4.5: de strijd beslecht

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Zelfstandig lezen in stilte

Havo: tijdvoorgeschiedenis Paragraaf 4.5

Mavo: Teams kanaal geschiedenis, paragraaf 4.5 downloaden

Een grotere republiek

P. Veenendaal

Paragraaf 4.5 + herhaling

Laptop op tafel (dicht)

Programma

• Leerdoelen
• Voorkennis 
• Klein stukje uitleg: 4.5.1
• Zelfstandig werken
• Filmpje
• Afsluiting  

Lesdoelen

• Ik kan bewijzen hoe Maurits van Nassau successen boekt tegen de Spanjaarden 
• Ik kan de strijd tussen stadhouder en landsadvocaat beschrijven aan de hand van Maurits en Johan van Oldenbarnevelt 
• Ik kan uitleggen waarin de Nederlandse staatsinrichting zich onderscheidde van andere landen in de 16e en 17e eeuw  

Het streven van zelfstandigheid van gewesten wordt ook wel ... genoemd (4.2.1)

1. Centralisatie
2. Particularisatie
3. Huwelijkspolitiek
4. Priviliges

Wat hoort bij wat? (4.2.2)

Centralisatie

Particularisme

Steden mogen zelf hun regels bepalen

Één bestuur voor heel Nederland.

Hoe centraliseerde Filips de Goede zijn gebied in de Nederlanden? Noem een maatregel (4.2.2)

Wat wilde Karel V met zijn rijk? (4.3.1)

1. Zo veel mogelijk verdelen in kleine stukken
2. De gewesten nog meer centraliseren
3. Meer particularisme

Bijbel vertaling gemaakt

Calvinisten

Vorst gehoorzamen

Vorst afzetten

95 stellingen

Lutheranen

Protestanten

Wat is is de inquisitie? (4.3.3)

Wat is het smeekschrift der edelen? (4.4.1)

Smeekschrift der Edelen

Beeldenstorm

invoering Bloedplakkaten

Luther uit zijn kritiek op Kerk

Alva naar de Nederlanden

Welke drie dingen moest Alva regelen in de Nederlanden? (4.4.2)

Hoe noemen we de gebeurtenis waarbij de noordelijke gewesten Filips II niet meer als heer/koning zien? (4.4.3)

1. Beeldenstorm
2. Hagenpreek
3. Plakkaat van Verlatinghe
4. Tiende Penning

Een grotere republiek (4.5.1)

• Na dood Willem van Oranje Maurits van Nassau stadhouder zeeland en holland (1584) 
• Vooral interesse leger, geen Staten-Generaal
• Aanvoerder Staatse leger
• Veroveringen en successen onder Maurits door:

Een grotere Republiek (4.5.1

1. Hervorming Staatse leger: betaling en bewapening
2. Het gebruik van rivieren bij steden
3. Muiterijen in het Spaanse leger 
4. Spanjaarden moesten aandacht en soldaten verdelen

• Spaanse verliezen op zee: Spaanse Armada 
• Winst op land: vervoering Brussel en Gent

Zelfstandig werken

Mavo: zie Teams geschiedenis voor eigen versie 4.5 + opdrachten

Havo en vwo: zie Tijdvoorgeschiedenis voor eigen leerroute 4.5 

Leerdoelen 4.4

• Ik kan voorbeelden noemen waarom de Nederlanders bij voorbaat ontevreden zijn over (1)
• Ik kan verschillende soorten (2) en gevolgen onderscheiden 
• Ik kan met verschillende voorbeelden noemen hoe de hertog van Alva na de (3) probeerde de Nederlanden onder de duim te houden 
• Ik kan de rol van Willem van Oranje in de (4) beschrijven

Leerdoelen

• Ik kan voorbeelden noemen waarom de Nederlanders bij voorbaat ontevreden zijn over Filips II
• Ik kan verschillende soorten oorzaken en gevolgen onderscheiden 
• Ik kan met verschillende voorbeelden noemen hoe de hertog van Alva na de Beeldenstorm probeerde de Nederlanden onder de duim te houden 
• Ik kan de rol van Willem van Oranje in de Nederlandse opstand beschrijven

Een grotere republiek

P. Veenendaal

Paragraaf 4.5

Laptop op tafel (dicht) of aantekeningenschrift

Programma

• Lesdoelen
• Voorkennis 
• Uitleg 4.5
• LessonUp
• Filmpje/zelfstandig werken
• Afsluiting  

