Overheidsfinancien

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Overheidsfinanciën

Staatsschuld(quote) 

• Staatsschuldquote = (staatsschuld / bbp) x 100%
• Nederland 2020: 
•      Schuld: €491mld
•      Bbp: €778mld 

De rijksbegroting

Nederlandse rijksbegroting

Ontvangsten

• Belastingen/premies;
  

           -Directe belastingen
           -Indirecte belastingen

• Niet belastingen
• inkomsten uit deelneming
• accijns/retributies

Uitgaven 

• overdrachtsuitgaven                  (nb ook aflossing staatsschuld)
  
• overheidsbestedingen 

  - investeringen

  - consumptie

Investeringen

-sociale zekerheid

-zorg

-gemeentefonds, provinciefonds en 

btw-compensatiefonds

-onderwijs cultuur en wetenschap

-buitenlandse zaken

-justitie en veiligheid

-defensie

-rentelasten

Uitgaven 

• overdrachtsuitgaven
  
• Bestedingen 

  - investeringen

  - consumptie

Overheidssaldo

• Ontvangsten - uitgaven =  overheidssaldo 
• negatief overheidssaldo

       -onderhandse leningen

       -obligatieleningen

• positief overheidssaldo

Overheidsfinanciën 

Niek Loonen, Wytze Bressers en Jelle Franck

Overheidsfinanciën 

• Begrotingstekort:
  Totale inkomsten - Totale uitgaven 

• Bij tekort groeit de staatsschuld

• Bij een overschot kunnen we aflossen op de staatsschuld --> lagere rentekosten

Begrotings- en financieringstekort

• Financieringstekort = hoeveel is onze bestaande schuld nu daadwerkelijk toegenomen/afgenomen?

• Financieringstekort = begrotingstekort - aflossingen

Begrotingstekort

Als de overheid meer uitgaven dan inkomsten verwacht, heeft ze een begrotingstekort.

Tegenovergestelde is een 

begrotingsoverschot. 

Financieringstekort

inkomsten - uitgaven = begrotingstekort 

Begrotingstekort - aflossing staatsschuld= financieringstekort

Financieringstekort= toename staatsschuld

Het overheidstekort wordt gezien als uitgestelde vorm van belastingbetaling omdat de overheid die nu een begrotingstekort heeft, dit in de toekomst met de belastingen zal moeten dekken. De inkomsten bestaan al voor een groot deel uit belastingen, maar deze kunnen in de toekomst verhoogd worden om inkomsten dichter bij de uitgaven te brengen.

1. juist
2. onjuist

Belangrijke SE-opgaven (classroom)

• Opgave staatsschuld
  
  
• Opgave Investeringen overheid t.b.v. economische ontwikkeling
  
  
• Uitwerking op papier 

Actualiteit

• economie word draaiende gehouden
• tijdelijke noodmaatregel overbrugging voor werkgelegenheid (NOW)
• beschermen banen
• Moderne Monetaire Theorie (MMT)
  

04:46

Als de staatsschuldquote stijgt maar de staatschuld neemt af, wat gebeurt er dan met het bbp?

1. Het bbp blijft gelijk
2. Het bbp daalt procentueel sterker dan de staatsschuld
3. Het bbp stijgt procentueel, maar wel minder dan de daling van de staatsschuld
4. Dit heeft geen invloed op het bbp

Bereken de staatsschuldquote van dit land

Afsluitende opgave

Gegevens:

- BBP: €800 mld  

- Staatsschuldquote (einde van het jaar): 56%

- Begrotingstekort: €40 mld

- Financieringssaldo: - €22mld

- Overheidsinkomsten: 30% van het BBP

A: Welk bedrag zal de overheid gaan lenen in dit jaar?

B: Bereken de omvang van de aflossingen in dit jaar.

C: Hoe groot is de staatsschuld aan het einde van het jaar? 

D: Bereken de overheidsuitgaven (Inclusief de aflossing) 

Antwoorden

A: Welk bedrag zal de overheid gaan lenen in dit jaar?

Het begrotingstekort geeft aan hoeveel er geleend moet worden. Dus € 40 mld.

Antwoorden

B: Bereken de omvang van de aflossingen in dit jaar.

 Als er € 40 mld. geleend is (begrotingstekort) en de staatsschuld met € 22 mld. is toegenomen (financieringstekort), dan moet er € 18 mld. afgelost zijn.

OF:

Financieringstekort = Begrotingstekort – Aflossingen

22 = 40 – ??

⇒ ?? = 18

 

 

 

Antwoorden

C: Hoe groot is de staatsschuld aan het einde van het jaar? 

Staatsschuldquote = 56%

BBP = € 800 mld.

⇒ staatsschuld = 0,56 × 800 = € 448 mld

In dit jaar is de staatsschuld met € 22 mld. groter geworden (financieringstekort).

Schuld aan het eind was € 448.

Schuld aan het begin was dus € 426 mld.

Antwoorden

D: Bereken de overheidsuitgaven (Inclusief de aflossing) 

Overheidsinkomsten zijn 30% van € 800 mld = € 240 mld.

De overheid moest € 40 mld. lenen.

De overheid heeft dus € 280 mld. uitgegeven (inclusief aflossingen)