4HAVO herhaling H4 zouten

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

H4: ZOUTEN 

Ionen

• Zouten bestaan altijd uit ionen (zie ook 2.4)
  
• Ionen zijn atomen (of een groepje atomen) met een lading. 

      Zie tabel 1, blz. 111 van je boek. Streven naar edelgasconfiguratie 

Ionbinding

Positieve en negatieve ladingen trekken elkaar aan.

                                       

                                                NaCl (s)

In de formule van een vast zout noteer je geen ladingen

Ionrooster

De ionen in een zout zijn regelmatig gerangschikt.

Dit noemen we een ionrooster.

+ en - ionen trekken elkaar aan. 

Deze ionbinding is een sterke binding.

Is een ion-binding sterk? (hint: eigenschap macroniveau).

(10 s)

1. ja
2. nee
3. geen idee

Wat is de lading van een magnesium-ion? Gebruik je Binas (40A)

(20 s)

1. +
2. 2+
3. -
4. 2-

Welke ladingen kan een ijzerion hebben? (Binas 40A)

(20 s)

1. 1+, 2+
2. 2+, 3+
3. 1+, 3+
4. 2+, 4+

Naamgeving

Eerst positief ion, dan negatief ion met uitgang -ide.

Denk ook aan de eventuele Romijnse cijfers

bijv:

NaCl          natriumchloride

SnO           tin(II)oxide          (waarom Romijns cijfer 2?)

Uitzondering: samengestelde ionen krijgen niet de uitgang -ide:

MgCO₃      magnesiumcarbonaat

Naamgeving bij meerdere ladingen

Sommige metaalionen kunnen meerdere ladingen hebben.

Wanneer dit het geval is, geef je de in de naam van het ion of zout aan met een Romijns cijfer. Dit zie je in Binas 40A

bijv:  Cu⁺    = koper (I) ion

        Cu ²⁺ = koper (II) ion

       CuCl    = koper(I)chloride !!

Samengestelde ionen

Ook groepjes atomen kunnen samen een lading hebben.

Dit noemen we een samengesteld ion.

Deze staanin tabel 1, blz. 111 van je boek en in Binas 66B. Pak de Binas er even bij.

Wat is een nitraat ion?

(20 s)

1. 
2. 
3. 
4. 

Verhoudingsformule

Het geheel van een zout is neutraal.

De formule van een zout geeft (de zo klein mogelijke) verhouding weer waarin de zouten voorkomen.

Zie ook Binas 40 A en 66B,  leer ook tabel 1 op blz 111 van je boek.

bijv: natriumfluoride bestaat uit Na⁺  en F ^-

       bij een neutraal geladen stof is de verhouding Na⁺ : F^- = 1 : 1

                                                                        dus:  NaF (s)

       CuCl    = koper (I)chloride !!

Verhoudingsformule

bijv: magnesiumfosfaat bestaat uit Mg²⁺  en PO₄^3-

       bij een neutraal geladen stof is de verhouding  Mg²⁺ en PO₄^3-= 3 : 2

                                                                         dus:  Mg₃(PO₄)₂

      Let op de haakjes en schrijf geen ladingen in de formule van een

      vast zout.

      Voor de volgende vragen kun je Binas 44 en Binas 66B gebruiken.

 

Hoeveel calciumionen bevat de verhoudingsformule van het zout calciumchloride?

(30 s)

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Geef de naam van deze stof:

(30 s)

1. kwikbromide
2. kwik(I)bromide
3. kwikdibromide
4. kwik(II)bromide

Geef de naam van deze stof:

(45 s)

1. ijzerfosfaat
2. ijzer(II)fosfaat
3. tri-ijzerdifosfaat
4. ijzer(III)fosfaat

 Fe₃(PO₄)₂

Eerst positief ion, dan negatief ion (met uitgang -ide bij enkelvoudig ion)

Fe kan lading 2+ of 3+ hebben

PO₄ heeft lading 3-, deze is er 2x dus totaal lading 6- (geen 'ide")

De drie ijzerionen moeten dus lading 6+ hebben, ieder ion lading 2+

Daarom: ijzer(II)fosfaat 

Zouten geleiden stroom wanneer ze zijn opgelost in water.

