed komt.

Wat gebeurd er bij een uitzaaiing?

1. Cellen van de tumor zijn goedaardig
2. Cellen van de tumor delen heel snel
3. Cellen van een tumor komen in het bloed of de lymfe
4. Cellen van een tumor delen zich niet ongeremd.

Leerdoelen

1. Je kunt omschrijven wat genen en allelen zijn. 

2. Je kunt omschrijven wat een mutatie is.

3. Je kunt omschrijven wat kanker is.