par 5.2 de middeleeuwse stad

• geschiedenis
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Middelbare school
• havo
• Leerroute H
• Leerjaar 1

5.2 De middeleeuwse stad

Rond 1000 ontstonden er in West-Europa veel nieuwe steden, voornamelijk op geografisch gunstige plekken.

Hoofdstuk 5: Dus...

• Door landbouwverbeteringen ontstonden er voedseloverschotten 
• Overschotten werden verkocht op de markt --> HANDEL
• Specialisatie: er ontstaan ambachten (niet iedereen hoeft in de landbouw)
• Handelaren en ambachtsmensen gaan wonen rond de markt --> steden ontstaan

Aan het einde van deze les...

• Je kunt de sociale lagen in een middeleeuwse stad noemen en uitleggen hoe het ambachtswezen was georganiseerd.
  
• Je kunt uitleggen waarom de invoering van stadsrechten laat zien dat steden in de late middeleeuwen meer macht kregen ten opzichte van de adel.
  
• Je kunt uitleggen hoe steden in de late middeleeuwen werden bestuurd.

Burgerij (inwoners stad)

Bovenlaag> rijke kooplieden en belangrijke ambachtslieden

> zitten in het bestuur van de stad(mannen)

Middenlaag> winkeliers en ambachtslieden

daaronder> (arme) arbeiders

bedelaars en daklozen

Een gilde

Samenwerking in de nijverheid:

Een ambachtsman mag niet zomaar in een stad gaan wonen en daar produceren en verkopen wat hij wilde. Hij moest daarvoor lid zijn van een gilde.

Gilde: vereniging van mensen 

met hetzelfde beroep.

Ambachtsgilden

Toen de steden groter werden, gingen ambachtslieden samenwerken. Ze richtten een gilde op. Elke ambacht had zijn eigen gilde.

Wie in een stad een ambacht wilde uitoefenen, moest lid zijn van het gilde. Wie geen lid was van het gilde, mocht niets verkopen in de stad.

Het gilde regelde heel veel. Het controleerde bijvoorbeeld de prijs en de kwaliteit van een product.

Gilden:

- samenwerken om op te komen voor de belangen van de eigen groep.

- bepalen van werktijden.

- bepalen van prijzen.

- controleren van de kwaliteit van producten.

- Beroepsopleiding, je mag pas na een meesterproef zelf een bedrijf starten.

Lid Gilde

1. Leerling bij meester
2. Gezel
3. Meesterproef>Meester
   

Gilden:

- zorgen voor bejaarde en zieke leden en voor de weduwen van gestorven meesters.

- organiseren van feesten, kerkelijke bijeenkomsten en begrafenissen.

in het volgende filmpje:

meer over gilden

Stadsrechten

Stadsrechten werden gekocht van de heer

Stad met stadsrechten mocht: 

• Zelf de stad besturen
• Eigen wetten maken
• Stadsmuur bouwen
• Eigen leger hebben
• Rechtspraak zelf doen
• Eigen munten slaan

Stadsrechten Coevorden

Stadsrechten

politieke rechten

• eigen bestuur
• eigen rechtspraak
• eigen verdediging

Het bestuur

Schouten en schepenen bestuurde de stad in naam van de landheer.

Schout: Vertegenwoordiger van de landsheer. Voorzitter van de plaatselijke rechtbank.

Schepenen: Aangewezen of gekozen bestuurders en rechters in een middeleeuwse stad.

In het volgende filmpje...

meer over het bestuur van een stad en schouten en schepenen

Welke bevolkingsgroep vond je in de Middeleeuwen alleen in de steden?

1. De boeren
2. De burgerij
3. De adel
4. De geestelijken

Wie hadden de macht in de steden?

1. De adel
2. De burgerij

Wie verloor door de stadsrechten steeds meer macht?

1. Burgerij
2. Landheer
3. geestelijkheid
4. de poorters

De stad werd bestuurd door?

1. Rijke families en burgers
2. De hele burgerij
3. De koning
4. De kerk

Wat deed een gilde allemaal?

1. Gilde controleerde de kwaliteit van producten
2. Gilde bepaalde de prijs van producten
3. Leden van een Gilde hielpen elkaar bij ziekte
4. Alle antwoorden zijn juist

Welke zin over een gilde is juist?

1. Alle mensen in een gilde hadden hetzelfde beroep.
2. Lidmaatschap van een gilde was niet verplicht.
3. Niet alle ambachten hadden een eigen gilde.
4. Geen van de zinnen is juist.

Wat is waar?
1: Een gilde is een soort vereniging
2: Een gilde deelt ervaringen en tips
3: Mensen binnen het gilde hebben hetzelfde beroep
4: Een gilde heeft geen beroepsgeheim

1. 1, 2 zijn juist 2, 3 zijn onjuist
2. 2, 4 zijn juist 1, 3 zijn onjuist
3. 1, 2, 3 zijn juist 4 is onjuist
4. 2 is juist 1, 3, 4 zijn onjuist

Wie bepaalde welke straf de misdadigers kregen/wat het vonnis was?

1. de Burgerij
2. Schout
3. Schepenen
4. Burgemeester

Welk zin is NIET goed over het bestuur van een middeleeuwse stad.

1. Alle bewoners van een stad mochten meebeslissen over het bestuur.
2. Burgemeesters werden gekozen door het vroedschap.
3. De schepenen bepaalden samen met de schout of iemand een misdaad had begaan.
4. De schout had als taak om de stad te verdedigen als zij werden aangevallen.