(10 s)

1. Macro-niveau
2. Micro-niveau

Oplossen van zouten

Sommige zouten zijn oplosbaar in water, bijv. keukenzout of calciumchloride (Binas 45A)
Wanneer een zout oplost in water, wordt de ionbinding verbroken.
De ionen bewegen zich dan lost van elkaar in de oplossing.

Welk zout lost niet op in water?

30 s)

1. natriumcarbonaat
2. koper(II)nitraat
3. koper(II)carbonaat
4. natriumnitraat

Oplosvergelijking

NaCl(s) -> Na⁺(aq) + Cl^-(aq)

De "opgeloste" ionen worden gehydrateerde ionen genoemd. De watermantel wordt weergegeven door achter de formule van het ion (aq) te zetten.

Ionen worden in een zoutoplossing gehydrateerd door watermoleculen. Deze bewering is een stelling op :
(10 s)

1. Macro-niveau
2. Micro-niveau

Wat is de juiste oplosvergelijking voor zinkchloride?

(1 min)

1. A
2. B
3. C
4. D

Bij oplossen van een zout worden de ionen omringt door watermoleculen.
Welk deel van een watermolecuul draait naar een positief ion toe? (20 s)

1. H
2. O

Indampvergelijking

Een indampvergelijkibg is het  is de omgekeerde van oplossen:

 Na⁺(aq) + Cl^-(aq) -> NaCl(s)

Geef de juiste vergelijking voor het indampen van een
aluminiumsulfaatoplossing.

(1 min)

1. A
2. B
3. C
4. D

Reactie met water

Er zijn vier zouten met een oxide‑ion die reageren met water.

zie binas 45A. Hier staat een "r" in de tabel.

Dit zijn :Na₂O, K₂O, CaO en BaO.

Bij deze reacties gebeurt steeds hetzelfde:

de O^2-ionen reageren met een H₂O molecuul en veranderen in 2 OH^- ionen, die vervolgens gehydrateerd worden. De metaalionen veranderen niet. Ze worden alleen gehydrateerd.

Na2O (s) + H2O (l) → 2 Na+ (aq) + 2 OH- (aq)

Na₂O (s) + H₂O (l) →

2 Na+ (aq) + 2 OH- (aq)

Reactie met water

Uit de oxiden met water ontstaat dus steeds een oplossing van een hydroxide. Deze bevat dus OH^- ionen. Oplossingen van hydroxiden worden vaak met hun triviale namen aangeduid. Deze triviale namen moet je onthouden. Je kunt ze ook vinden in BINAS 66A .

Wat is kalkwater?

(20 s)

1. calciumhydroxide oplossing
2. natriumhydroxide oplossing
3. kaliumhydroxide oplossing
4. bariumhydroxide oplossing

Bijzondere zouten; kleur

Ionsoorten herkennen door kleur kan op twee manieren:

Vlamkleuring    Binas 65A

Gekleurde zouten/oplossingen Binas 65B

Bijzondere zouten; hydraten

Ionen in een ionrooster zitten op een bepaalde afstand van elkaar.

Er zit dus ruimte in het  kristalrooster.

Soms zit daar water in:kristalwater.

Deze zouten worden ook wel hydraten genoemd.

Dit zie je in de naam en in de formule:

Soda = natriumcarbonaatdecahydraat:    Na₂CO₃

Bijzondere zouten; dubbelzouten

Dubbelzouten zijn zouten waarin meerdere positieve/negatieve ionen voorkomen.

Bijvoorbeeld Mohrs zout : (NH₄)₂Fe(SO₄)₂ (s)

Ijzer kan 2 ladingen hebben, nl. 2+ of 3+

De lading kun je berekenen door te kijken naar de ladingen en aantallen van de andere ionen. Het geheel is neutraal. Wat is de lading van Fe ionen in dit zout?

Bijzondere zouten; dubbelzouten

Dubbelzouten zijn zouten waarin meerdere positieve/negatieve ionen voorkomen.

Bijvoorbeeld Mohrs zout : (NH₄)₂Fe(SO₄)₂ (s)

NH₄  is 1+ deze heb je 2x = 2+

SO₄ is 2- deze heb je 2x = 4-

dus moet Fe 2+ zijn , dan is het geheel neutraal. Zie ook kleur!

