Voeding en vertering (herhaling)

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 4

Thema 4: Voeding en vertering

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat voor effect bacteriën en schimmels hebben op voedsel
• Je kunt uitleggen wat enzymen doen
• Je kunt verschillende vormen van conserveren benoemen

Voedselproductie: bacteriën en schimmels

Bacteriën: yoghurt, kaas en zuurkool

Schimmels (gist): bier, brood en wijn

Enzymen

Als een stof omgezet wordt naar een andere stof: reactie
Enzymen: Zorgen ervoor dat deze reacties sneller gaan

Enzymactiviteit

Snelheid waarmee een enzym een stof omzet.

afhankelijk van:
Zuurgraad en temperatuur

optimumtemperatuur is de temperatuur waarbij het enzym het beste werkt.

Voedsel conserveren

Conserveermiddelen

Zuur, zout, suiker: natuurlijke conserveermiddelen

Kunstmatige conserveermiddelen: sulfiet in frisdranken

Additieven: kleur, geur en smaakstoffen om voedsel aantrekkelijker te maken

0

Leerdoelen

• Je kunt het verschil uitleggen tussen voedingsmiddel en voedingsstof

• Je kunt de functies van alle voedingsstoffen benoemen

• Je kunt uitleggen hoe je voedingsstoffen kunt aantonen

Voedingsmiddel:   Alles wat je eet en drinkt

Voedingsstoffen: zitten in voedingsmiddelen

Voedingsstoffen

6 groepen: eiwitten, koolhydraten, vetten, water, mineralen en vitaminen

Voedingsvezels kunnen niet worden verteerd, maar zijn wel belangrijk voor de stoelgang

Eiwitten

Bouwstof
Cellen bestaan voor een groot deel uit eiwit
Enzymen zijn eiwitten
Geen reservestof

Koolhydraten

Glucose, suiker en zetmeel
Plantaardige voeding
Brandstof, bouwstof en reservestof
Zetmeel en suiker worden omgezet tot glucose: verbranding
Deel wordt glycogeen (reservestof) of vet

Vetten

Brandstof, bouwstof en reservestof

Onverzadigd (bouwstof van bijv. celmembranen) of verzadigd (brandstof maar al het teveel wordt opgeslagen)

Water

Bouwstof
Het grootste deel van je lichaam is water
Ook voor vervoer in je lichaam (bloed, lymfe, cytoplasma)

Mineralen

Zouten
Calcium, fluoride, ijzer, natrium, kalium etc.
Bouwstof en beschermende stof
Opbouw beenderen
Maken van hemoglobine
Weinig van nodig (keukenzout vaak zelfs te veel)

Vitaminen

Beschermende stof
Zit meestal genoeg in je eten
Sommigen zijn schadelijk als je teveel binnen krijgt
A, B, C, D, E en K
Gevarieerd eten!!!

Voedingsstof aantonen

Indicator

Leerdoelen

Je weet wat gezonde voeding is (adviezen en schijf van vijf)

Je kunt uitleggen wat kilocalorie en grondstofwisseling inhoudt

Je kunt uitleggen wanneer je te dik of te dun kunt worden en wat voor risico's dit geeft

Gezond eten

Variatie
Veilig voedsel: Is je voedsel besmet dan kun je een voedselvergiftiging oplopen

Adviezen en schijf van vijf

Grondstof
wisseling

de hoeveelheid energie die je verbruikt in rust.

Energie
behoefte

Kilocalorie
(kcal)

of 

kiloJoules

(kJ)

Wat is gezond?

Als je meer beweegt dan dat je eet: te dun
Als je meer eet dan je beweegt: te dik

Sommige mensen schatten zichzelf verkeerd in:
die kunnen een eetstoornis krijgen

De organen voor vertering

Speeksel en enzymen

Oppervlaktevergroting

Slikken

De maag

Organen

Emulgeren

Dunne darm vooral water toevoegen en kneden en voedingstoffen opnemen

Blinde darm, dikke darm( water terug opnemen en indikken) endeldarm opslaan

Basisstof 6: Planteneters, alleseters en vleeseters

Leerdoelen

Je kunt het verschil uitleggen tussen kiezen en tanden

Je kunt de onderdelen van de tand benoemen

Je kunt uitleggen wat de verschillen zijn tussen planteneters, alleseters en vleeseters

Onderdelen gebit

Kiezen en tanden

Planteneters, alleseters, vleeseters

Tandplak

Tandsteen en gaatjes