Les 7 Spelling: hoofdletters, meervoud, verkleinwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Spelling par 4-5-6

par 4. Hoofdletters en leestekens

par 5. Meervoudsvorming

par 6. Verkleinwoorden

Deze les bestaat uit uitlegfilmpjes en quizvragen.
De oefeningen in de filmpjes hoef je niet te maken; mag wel. 

De regels voor hoofdletters en kleine letters moet je gewoon leren zoals ze in het boek staan, inclusief onlogische instinkers als:

• We drinken een glas bordeaux (soortnaam) in Champagne (aardrijkskundige naam).
• We drinken een glas champagne (soortnaam) in Bordeaux (aardrijkskundige naam).
• Rond Kerstmis (feestdag) gaan we nooit met vakantie, maar in de paasvakantie (afleiding van een feestdag) gaan we altijd weg.
• In de renaissance (historische periode) was de Tweede Wereldoorlog (historische gebeurtenis) nog ver weg.

En let ook hier op:

Aan het begin van een zin begint een 's-woord met een kleine s; de vervolgletter is groot:

• 's Middags gingen we bowlen.
• 's-Hertogenbosch is de hoofdstad van Noord-Brabant.

En natuurlijk staat dat kommaatje vóór de s en niet erachter...

Tussenvoegsels in namen schrijf je met een kleine letter TENZIJ er geen naam of voorletter voor staat:

Jorrit van der Meer; J. van der Meer; de heer Van der Meer

Even oefenen!

Plaats in de volgende slide hoofdletters en leestekens 

'n prima idee om met pinksteren naar het aviodrome in flevoland te gaan maar het amsterdamse nemo is ook educatief

En deze leg ik nog een keer uit op mijn manier:

Woorden die eindigen op -ee, krijgen altijd -ën erachter:

• ree --> reeën
• orchidee --> orchideeën
• moskee --> moskeeën

Bij woorden die eindigen op -ie, kijk je of de klemtoon op die ie valt. Ja? Dan blijf je van die ie af en zet je er -ën achter. Valt de klemtoon er niet op, dan mag je een trema op de e zetten, plus uiteraard een -n erachter.

fantaSIE --> klemtoon op ie, dus: fantasieën

bacTErie --> geen klemtoon op ie, dus: bacteriën

Even oefenen!

Kies op de volgende slides de juiste schrijfwijze

Het meervoud van:
hobby

1. hobbies
2. hobby's
3. hobbys
4. hobbie's

Het meervoud van:
etui

1. etuis
2. etui's
3. etuies
4. etuiën

Het meervoud van:
jockey

1. jockeys
2. jockies
3. jockey's
4. jockie's

Het meervoud van:
luiwammes

1. luiwammesen
2. luiwammi
3. luiwammessen
4. luiwamesen

Het meervoud van:
dvd

1. dvds
2. dvd's
3. dvdees
4. dvd'tjes

Het meervoud van:
idee

1. ideëen
2. ideën
3. idees
4. ideeën

Het meervoud van:
kolonie

1. koloniën
2. kolonieën
3. kolonies

Even oefenen!

Schrijf op de volgende slides het juiste verkleinwoord 

Het verkleinwoord van:
bloem

Het verkleinwoord van:
A4

Het verkleinwoord van:
baby

Het verkleinwoord van:
brug

Het verkleinwoord van:
collega

Het verkleinwoord van:
haring

Even oefenen!

Zijn de volgende woorden goed of fout gespeld? 

goed

fout

bacteriën

ideën

kopieën

ruine

weeën

olieën

wijk-agent

lente-ui

auto ongeluk

zwart-wit

Zuid Holland

80'jarige

jongerenpas

A4-formaat

IQ test

CDA-voorzitter

procesverbaal

ge-sms't

ikverteller

ge-e-maild

s'avonds

vwo-leerling

vwo-er

hbo'er

AOW'er

bhv-opleiding

Maries bril

Pasen

J. De Boer

opas huis

Sarahs tip

lolly'tje

tv-s

Samenstellingen

Samenstellingen van twee of meer woorden schrijf je in het Nederlands aan elkaar. 

Een samenstelling is een woord dat is opgebouwd uit twee of meer woorden die ieder zelfstandig kunnen voorkomen.

Voorbeelden:

minimuminkomen

politieacademie

televisietoestel

koffiezetapparaat

kortetermijngeheugen

nietszeggend

trompetsolo

alcoholhoudend

viersterrenhotel.

Getallen tot duizend en samenstellingen met honderd en duizend schrijf je aan elkaar

Voorbeelden:

tweeënzestig

zeshonderd

twaalfduizend

Voornaamwoordelijke bijwoorden schrijf je aan elkaar

Voorbeelden:

ervoor

daarnaast

erachter

hierbinnen

De woorden te()kort, te()veel en te()goed

Je schrijft ze als bijvoeglijk naamwoord los. Ze betekenen dan korter/meer/beter dan gewenst.

Als zelfstandig naamwoord schrijf je deze woorden aan elkaar. Zij hebben dan niet meer hun letterlijke betekenis:

het tekort = ‘wat er niet of te weinig is’

het teveel = ‘meer dan nodig is’

het tegoed = ‘nog te ontvangen ‘

En dan nu aan het werk!

Blok 4 Interpunctie en spelling

Maken opdracht 11 t/m 14