Lesdoelen

• Ik kan bewijzen hoe Maurits van Nassau successen boekt tegen de Spanjaarden (4.5)
• Ik kan de strijd tussen stadhouder en landsadvocaat beschrijven aan de hand van Maurits en Johan van Oldenbarnevelt 
• Ik kan uitleggen waarin de Nederlandse staatsinrichting zich onderscheidde van andere landen in de 16e en 17e eeuw  

Een grotere republiek (4.5.1)

• Na dood Willem van Oranje Maurits van Nassau stadhouder zeeland en holland (1584) 
• Vooral interesse leger, geen Staten-Generaal
• Aanvoerder Staatse leger
• Veroveringen en successen onder Maurits door:

Een grotere Republiek (4.5.1

1. Hervorming Staatse leger: betaling en bewapening
2. Het gebruik van rivieren bij steden
3. Muiterijen in het Spaanse leger 
4. Spanjaarden moesten aandacht en soldaten verdelen

• Spaanse verliezen op zee: Spaanse Armada 
• Winst op land: vervoering Brussel en Gent

Stadhouder tegenover landsadvocaat (4.5.2)

• Staten-Generaal: politieke besluiten
• 1585-1609: Maurits van Nassau en Johan van Oldenbarnevelt (landsadvocaat) aan de macht
•  JVO: leider Staten-Generaal in dienst van gewest Holland
• JVO wilde wapenstilstand met Spanje, Maurits niet
• 1609-1621: Twaalfjarig Bestand 

Stadhouder tegenover landsadvocaat (4.5.2)

• Maurits ging meer de politiek in door machtstrijd 
• Beiden kiezen andere stroming Calvinisme 
• Maurits werd beschuldigd van uitbreiden van zijn macht
• JVO werd beschuldigd van landverraad 
• 1618: Maurits pleegt staatsgreep en veroordeeld JVO tot de dood 

De Spaanse overgave (4.5.3)

• 1625: overlijden Maurits, broer Frederik Hendrik neemt het over
• Steeds meer overwinningen voor de republiek, Spanje steeds zwakker
• 1637: Synode van Dordrecht
• 1637: statenvertaling
• 1648: Vrede van münster (overgave Spanje na 80 jaar oorlog) 

Zelfstandig werken

Mavo: downloaden 4.5 op Teams en maken opdrachten (hw voor dinsdag)

Havo en vwo: maken eigen leerroute 4.5 (huiswerk voor dinsdag)

Wat is een republiek (4.5.1)

1. Elk land
2. Een land zonder regering
3. Een land zonder koning
4. Een land met een koning

Wat was geen reden voor het succes van Maurtis van Nassau? (4.5.1)

1. Er kwam een Twaalfjarig Bestand en Maurits ging gewoon vechten
2. De hervorming van het Staatse leger
3. Het gebruik bij rivieren bij de steden
4. De muiterijen in het Spaanse leger

Maurits van Oranje

Johan v. 

Oldenbarnevelt 

Landsadvocaat

Stadhouder

Vrede met Spanje

Twaalfjarig Bestand

Doorgaan met oorlog tegen Spanje

Leider Staten-Generaal

Staatsgreep

Wat is de Vrede van Münster? (4.5.3)

Zelfstandig werken

Mavo: downloaden 4.5 op Teams en maken opdrachten (hw voor vrijdag)

Havo en vwo: maken eigen leerroute 4.5 (huiswerk voor vrijdag

)

Lesdoelen

• Ik kan bewijzen hoe (1) successen boekt tegen de Spanjaarden (4.5)
• Ik kan de strijd tussen stadhouder en (2) beschrijven aan de hand van Maurits en Johan van Oldenbarnevelt 
• Ik kan uitleggen waarin de Nederlandse staatsinrichting zich onderscheidde van andere landen in de 16e en 17e eeuw 

Lesdoelen

• Ik kan bewijzen hoe Maurits van Nassau successen boekt tegen de Spanjaarden (4.5)
• Ik kan de strijd tussen stadhouder en landsadvocaat beschrijven aan de hand van Maurits en Johan van Oldenbarnevelt 
• Ik kan uitleggen waarin de Nederlandse staatsinrichting zich onderscheidde van andere landen in de 16e en 17e eeuw