4GL Thema 4 Voeding en vertering 1

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 4

Thema 4: Voeding en vertering

Basisstof 1: voedsel

Leerdoelen

Je kunt uitleggen wat voor effect bacterien en schimmels hebben op voedsel
Je kunt uitleggen wat enzymen doen
Je kunt uitleggen wat de optimumkromme van enzymen inhoudt
Je kunt vertellen wat de zuurgraad is
Je kunt verschillende vormen van conserveren benoemen

Voedselproductie: bacterien en schimmels

Enzymen

Als een stof omgezet wordt naar een andere stof: reactie
Enzymen: Zorgen ervoor dat deze reacties sneller gaan

Enzymactiviteit

Snelheid waarmee een enzym een stof omzet

Zuurgraad en temperatuur

Optimumkromme en optimumtemperatuur

Zuurgraad

Zuur of basisch

pH 7 = neutraal

Voedsel conserveren

Conserveermiddelen

Zuur, zout, suiker: natuurlijke conserveermiddelen

Kunstmatige conserveermiddelen: sulfiet in frisdranken

Additieven: kleur, geur en smaakstoffen om voedsel aantrekkelijker te maken

Leerdoelen

Je kunt uitleggen wat voor effect bacterien en schimmels hebben op voedsel
Je kunt uitleggen wat enzymen doen
Je kunt uitleggen wat de optimumkromme van enzymen inhoudt
Je kunt vertellen wat de zuurgraad is
Je kunt verschillende vormen van conserveren benoemen

Basisstof 2: Voedingsmiddelen en voedingsstoffen

Leerdoelen

Je kunt het verschil uitleggen tussen voedingsmiddel en voedingsstof

Je kunt de functies van alle voedingsstoffen benoemen

Je kunt uitleggen hoe je voedingsstoffen kunt aantonen

Voedingsmiddel

Alles wat je eet en drinkt

Voedingsstoffen

Zijn de stoffen in je eten die je kunt gebruiken

Het verteringsstelsel breekt voedingsmiddelen af om de voedingsstoffen binnen te krijgen

Voedingsstoffen

6 groepen: eiwitten, koolhydraten, vetten, water, mineralen en vitaminen

Voedingsvezels kunnen niet worden verteerd, maar zijn wel belangrijk voor de stoelgang

Eiwitten

Bouwstof
Cellen bestaan voor een groot deel uit eiwit
Enzymen zijn eiwitten
Geen reservestof

Koolhydraten

Glucose, suiker en zetmeel
Plantaardige voeding
Brandstof, bouwstof en reservestof
Zetmeel en suiker worden omgezet tot glucose: verbranding
Deel wordt glycogeen (reservestof) of vet

Vetten

Brandstof, bouwstof en reservestof

Onverzadigd (bouwstof van bijv. celmembranen) of verzadigd (brandstof maar al het teveel wordt opgeslagen)

Water

Bouwstof
Het grootste deel van je lichaam is water
Ook voor vervoer in je lichaam (bloed, lymfe, cytoplasma)

Mineralen

Zouten
Calcium, fluoride, ijzer, natrium, kalium etc.
Bouwstof en beschermende stof
Opbouw beenderen
Maken van hemoglobine
Weinig van nodig (keukenzout vaak zelfs te veel)

Vitaminen

Beschermende stof
Zit meestal genoeg in je eten
Sommigen zijn schadelijk als je teveel binnen krijgt
A, B, C, D, E en K
Gevarieerd eten!!!

Voedingsstof aantonen

Indicator

Met een indicator kun je een stof aantonen.

Voorbeeld Jodiumoplossing toont zetmeel aan.

Huiswerk

Opdrachten maken

Leerdoelen

Je kunt het verschil uitleggen tussen voedingsmiddel en voedingsstof

Je kunt de functies van alle voedingsstoffen benoemen

Je kunt uitleggen hoe je voedingsstoffen kunt aantonen

Basisstof 3: Voeding en leefstijl

Leerdoelen

Je weet wat gezonde voeding is (adviezen en schijf van vijf)

Je kunt uitleggen wat kilocalorie en grondstofwisseling inhoudt

Je kunt uitleggen wanneer je te dik of te dun kunt worden en wat voor risico's dit geeft

Gezond eten

Variatie
Veilig voedsel: Is je voedsel besmet dan kun je een voedselvergiftiging oplopen

Adviezen en schijf van vijf

Energie
behoefte

Kilocalorie
(kcal)

Grondstof
wisseling

Wat is gezond?

Als je meer beweegt dan dat je eet: te dun
Als je meer eet dan je beweegt: te dik

Sommige mensen schatten zichzelf verkeerd in:
die kunnen een eetstoornis krijgen

Opdrachten maken!

Leerdoelen

Je weet wat gezonde voeding is (adviezen en schijf van vijf)

Je kunt uitleggen wat kilocalorie en grondstofwisseling inhoudt

Je kunt uitleggen wanneer je te dik of te dun kunt worden en wat voor risico's dit geeft

Basisstof 5: De organen voor vertering

Oppervlaktevergroting

Speeksel en enzymen

Slikken

De maag

Organen

Emulgeren

Dunne darm

Blinde darm, dikke darm, endeldarm

Basisstof 6: Planteneters, alleseters en vleeseters

Leerdoelen

Je kunt het verschil uitleggen tussen kiezen en tanden

Je kunt de onderdelen van de tand benoemen

Je kunt uitleggen wat de verschillen zijn tussen planteneters, alleseters en vleeseters

Onderdelen gebit

Planteneters, alleseters, vleeseters

Kiezen en tanden

Tandplak

Tandsteen

Opdrachten maken!