Week 8 - uitleg vd, ovd en bn

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Vandaag:

- we bekijken hoe we werken met het boek

- we bekijken de taak

- instructie Lees- en luisterstrategieën

- opdrachten 1 en 2 doen we klassikaal

- opdrachten 4 en 5 maak je zelfstandig

- evaluatie

Je legt klaar:

- iPad in de aanslag (dicht)

- agenda

- 2 A4 schriften

- pen

Week 8

1) Oefenen werkwoordspelling - 17 maart

2) Stageverslag - 17 maart

3) Lees- en fictiedossier - 24 maart

Je leert:

- Ik weet hoe ik de persoonsvorm correct kan vervoegen in tegenwoordige en verleden tijd

- Ik weet de regels van de spelling van (Engelse) leenwoorden 

- Ik weet hoe ik het voltooid en onvoltooid deelwoord schrijf

- Ik kan bijvoeglijke naamwoorden correct vervoegen in een zin

- Ik weet hoe ik de werkwoordstijd van de zin vast kan stellen

Vandaag:

- zelfstandig werken

Je legt klaar:

iPad (LessonUp)

Hoe ver ben jij al met het boekje werkwoordspelling?

0100

Hoe ver ben jij al met het stageverslag?

0100

Hoe ver ben jij al met het lees- en fictiedossier?

0100

Je ... (geloven, pvtt) nooit waar de toets over gaat.

... (raad, pvtt) je mij een mooie vakantie aan?

Wij ... (koken, pvvt) vroeger heel veel.

De wind ... (blazen, pvvt) alle bladeren weg.

Maar hoe zit dit nou met Engelse werkwoorden?

Hetzelfde!

pvtt: stam; stam+t; hele werkwoord (ik mix; hij mixt; wij mixen)

pvvt: 't ex-fokschaap (ik mixte; wij mixten)

!! Maar soms niet -en maar alleen -n blijven staan: racen - race

- Dus: hij racet, en niet hij ract; en dus ik time en niet ik tim, 

- Meestal ga je dus uit van de ik-vorm als stam

Zij ... (streamen, pvtt, ev) alleen maar romcoms.

Hij ... (timen, pvvt) de tijd.

Voltooid deelwoord

Het voltooid deelwoord (vd) geeft vaak aan dat een handeling is afgerond (= voltooid). Meestal maakt het voltooid deelwoord deel uit van het werkwoordelijk gezegde. Er staat dan altijd een vorm bij van hebben, zijn of worden:

– Logan heeft een taart gebakken voor zijn vriendin.

– Afgelopen seizoen is Nova geselecteerd voor het eerste handbalteam.

– Voor de rommelmarkt werden gebruikte spullen verzameld.

fluiten - floten

ontbijten - ontbeten

schrikken - schrokken

bewegen - bewogen

Zo schrijf je het voltooid deelwoord:

Het voltooid deelwoord van sterke werkwoorden eindigt meestal op en.

– Vannacht heeft het eindelijk weer eens gevroren (vriezen).

– Bij de inbraak op school werden laptops gestolen (stelen).

Het voltooid deelwoord van zwakke werkwoorden eindigt op d of t: net als bij de verleden tijd met ’t (e)x-f(o)ksch(aa)p. 

– onderstrepen → pvvt: onderstreepte → Jet heeft de belangrijkste zinnen onderstreept.

– verdoven → pvvt: verdoofde → De tandarts heeft Malik verdoofd.

fluiten - floten

ontbijten - ontbeten

schrikken - schrokken

bewegen - bewogen

Onvoltooid deelwoord

Het onvoltooid deelwoord (od) geeft aan dat een handeling aan de gang is (= onvoltooid).

– Juichend kwam de winnaar over de finish.

