Zinsontleding

• Taal
• Basisschool
• Groep 8

Zinsontleding

Bij zinsontleding hak je een zin in stukjes en benoem je de zin per stukje. Bij zinsdeelbenoeming begin je altijd met het benoemen van de persoonsvorm. De persoonsvorm is altijd een werkwoord.

Doel

Wij kunnen de pv, ow, gez, lijv, meew. en de bijwoordelijke bepaling vinden in een zin. 

De persoonsvorm is altijd een werkwoord

1. Waar
2. Niet waar

De persoonsvorm kun je vinden door:

Wat is de persoonsvorm in de volgende zin: Ik loop naar de stad

1. ik
2. loop
3. naar
4. de stad

Wat is een gezegde?

Het gezegde bestaat uit alle werkwoorden in een zin. 

De persoonsvorm hoort hier dus ook bij. 

Wat is het gezegde in de volgende zin:
Ik ben naar school gelopen.

1. Ik
2. ben gelopen
3. naar school
4. gelopen

Wat is het gezegde in deze zin:
Groep 8 heeft de eindtoets gemaakt.

1. Groep 8
2. heeft
3. de eindtoets
4. heeft gemaakt

Wat is het gezegde in de volgende zin:
Isabel koopt snoep in de winkel.

1. Isabel
2. koopt
3. snoep
4. in de winkel

Hoe vind je het onderwerp in een zin?

Het onderwerp

Het onderwerp kun je vinden door de volgende vraag te stellen: 

Wie of wat + gezegde.

Let op: je zoekt dus eerst het gezegde! 

Wat is het onderwerp in de volgende zin:
Groep 8 heeft de eindtoets gemaakt.

1. Groep 8
2. heeft
3. de eindtoets
4. gemaakt

Wat is het onderwerp in de volgende zin:
Groep 8 leert het onderwerp vinden.

1. Groep 8
2. leert
3. het onderwerp
4. vinden

Hoe vind je het lijdend voorwerp?

Lijdend voorwerp

Een lijdend voorwerp kan in een zin staan, maar dat hoeft niet. Er staat altijd maar maximaal één lijdend voorwerp (lv) in een zin. 

Hoe vind ik een lv? > wie/wat + gezegde + ow?

Voorbeeld bij de zin: 

Groep 8 leert het onderwerp vinden.

Wie of wat + groep 8 (OW) leert vinden (gezegde)?

Wie of wat leert groep 8 vinden?

Wat is het lijdend voorwerp in de volgende zin:
Piet koopt snoep

1. Piet
2. koopt
3. snoep
4. koopt snoep

Wat is het lijdend voorwerp in de volgende zin:
Joep ziet zijn vader en moeder.

1. Joep
2. ziet
3. zijn vader en moeder
4. zijn vader

Wat is het lijdend voorwerp in de volgende zin:
Groep 8 heeft de eindtoets gemaakt.

1. Groep 8
2. heeft
3. de eindtoets
4. gemaakt

Hoe vind je het meewerkend voorwerp in een zin?

Wat is een meewerkend voorwerp?

Een meewerkend voorwerp kan in een zin staan, maar dat hoeft niet. Er staat altijd maar maximaal één meewerkend voorwerp (mv) in een zin. 

Je vindt het door de vraag te stellen: 

Aan wie/voor wie + gez + ow + lijd. ?

Wat is het meewerkend voorwerp in de volgende zin:
Elin geeft haar telefoon aan haar vriendin.

1. Elin
2. geeft
3. haar telefoon
4. aan haar vriendin

Wat is het meewerkend voorwerp in de volgende zin:
Dit cadeau is voor jou.

1. Dit cadeau
2. is
3. voor jou

Nog een zinsdeel: 

bijwoordelijke bepaling

Waarheen, wanneer, hoe, waar?

Wat is de bepaling in de volgende zin?:
Zij ging op vakantie naar Amerika.
Waar?

1. Zij
2. ging
3. op vakantie
4. naar Amerika

Wat is de bepaling in de volgende zin:
Ik heb gisteren gespeeld.
Wanneer?

1. ik
2. heb
3. gisteren
4. gespeeld

Oefenen

Nu mag je gaan oefenen. 

Succes :)

In welke volgende moet ik een zin ontleden?

1. Ik begin altijd met de persoonsvorm
2. Ik begin altijd met het lijdend voorwerp
3. Ik begin altijd met de bepaling
4. Ik begin altijd met het meewerkend voorwerp

Wat geeft het woord tussen haakjes weer?:
Ik (heb) gisteren gelopen

1. persoonsvorm
2. bepaling
3. lijdend voorwerp
4. meewerkend voorwerp

Wat geeft het woord tussen haakjes weer?:
Suriname kreeg (een nieuwe vlag)

1. persoonsvorm
2. onderwerp
3. lijdend voorwerp
4. gezegde

Wat geeft het woord tussen haakjes weer?
Ik (heb) gisteren een broek (gekocht)

1. persoonsvorm
2. bepaling
3. gezegde
4. meewerkend voorwerp

Wat geeft het woord tussen haakjes weer?
Ik heb gisteren een broek (voor mijn broertje) gekocht.

1. Bepaling
2. persoonsvorm
3. meewerkend voorwerp
4. lijdend voorwerp

Wat heb ik geleerd?

Tips en trucs?