SV 10.2 - van passief naar actief

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

SV 10.2

Lesdoelen

Als het goed is, weet je aan het eind van deze les:

- hoe je actieve en passieve zinnen maakt;

- hoe je samenhangende gebeurtenissen in een levendige tekst kunt omzetten.

Passief schrijven

Pas hebben we het gehad over actieve en passieve zinnen. 

Sommige mensen zijn geneigd veel passieve taal in hun teksten te gebruiken. Anderen ergeren zich daaraan, omdat ze het afstandelijk, onpersoonlijk en onduidelijk vinden klinken. 

Passief taalgebruik is zeker niet verboden, maar doe het met mate!

Problemen met passief taalgebruik

Sommige mensen gebruiken passief taalgebruik om zaken bewust wat onduidelijker te houden. Het is de perfecte manier om de handelende persoon 'buiten schot' te houden. 

Sommige mensen ervaren het als afstandelijk en onpersoonlijk. 

Hoe op te lossen?

Vaak wordt uit de zin niet duidelijk wie iets doet. Zorg er daarom voor dat duidelijk wordt wie de handeling verricht. 

Als het nog niet duidelijk is, gebruik dan een algemene term of probeer een ander werkwoord te vinden, waardoor je de zin actief kan maken. 

Hoe dan?

Neem de zin: 

Er moet iets gedaan worden aan die rommel daar. 

Hoe kunnen we deze zin actief maken?

- Een 'handelende persoon' toevoegen;

- Iets aan de werkwoorden in de zin veranderen. 

Mogelijke oplossingen

Er moet iets gedaan worden aan die rommel daar. 

- Iemand moet die rommel daar opruimen. 

- Die rommel is mij een doorn in het oog. 

Hoe zetten we een zin om?

Om een zin in de lijdende vorm om te zetten in de bedrijvende vorm, moeten we de zin eerst redekundig ontleden. 

Gisteren / werden / dertig automobilisten / bekeurd / vanwege te hard rijden.

Van lijdend naar bedrijvend: 

Onderwerp wordt lijdend voorwerp

Voltooid deelwoord kan veranderd worden in persoonsvorm (let wel op de tijd!)

bwb

pv

wg

ow

wg

bwb

Hoe zetten we een zin om?

Gisteren / werden / dertig automobilisten / bekeurd / vanwege te hard rijden.

Van lijdend naar bedrijvend: 

Onderwerp wordt lijdend voorwerp

Voltooid deelwoord kan veranderd worden in persoonsvorm (let wel op de tijd!)

Als er een bijwoordelijke bepaling met 'door' in de zin staat, wordt deze het onderwerp, zo niet, dan voegen we zelf een onderwerp toe. 

bwb

pv

wg

ow

wg

bwb

Zet de zinnen in de bedrijvende vorm

- Is die loods door professionele bouwvakkers gebouwd?

- Deze kozijnen zullen nog worden afgelakt. 

- Elke ochtend worden de kippen door de stalknecht gevoerd. 

- Eerdaags zal de rente  worden verlaagd.

- Zou je auto na de onderhoudsbeurt niet worden gewassen ? 

- Deze Picasso werd door de eigenaar voor een recordbedrag verkocht.