13.3 In evenwicht

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

13.3 In evenwicht

Deze les:

- Oefentoets Longen

- 13.3 In evenwicht dl1: leerdoelen 9 en 10

- Opdrachten

- 13.3 dl2: leerdoelen 11 en 12

biologiepagina.nl

Leerdoelen 13.3

9. Je beschrijft de invloed van het zenuwstelsel en het hormoonstelsel op de homeostase van het inwendige milieu. 

10. Je beschrijft de temperatuurregulatie van het lichaam. 

11. Je beschrijft hoe het lichaam de samenstelling van de weefselvloeistof constant houdt. 

12. Je benoemt de uitscheidingsorganen in het lichaam en beschrijft hun functie. 

Inwendig milieu - Homeostase

Je lichaam probeert je inwendige milieu zo constant mogelijk te houden zodat de omgeving van cellen zo optimaal mogelijk is (osmotische waarde, zuurgraad, aanwezigheid mineralen en brandstoffen, temperatuur).

Het vermogen van het lichaam om je inwendige milieu constant te houden heet homeostase.

Inwendig milieu - Homeostase

Hoe?

Lichaam meet continu de waardes (Ca2+, Na+, K+, CO2, O2, glucose, pH en temperatuur) met behulp van gespecialiseerde zintuigcellen (receptoren).

Ook heeft het lichaam een bepaalde normwaarden waar het naar streeft.

Regelkring

= effector

Terugkoppeling

Negatieve terugkoppeling = product remt eigen aanmaak (schommeling rond een norm) (meestal het geval!)

Positieve terugkoppeling = product stimuleert eigen aanmaak (er komt meer en meer en meer...) (bijv. bevalling)

Dynamisch evenwicht

Door een regelkring met negatieve terugkoppeling gaan de waarden schommelen rondom de norm = dynamisch evenwicht.

Waarde boven de norm? effectoren zorgen dat de waarde verlaagt (en visa versa). 

Temperatuurregeling

Temperatuurregulatie

Doorbloeding huid, Rillen, Zweten, enz.

Interne zintuigen

Hypo-thalamus

37 ^oC

Aan de slag!

- Maken 13.3 opdrachten bij leerdoelen 9 en 10

- Lezen 13.3 dl2 (blz. 173 + 174)

Leerdoelen 13.3

9. Je beschrijft de invloed van het zenuwstelsel en het hormoonstelsel op de homeostase van het inwendige milieu. 

10. Je beschrijft de temperatuurregulatie van het lichaam. 

11. Je beschrijft hoe het lichaam de samenstelling van de weefselvloeistof constant houdt. 

12. Je benoemt de uitscheidingsorganen in het lichaam en beschrijft hun functie. 

Osmose

Dierlijke cellen streven naar isotone omstandigheden.

Weefselvloeistof-osmose-osmoreceptoren-dorstcentrum

1. Veel zweten: Vochtverlies, weefselvloeistof krijgt hoge osmotische waarde (hypertoon): cellen raken water kwijt

2. Osmoreceptoren: 'meten' de osmotische waarde van het bloed. Bij hoge waarde: aansturen dorstcentrum

3. Dorst: drinken zorgt voor een toename van de hoeveelheid water in het bloed en de weefselvloeistof: lagere osmotische waarde:

beter voor de cellen

Leerdoel 12

Je benoemt de uitscheidingsorganen in het lichaam en beschrijft hun functie.

Gal/bilirubine

CO₂/water

zouten/water

zouten/water/afvalstoffen (ureum)

Uitscheidingsorganen:

nieren, huid, longen en lever