Thema 2 B6 Gedrag bij mensen

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Thema 8 

Waarneming en gedrag

B6

Gedrag bij mensen

Streep maar af...:-)

Zucht…                                                                                                                  Waarom moet ik dat ALTIJD doen!

Jahaaa, ik heb je wel gehoord!                                                                  Hoezo is 180 euro voor een trui te duur?

Als jullie maar niet raar gaan doen…                                                       Mam, overdrijf niet zo…

Hoezoooo?                                                                                                          Heb je mijn … al gewassen?

Nou, dan geloof je me toch niet…                                                             Doe nou niet meteen zo boos…

Weet jij waar mijn … is?                                                                                  Maar ik gebruik hem als wekker!

Jahaaaa….                                                                                                            Mag ik de … ik kan er net niet bij.

Ik kan er toch ook niets aan doen!                                                            Rollende ogen

Hè? Huh? Watte?                                                                                               Doe maar niet mam.

Is er nog iets te eten?                                                                                     Kan je me niet brengen?

Ik moet een nieuwe geodriehoek .                                                            Wat eten we? Getver!

Doe ik straks.                                                                                                       Ik kom heus niet te laat.

O, vergeten…

 

https:

Hoeveel procent score had je?

Lesprogramma B6

• Leerdoelen B5 Gedrag bij dieren (2m)
• Uitleg B6 Reageren op prikkels (5m)
• Zelfstandig opdracht 66 en 67 maken (max. 5m)
• Uitleg B6 Deel 2 (20m)

• Opdracht 68 t/m 73 maken (max. 10m)
• Oefen de Flitskaarten en maak Test Jezelf als laatste (5m) + Lesafsluiter B6 (5m)

Eerder klaar? 

• Neem context Wetenschap 'De wetenschap achter kopen' en 

      maak opdracht 62 t/m 65

Leerdoel B6

8.6.1 Je kunt aan de hand van een context toelichten wat de overeenkomsten en 

verschillen zijn tussen gedrag bij mensen en dieren

Reageren op prikkels

• Net als dieren interne en externe prikkels
•  Interne prikkels geven informatie voor motivatie
• Externe prikkels bepalen of gedrag wel of niet plaatsvindt.
• Mensen zijn ook gevoelig voor sleutelprikkels
• Door sleutelprikkels extra te benadrukken, werken ze als supranormale prikkels
• Respons gebaseerd op erfelijke informatie
• Respons minder voorspelbaar

Reclame

Ook de reclamewereld maakt gebruik van deze sleutelprikkels om bij ons koopgedrag uit te lokken.

Reclame van Axe: Hoe meer sprayed hoe aantrekkelijker voor vrouwen je wordt

Fa douchegel: Je wordt een aantrekkelijke vrouw als je douched met Fa

Page: De puppy met een hoog schattigheidsgehalte inclusief aaibaarheidsfactor moet aangeven dat dit wcpapier heel zacht is. De puppy moet dit gedrag uitlokken.

Supranormaal!

Aangeboren of aangeleerd

• Onbewuste signalen zoals geluidjes maken, oogcontacten lichamelijk contact ouder-kind zijn op elkaar afgestemd
• Sociale ontwikkeling mogelijk
• Leerprocessen 

Blinde kinderen vertonen bijvoorbeeld dezelfde uitdrukkingen bij boosheid, blijdschap, etc.

Eigenschappen zoals de emoties in onze gelaatsuitdrukkingen en zuiggedrag bij baby's.

Dopamine

• Dopamine geeft een geluksgevoel. Bij dieren en bij mensen kan door beloning het meest uiteenlopende gedrag worden aangeleerd. Maar andersom geldt ook dat de frequentie van het aangeleerde gedrag afneemt als de beloning uitblijft.

• Mensen kunnen echter er voor kiezen om hun gedrag niet te laten beïnvloeden door een aangeboden beloning.

• Dopamine zorgt er bijvoorbeeld voor dat het moeilijk 

       is om van je telefoon af te blijven om spelletjes te spelen 

       of sociale media te bekijken.