Een dubbelzout heeft altijd

(30 s)

1. twee ionsoorten
2. twee negatieve ionsoorten
3. twee positieve ionsoorten
4. twee of meer positieve en/of negatieve ionsoorten

Concentratie/ Molariteit

Concentratie (symbool c) van een stof in een oplossing is de hoeveelheid stof (meestal gram) per volume eenheid (meestal Liter) van de oplossing.

c = m : V

(let op: volume van de oplossing, niet de opgeloste stof)

Molariteit (weergegeven door de stof tussen vierkante haakjes te zetten) is de concentratie in mol per Liter:  [X] = n : V     eenheid: mol · L^-1 of M (molair) 
(let op: V is volume van de oplossing, niet de van opgeloste stof)

Concentratie/Molariteit

Voorbeeld:   We lossen 0,010 mol  calciumchloride op in water.

                            Er ontstaat een oplossing met een volume van 500 mL.

                            Bereken de molariteit van de chloorionen in de oplossing.

Oplossen:      CaCl₂ (s) -> Ca²⁺ (aq) + 2 Cl^- (aq)

Molverhouding:      1                    1                         2         

 Gegeven:              0,0010 mol dus hoeveelheid Cl- = 2 x 0.010 mol = 0,020 mol

 Concentratie:   [Cl- ] =  : 0,020 : 0,500 L = 0,040 mol · L^-1 = 0,040M (molair)  

Concentratie/ Molariteit

blz. 125

We lossen 3,0 mol natriumchloride op in water. Het volume wordt 500 mL.
Hoeveel mol natriumionen heb je in de oplossing?
(30 s)

1. 1,5 mol
2. 3,0 mol
3. 4,5 mol
4. 6,0 mol

Concentratie/Molariteit

oplosvergelijking:      NaCl (s) -> Na⁺ (aq)  +   Cl^- (aq)

molverhouding:                1            :      1               :      1

dus:                                    3,0 mol        3,0 mol        3,0 mol  

We lossen 3,0 mol natriumchloride op in water. Het volume wordt 500 mL.
Wat is de molariteit van natriumionen in de oplossing? (30 s)

1. 0,75 mol/L
2. 1,5 mol/L
3. 3,0 mol/L
4. 6,0 mol/L

Concentratie/Molariteit

oplosvergelijking:      NaCl (s) -> Na⁺ (aq)  +   Cl^- (aq)

molverhouding:                1            :      1               :      1

dus:                                    3,0 mol        3,0 mol        3,0 mol  

                                       [Na⁺ ] = n : V _opl = 3,0 : 0500 L = 6,0 mol/L

We lossen 1,0 mol aluminiumsulfaat op in water tot een oplossing van 2 L .
Hoeveel mol aluminiumionen heb je in de oplossing? (1 min)

1. 0,50 mol
2. 1,0 mol
3. 2,0 mol
4. 3,0 mol

Concentratie/Molariteit

oplosvergelijking:  Al₂(SO₄)₃ (s) -> 2 Al ³⁺ (aq)  +   3 SO₄ ^2- (aq)

molverhouding:              1        :                    2           :                3

dus:                                     1,0 mol               2,0 mol                  3,0 mol  

We lossen 1,0 mol aluminiumsulfaat op in water tot een opl. van 2 L . Dus 2,0 mol aluminiumionen in de oplossing. Wat is de molariteit van de aluminiumionen in de oplossing? (45 s)

1. 0,5 mol/L
2. 1,0 mol/L
3. 2,0 mol/L
4. 6.0 mol/L

Concentratie/Molariteit

oplosvergelijking:  Al₂(SO₄)₃ (s) -> 2 Al ³⁺ (aq)  +   3 SO₄ ^2- (aq)

molverhouding:              1        :                    2           :                3

dus:                                     1,0 mol               2,0 mol                  3,0 mol

                        [Al³⁺ ] = n : V opl = 2,0 : 2,0  L = 1,0 mol/L

Een liter vloeistof heeft met hierin opgelost natriumchloride heeft een molariteit van 3,0 M.
Wat is de molariteit van 100 mL van deze vloeistof?
(30 s)

1. 0,030 M
2. 0,30 M
3. 3,0 M
4. 300 M