1.2 De maatschappij onderzoeken

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

1.2 De maatschappij onderzoeken

Lesdoelen:

Ik kan de vijf kernbegrippen uitleggen en toepassen: waarden en normen, belangen, macht, sociale cohesie en sociale ongelijkheid.

Waarde

"Een uitgangspunt of principe dat mensen belangrijk vinden in hun leven."

Welke waarde vind jij het belangrijkst?

De alligatorrivier

Er was eens een meisje Annick dat verliefd was op een jongen, Jan. Jan leefde aan de overkant van de rivier van Annick. De rivier tussen de twee was vol met alligators. Annick wilde de rivier oversteken, maar de brug was door een vloedstorm kapotgegaan. Daarom ging Annick naar Sinbad, een zeeman met zijn eigen boot, en vroeg hem of hij haar de rivier over wou brengen. Echter, Annick heeft geen geld om de zeeman hiervoor te betalen. Sinbad zei dat hij Annick alsnog wil helpen, mits Annick met hem naar bed zou gaan. Annick weigerde en zocht haar vriendin op, Jennifer. Annick vroeg aan Jennifer om advies, maar Jennifer wou zich er niet mee bemoeien en gaf geen advies. Annick besloot dat haar enige keuze was om met Sinbad naar bed te gaan. De volgende ochtend bracht Sinbad haar naar de overkant en Annick en Jan waren weer samen. 

Toen Annick aan Jan uitlegde wat ze moest doen om de rivier over te kunnen steken werd Jan heel boos en eindigde hun relatie. Haar hart gebroken, rende Annick huilend naar haar beste vriend Sebastiaan. Ze legde haar verhaal uit aan Sebastiaan. Sebastiaan werd toen zo boos en had zo veel medelijden voor Annick dat hij Jan opzocht en hem in elkaar sloeg. Annick werd heel blij toen ze zag hoe Jan in elkaar geslagen werd door Sebastiaan en moest uit blijdschap lachen.  

Elke persoon schiet tekort op een bepaalde waarde. Welke?

1. Annick
2. Jan
3. Sinbad
4. Jennifer
5. Sebastiaan

Norm

"Regels over hoe je je in een bepaalde situatie hoort te gedragen."

Bestaan als geschreven en ongeschreven.

Belang

"Een voordeel dat iemand heeft of kan krijgen."

Stelling

"Ik spreek (soms) mensen aan 

als ze zich niet correct gedragen."

Sociale controle

"De manier hoe anderen elkaar stimuleren of dwingen om zich aan de normen te houden."

Stelling

"Ik vind eerlijkheid belangrijk."

Stelling

"Ik heb soms gelogen."

Hoe kan het dat de meesten bij de vorige twee stellingen het eens waren?

Mensen hebben vaak een belangentegenstelling. Welke zie je hier?

Opdrachten maken

Op blz. 8 en 9 uit je werkboek maak de volgende opdrachten:

2, 5 en 9

(voor vraag 9 moet je uit het lesboek het stukje over sociale ongelijkheid lezen)

Sociale ongelijkheid

"Ongelijke verdeling van kennis, inkomen, status en macht."

Hier is sprake van sociale ongelijkheid op basis van...

1. Kennis
2. Inkomen
3. Status
4. Politieke macht of invloed

Wat hebben ze gemeen?

MACHT!

Macht

"Het vermogen om het gedrag of denken van anderen te beïnvloeden."

Macht

Formele macht: macht die in wetten is vastgelegd. 

Informele macht: macht die niet in regels is vastgelegd.

Machtsmiddelen

"Middelen om het gedrag van anderen te beïnvloeden"

• Kennis
• Geld
• Functie
• Overtuigingskracht
• Aantal medestanders

Formeel

Informeel

Kennis

Geld

Functie

Aantal mede-standers

Overtuig-ingskracht

Gezag

"Geligitimeerde macht"

Sociale cohesie

"Hoe sterk mensen zich verbonden voelen met elkaar"

Van 1.2 opdrachten maken

6, 7 en 10

Terugblik

Wat betekenen de volgende kernbegrippen:

•  waarden en normen
• belangen
• macht
• sociale cohesie
• sociale ongelijkheid