2.1 De grondwet van 1848 Haag

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

H2. Op weg naar democratie

2.1 De grondwet van 1848

Deze paragraaf:

Hoe ontstond in Nederland door de grondwetswijziging van 1848 een parlementaire democratie?

• Centrale begrippen: conservatieven, liberalen, grondwet van 1848, censuskiesrecht, districtenstelsel.
• Belangrijke namen: Thorbecke, Willem I, Willem II

Willem I

• Koning komt na Napoleon naar Nederland.
• Zoon Willem II volgt hem op 
• Conservatieven: steunen beleid van de koning. Heeft onbeperkte macht
• Liberalen: Koning moet minder macht. Volk moet stemmen.

1848

• Mislukte aardappeloogst leidt tot hongersnoden
• Protesten tegen de macht van vorsten in heel Europa
• 1848: Revolutiejaar 

Willem II

• Keuze: koning blijven met minder macht of aftreden?
• Thorbecke stelt wijzigingen voor in grondwet. 

Grondwetswijziging

Doel: Volksinvloed groter door rechtstreeks stemmen & volksvertegenwoordiging meer macht

Aan de slag:

Vraag 2,3 en 4 op pagina 30-31 van je werkboek.

Grondwetswijziging

1. Koning niet meer verantwoordelijk voor politiek beleid. Ministers wel (ministeriele verantwoordelijkheid). Koning werd onschendbaar.

2. Tweede Kamer, Provinciale Staten en Gemeenteraad rechtstreeks gekozen.

3. Eerste Kamer gekozen door PS

Grondwetswijziging

4. Eerste en Tweede Kamer hebben: recht van interpellatie (minister ondervragen), recht van budget, recht van enquête (onderzoek naar beleid regering). 

5. Tweede Kamer heeft recht van initiatief (wet bedenken) en recht van amendement (wet wijzigen).

Grondwetswijziging

6. Elk jaar wordt de begroting vastgesteld.

7. Bevolking krijgt grondrechten.

Geen volledige democratie want:

• Censuskiesrecht: alleen mannen die veel belasting betaalden mochten stemmen.
• Districtenstelsel
  
• Willem III accepteerde grondwet niet...
  
• Telkens ontbinding tweede kamer+ nieuwe verkiezingen tot 1868
  

Aan de slag:

Vraag 5,6, 8 & 9 op pagina 31-32 van je werkboek.

Dit is ook huiswerk.