– Het kleine meisje zat huilend op de stoep.

fluiten - floten

ontbijten - ontbeten

schrikken - schrokken

bewegen - bewogen

Zo schrijf je het onvoltooid deelwoord:

Het onvoltooid deelwoord spel je als infinitief + d: lachen + d → lachend.

fluiten - floten

ontbijten - ontbeten

schrikken - schrokken

bewegen - bewogen

Deelwoorden als bijvoeglijk naamwoord:

Van voltooide en onvoltooide deelwoorden kun je een bijvoeglijk naamwoord (bn) maken.

Net als bij de andere bijvoeglijke naamwoorden heb je een lange vorm (met e) en een korte vorm (zonder e):

– vergroten - vergroot (vd) de vergrote foto; een vergroot huis

vergrotend (od) de vergrotende lens; een vergrotend effect

– vluchten - gevlucht (vd) de gevluchte overvaller; een gevlucht volk

vluchtend (od) de vluchtende bankrovers; een vluchtend hert

fluiten - floten

ontbijten - ontbeten

schrikken - schrokken

bewegen - bewogen

Deelwoorden als bijvoeglijk naamwoord:

Soms moet je tt of dd schrijven om uitspraakfouten te voorkomen:

– zetten gezet (vd) de gezette koffie

– schudden geschud (vd) de geschudde kaarten

Voltooide deelwoorden die op en eindigen, veranderen niet als je ze gebruikt als bijvoeglijk naamwoord: vouwen – gevouwen (vd) – het gevouwen blaadje

fluiten - floten

ontbijten - ontbeten

schrikken - schrokken

bewegen - bewogen

voltooid deelwoord (vd)

onvoltooid deelwoord (od)

bijvoeglijk naamwoord (bn)

besteed

blaffende

gelachen

verbreed

lopend

lachend

verbrede

luisterend

gezochte

gevallen

lachende

verkeken

zoekend

gesmolten

balancerend

smeltend

1) oefenen werkwoordspelling

• Je maakt de opdrachten werkwoordspelling om te oefenen voor de tweede poging van de toets. 
  
• Je maakt de opdrachten in je boekje op papier.
• Je hebt ook ruimte om aantekeningen te maken in je boekje.
• Vragen? Noteer ze en vraag om extra uitleg!

AF: 17 maart

2) stageverslag

• Je maakt het stageverslag op papier of op de iPad. Dan print je het uit om het in te leveren. Je levert het stageverslag in, in het mapje dat je hebt gekregen.
  
• In de omschrijving van de opdracht vind je precies wat er allemaal in je verslag moet komen.
• Op het beoordelingsformulier kan je vinden waar je op wordt beoordeeld en hoeveel punten je kan krijgen per onderdeel.

AF: 17 maart

3) lees- en fictiedossier

• Je maakt de leesopdrachten in je mapje. Je kan extra schrijfblaadjes aan je mapje toevoegen. (G/V/O)
  
• Je maakt je fictieopdrachten op papier of op de iPad. Je het mapje in met alle opdrachten. Dus geschreven of geprint.(cijfer)
• Op de laatste pagina vind je het beoordelingsformulier.

AF: 24 maart

Persoonsvorm tegenwoordige tijd (pvtt)

Een werkwoord heeft verschillende vormen. Een daarvan is de persoonsvorm tegenwoordige tijd (pvtt). Bij de spelling van de persoonsvorm tegenwoordige tijd ga je uit van de ik-vorm.

Zo vind je de ik-vorm

Je vindt de ik-vorm door van het hele werkwoord de laatste twee letters (en) weg te laten. Bijvoorbeeld: fietsen → fiets; gooien → gooi.

De stam van het werkwoord vind je door - en van het hele werkwoord te halen.

De stam is meestal de ik-vorm van het werkwoord.

lopen        stam = lop       ik-vorm = loop 

sparen     stam = spar     ik-vorm = spaar 

vinden     stam = vind      ik-vorm = vind 

 

Als het regent, ... (fietsen, pvtt) ik niet naar school.

Persoonsvorm tegenwoordige tijd

Soms moet je een letter toevoegen of weglaten: laden → laad; boffen → bof.

