H12.1 Eigenschappen doorgeven

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

12.1 Eigenschappen doorgeven

Lesdoelen 12.1
'Eigenschappen doorgeven'

- Je kunt uitleggen hoe we eigenschappen overerven 
- Je weet hoe je een genotype noteert 

Hoeveel chromosomen bevat een ‘normale’ lichaamscel?

1. 46 chromosomen
2. 44 chromosomen
3. 33 chromosomen
4. 23 chromosomen

Genotype/fenotype

Genotype:

alle erfelijke informatie / 

de eigenschappen in je DNA (op de chromosomen)

Fenotype:

de verschijningsvorm van een eigenschap, het uiterlijk

(fenotype =genotype + milieu/omgevingsfactoren) 

12.1 'Eigenschappen doorgeven'

-Een gen (bv gen voor oogkleur) bestaat uit meerdere varianten

bv. allelen voor bruin en blauw

In de lichaamscellen van beide ouders zitten twee chromosomen met allelen voor oogkleur

- Voor elke eigenschap heb je in je lichaamscellen dus 2 allelen: één van je moeder en één van je vader

 Het genotype voor een eigenschap bestaat uit twee allelen 

Homozygoot / heterozygoot

Homozygoot: als twee allelen voor de eigenschap gelijk aan elkaar zijn (bijvoorbeeld voor oogkleur: beiden blauw)

Heterozygoot: als de twee allelen verschillend zijn (bijvoorbeeld blauw/bruin)

Homozygoot of heterozygoot?

1. Homozygoot
2. Heterozygoot

Recessief en dominant

Het allel voor bruin overheerst: Het onderdrukt het allel voor blauw. 

Je zegt dan dat de dominante eigenschap tot uiting komt.

Het allel voor de oogkleur bruin, noem je dominant: het overheerst over het allel voor de oogkleur blauw. 

Het onderdrukte allel noem je recessief.

Hoe noteer je genotypen?

Om genotypen kort en overzichtelijk op te schrijven, gebruiken we letters:

*Dominante allelen geef je aan met een hoofdletter

*Recessieve allelen geef je aan met een kleine letter. 

Tip: Kies áltijd een letter waarbij de hoofdletter niet lijkt op 

de kleine letter. 

Hoe noteer je genotypen?

Voor elke eigenschap 2 allelen (want op elk chromosoom - van moeder en van vader- ligt er één)
Daarom bestaat een genotype uit 2 letters. 

*BB betekent homozygoot dominant

*Bb betekent heterozygoot

*bb betekent homozygoot recessief

Hoe noteer je 'homozygoot recessief?

1. aa
2. Aa
3. AA

Een homozygote plant voor de kleur geel (Info: geel is dominant).

Een heterozygote plant voor de kleur roze.

Een homozygote plant voor de kleur paars (Info: paars is recessief).

Wat zijn de genotypen van de planten?

Bb

BB

bb

Taaislijmziekte is een ernstige erfelijke ziekte die wordt veroorzaakt door een recessief gen (r). Mensen die het dominante gen (R) bezitten, hebben de ziekte niet.

Het onderzoek wijst uit dat de baby geen taaislijmziekte zal krijgen.

Welk genotype of welke genotypen kan de baby hebben?  

Sleep het vinkje naar het goede antwoord.

alleen rr

alleen Rr

alleen RR

Rr of rr

RR of Rr

Mevrouw de Koning heeft blauwe ogen. Wat kan de 'code' van haar genotype wat betreft oogkleur zijn?

Maken en huiswerk

H12.1 opdrachten 1 t/m 11 

Heb je een vraag? steek je vinger op. 

Klaar? Lees par 12.1 door. 

In stilte maken aub :)