3.2 Genenparen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Thema 3 genetica 

BS 2: Genenparen

Planning en leerdoelen

- Terugblik basisstof 1

- Uitleg basisstof 2

• Je kunt uitleggen hoe het fenotype van een organisme tot stand komen en hierbij de begrippen homozygoot, heterozygoot, dominant en recessief gebruiken.
  
• Je kunt beschrijven hoe door recombinatie nieuwe combinaties van allelen ontstaan.

- Huiswerk en aan de slag met opdrachten

Herhaling

• Chromosoom
• DNA
• Bouwstoffen DNA: A-T-C-G
• DNA-sequentie
• Genoom
• Gen
• Allel
• Genexpressie/inactivatie
• Fenotype

Hoe noemen we dit?

1. Chromosomen
2. Karyogram
3. Homologe chromosomen
4. Karyotype

Genexpressie: welke genen zullen in een iriscel van je oog niet tot expressie komen?

1. genen voor de verbrandingsenzymen
2. genen voor pigmenteiwitten
3. genen voor verteringseiwitten
4. genen voor celdelingseiwitten

Homologe chromosomen

• Locus: de plaats van een gen in een chromosoom 

• Homozygoot: twee allelen voor een eigenschap zijn gelijk
• Heterozygoot: twee allelen voor een eigenschap zijn ongelijk

Homologe chromosomen

• Dominante allel: allel waarvan eigenschap tot uiting komt in fenotype bij heterozygoot genotype
• Recessieve allel: dit allel komt alleen tot uiting in het fenotype als er geen dominant allel aanwezig is

Personen die heterozygoot zijn, zijn drager van de recessieve eigenschap

Homologe chromosomen

Allelen worden aangegeven met letters

• Dominante allel: aangegeven met een HOOFDLETTER. Bijv.: A
• Recessieve allel: aangegeven met een kleine letter: Bijv. a

Homozygoot dominant: AA

Homozygoot recessief: aa

Heterozygoot: Aa

Onvolledig dominante allelen:

Beide genen zie je een beetje in het fenotype

Intermediair fenotype:

Het uiterlijk bij onvolledig dominante allelen

Recombinatie

Door geslachtelijke voortplanting ontstaan nieuwe genotypen.

Tijdens meiose worden geslachtscellen gevormd met allemaal andere genotypen. Chromosomen verdelen willekeurig.

Uit 1 diploïde moedercel kunnen ruim 8,3 miljoen combinaties van chromosomen in haploïde geslachtscellen ontstaan!

Tweelingen

Twee-eiige tweeling

- 2 eicellen

- 2 zaadcellen

Een-eiige tweeling

- 1 eicel

- 1 zaadcel

Aan de slag!

Opdracht 17 & 18 over 5 minuten bespreken

Klaar? -> Huiswerk: 20 - 22