Soms een v in een f of een z in een s: beloven → beloof; reizen → reis.

Jij ... (beloven, pvtt) altijd meer dan je kan waar maken.

Persoonsvorm tegenwoordige tijd

Staat er ik voor of achter de persoonsvorm? Schrijf de ik-vorm: 

- ik laad, laad ik; ik bof, bof ik.

Staat er jij achter de persoonsvorm of je waarvan je jij kunt maken? Schrijf de ik-vorm:

- laad jij/je; bof jij/je. Maar: Laadt je (jouw) vader de aanhangwagen?

In alle andere gevallen in het enkelvoud schrijf je: ik-vorm + t

– jij laadt, hij laadt, zij laadt, laadt de bezorger?; jij boft, hij boft, zij boft, boft je zus?

In het meervoud schrijf je het hele werkwoord:

– wij laden, jullie laden, zij laden; wij boffen, jullie boffen, zij boffen.

Persoonsvorm tegenwoordige tijd

ik                                                    ik-vorm (stam)            speel       word

jij                                                    ik-vorm + t                    speelt      wordt

hij/zij/het                                   ik-vorm + t                    speelt      wordt

wij/jullie/het                             hele werkwoord        spelen     worden

...........                      jij ?              ik-vorm                          speel       word

Jij ... (raden, pvtt) nooit wat ik vandaag heb gedaan!

... (raden, pvtt) maar eens wat ik vandaag heb gedaan!

... (beloven, pvtt) je mij dat jij je aan je afspraak gaat houden?

We ... (uitladen) de auto ....

persoonsvorm verleden tijd

Twee mogelijkheden:

zwakke werkwoorden (fietsen - fietsten, gooien - gooiden)

en

sterke werkwoorden (lopen - liepen, kijken - keken)

Sterke werkwoorden

Veranderen als je ze in de verleden tijd zet:

lopen - liepen; roepen - riepen

Sterke werkwoorden

fluiten - floten

ontbijten - ontbeten

schrikken - schrokken

bewegen - bewogen

https://www.beterspellen.nl/website/index.php?pag=113

Zwakke werkwoorden; pvvt (1)

De meeste werkwoorden zijn zwak. Deze veranderen niet van klank in de verleden tijd.

Om de persoonsvorm in de verleden tijd te zetten, moet je -de(n) of -te(n) toevoegen. Dan maak je dus de pvvt.

Enkelvoud: ik-vorm tt + de of te: beweerde, landde, danste, berichtte.

Meervoud: ik-vorm tt + den of ten: beweerden, landden, dansten, berichtten.

Hoe bepaal je of je -te(n) of -de(n) moet gebruiken in de persoonsvorm verleden tijd?

1F

Zwakke werkwoorden; pvvt (2)

Om te bepalen of er de(n) of te(n) achter de ik-vorm komt, gebruik je als ezelsbruggetje ’t (e) x – f (o) k s ch (aa) p. In dat woord zitten de medeklinkers t, x, f, k, s, ch en p. Haal van de infinitief (het hele werkwoord) en af en kijk naar de laatste letter. Als dat een van deze zeven medeklinkers is, gebruik je te(n). In alle andere gevallen gebruik je de(n):

– blaffen → de hond blafte; kuchen → zij kuchten;

– antwoorden → de leerling antwoordde; bloeien → de plant bloeide; geloven → hij geloofde het niet; peinzen → wij peinsden lang over de lastige vraag.

.

Wij ... (schaatsen, pvvt) vroeger heel veel.

De struikrovers ... (roven, pvvt) al onze bezittingen.

Ik ... (foppen, pvvt) mijn oude meester van groep 7 regelmatig.

De storm ... (razen, pvvt) gisteren over het land.

Zwak werkwoord

Sterk werkwoord

doven

kijken

glimmen

zijn

worden

lezen

lachen

buigen

gieten

graven

spellen

waaien

genieten

koken

roepen

toveren