Bs 4, Celorganellen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 1 Inleiding in de biologie

Paragraaf 4 Celorganellen

Vandaag

-Huiswerkcheck

-terugblik

-uitleg bs 4

- samen inoefenen

- zelfstandig werken

huiswerkcheck

zijn er vragen?

terugblik

-Wat is of zijn duidelijke celkenmerken van een plantaardige cel?

-Noem 3 verschillende soorten plastiden.

Maak in stilte opdr 30, 31 en 32 op blz 28

We kijken samen na

Leerdoelen

Je kunt een cel beschrijven als een zelfstandige functionerende biologische eenheid.

Je kunt beschrijven hoe transport van stoffen via (cel)membranen plaatsvindt.

Hoe bestudeer je cellen?

Microscopie:

Lichtmicroscopie (tot 1000x)

Elektronenmicroscopie (tot 100.000x)

transmissie-elektronen microscoop (TEM, 2D)

Scanning elektronenmicroscoop (SEM, 3D)

De cel

Celorganellen:

1. Celkern
2. Endoplasmatisch reticulum (ER)
3. Golgisysteem
4. Mitochondrium
5. Ribosomen
6. Lysosomen

Celorganellen

Grote organellen in de cel:

• Celkern, vacuolen en plastiden
• Celkern bestaat uit kernplasma en kernmembraan met kernporiën
• In de celkern liggen chromosomen in een kernlichaampje wat ribosomen maakt.

Endoplasmatisch reticulum

Ligt om de celkern heen

Bestaat uit lagen membranen

Ruw ER: 

Bevat ribosomen

Glad ER: 

Bevat geen ribosomen

Endoplasmatisch reticulum

Functie: Plek voor het maken van (membraan)eiwitten en transport naar het golgi systeem

De membranen vormen blaasjes. Kleine stukjes kunnen zich afsnoeren en zich verplaatsen door het cytoplasma

Endoplasmatisch reticulum en golgisysteem

In het cytoplasma ligt het endoplasmatisch reticulum (ER)

• Ruw endoplasmatisch reticulum (RER) bevat ribosomen (deze maken eiwitten die worden afgegeven in de holten van de membranen)
• Glad endoplasmatisch reticulum (GER)
• Golgi-apparaat/golisysteem neemt de blaasjes met eiwitten op en geeft deze hun uiteindelijke vorm.

Golgi systeem binas 79D

exo/endocytose

Exocytose:afsnoeren blaasjes (actief)

Endocytose: opnemen stoffen

-> endosoom.

Voeding opnemen: fagocytose

Golgisysteem/golgi apparaat

• Bewerkt de eiwitten gemaakt door ribosomen tot ze hun definitieve vorm hebben.
• De eiwitten worden  in blaasjes vervoerd. Soms naar buiten de cel (exocytose).
• Als hierbij stoffen vrijkomen, spreek je van secretie.
• Soms blijven de blaasjes in de cel: lysosomen.
• Lysosomen spelen een rol bij de vertering in de cel.

• Celkern: Regelt alles wat er in de cel gebeurt
• Kernlichaampje: Produceert ribosomen
• Ribosomen: Produceren eiwitten

• Endoplasmatisch reticulum: Dubbele membranen met afgeplatte holtes en kanaaltjes
• Ruw: Bevat ribosomen
• Golgisysteem: Neemt blaasjes met eiwitten op en bewerkt de eiwitten tot hun uiteindelijke vorm

www.bioplek.org

Mitochondrium

De energiefabriekjes van de cel

In de mitochondrium vindt  verbranding plaats 

Hier wordt glucose verbrandt en de vrijgemaakte energie wordt vastgelegd in moleculen van de stof ATP (adenosinetrifosfaat)

ATP moleculen kun je vergelijken met opgeladen batterijen die ergens anders in de cel gebruikt kunnen worden als er ergens energie nodig is

Chloroplasten

Bladgroenkorrels

Alleen plantencellen bevatten chloroplasten

Chloroplasten voeren de fotosynthese uit

In de membranen liggen de enzymen (eiwitten) die de fotosynthese uitvoeren

Samen inoefenen/huiswerk

We maken samen de opdrachten 38, 39

We maken morgen de rest van de opdrachten

Geen huiswerk dus

Endoplasmatisch reticulum en golgisysteem

In het cytoplasma ligt het endoplasmatisch reticulum.

• Ruw endoplasmatisch reticulum (RER) bevat ribosomen (deze maken eiwitten die worden afgegeven in de holten van de membranen)
• Glad endoplasmatisch reticulum (GER/SER)
• Golgi-apparaat/golisysteem neemt de blaasjes met eiwitten op en geeft deze hun uiteindelijke vorm.

Mitochondriën

Mitochondriën

• Dubbele membranen, binnenste is sterk geplooid
• In het cyoplasma vindt verbranding plats
• De vrijgemaakte energie wordt opgeslagen in ATP (adenosinetrifosfaat).
• ATP is de belangrijkste energieleverancier voor celprocessen

Mitochondriën

Mitochondriën

• Dubbele membranen, binnenste is sterk geplooid
• In het cytoplasma vindt verbranding plaats
• De vrijgemaakte energie wordt opgeslagen in ATP (adenosinetrifosfaat).
• ATP is de belangrijkste energieleverancier voor celprocessen

Bladgroenkorrels

Plantaardige cellen hebben bladgroenkorrels

• Zetten lichtenergie, water en CO2 om in glucose en zuurstof
• Dubbel membraan met daarbinnen platte blaasjes die enzymen bevatten voor fotosynthese.

0

Aan de slag

Maken een poster over celorganellen. De volgende organellen moeten aan bod komen:

Celkern

Endoplasmatisch reticulum

Ribosomen.

Golgi apparaat

Mitochondriën.

Daarnaast wil ik een eenvoudige uitleg van eiwitsynthese zien. Groepsgrootte is max 2.

Zorg ervoor dat je je eigen woorden gebruikt in de poster (Je mag nooit zomaar tekst knippen en plakken!)

Tip: kijk in je binas voor goeie plaatjes