Mens en chimpansee

Sociaal gedrag

• Meer leervermogen: de neiging tot gedragsverandering
  
• Belangrijk voor de mens om zich te kunnen aanpassen aan zijn omgeving én de omgeving aan te passen aan hen.
  
• Meer uitdrukkingsmogelijkheden
• Mensen zijn in staat tot spreken, mensapen niet
• Belangrijke factor in kennisoverdracht is taal
• Symbooltaal voordelen t.o.v. signaaltaal

Sociaal gedrag (2)

• Inlevingsvermogen (empathie): door werking van onze hersenen kunnen we bewust zijn van de situatie, gedachten en emoties van anderen en jezelf, en hiervan een beeld vormen
• Bij medeleven en competitie
• Ook bij diverse diersoorten: apen, olifanten en prairiewoelmuizen

Cultuur

• Mensen zijn zich moreel bewust en nadenken over hun gedrag en hun gedrag en dat van anderen beoordelen
• Normen: gedragsregels             "Gij zult niet stelen!"
• Waarden: uitgangspunten             eerlijkheid, respect, rechtvaardig
• Normen zijn gebaseerd op waarden
• Ook dieren hebben een moreel bewustzijn.
• Gelijke behandeling en rechtvaardigheid speelt ook bij apen een rol

Culturen

• Gedragsregels kunnen in een groep door individuen worden overgedragen naar nieuwe individuen.

• Bij mensen is dit een belangrijk aspect van cultuur
• Je leert van je directe omgeving: familie of school.
  
• Maar je leert ook alle regels en gebruiken van maatschappij waartoe je hoort
  
• Je gaat je gedragen naar deze cultuur

Rolgedrag en 

rolpatronen

• Rolpatroon: gedrag dat bij een bepaalde rol hoort
• Rolgedrag: Hoe iemand zich volgens 

      anderen in bepaalde situaties 

      moet gedragen

• Iemand die rolgedrag vertoont, voldoet aan het rolpatroon
• Deze rolpatronen kunnen ook veranderen.

Door de vrouwenemancipatie zijn de rolpatronen in veel gezinnen veranderd.
a. Hoe waren vóór de emancipatie meestal de rolpatronen in een gezin?
b. Hoe zien de rolpatronen er in veel gezinnen na de vrouwenemancipatie uit?

Huiswerk

• Maak opdracht 68 t/m 73

• Oefen de Flitskaarten en controleer de leerdoelen 

van B6 met de Test Jezelf

Klaar?

• Neem de Context  'De wetenschap achter kopen'  door en 

maak opdracht 74 t/m 76

Lesafsluiter B5

8.5.1 Je kunt de functie van verschillende vormen van sociaal gedrag uitleggen en

aangeven hoe dit gedrag de overlevingskansen van organismen beïnvloedt.

8.5.2 Je kunt uitleggen hoe sociaal gedrag evolueert.

Wat is een voorbeeld van aangeboren gedrag?

1. Een kind strikt de schoenveters nadat zijn ouders hem dat opdragen
2. Een konijn duikt zijn holletje in bij het zien van een vos
3. Een pasgeboren vogeltje opent zijn bek om aan te geven honger te hebben
4. Een man zwaait naar de buurvrouw die langsloopt

Is dit aangeleerd of aangeboren gedrag?

1. Aangeleerd
2. Aangeboren

Wat is een voorbeeld van aangeboren gedrag

1. Een hond komt terug wanneer je hem roept
2. Kunnen schrijven
3. Een baby huilt wanneer hij honger heeft
4. Als de bel gaat pakken jullie je spullen in

Welke is aangeleerd gedrag?

1. Alleen plaatje 1
2. Alleen plaatje 2
3. Geen van beide plaatjes
4. Allebei de plaatjes

Gapen in de baarmoeder

1. aangeleerd
2. aangeboren

Welke twee vermogens spelen bij mensen een grotere rol dan bij dieren?

2 extra oefentoetsen over B3 t/m6

Eventueel kun je daarnaast nog de twee oefenexamens maken op:

www.biologiepagina.nl

https:

Hoeveel procent score had je?

https:

Hoeveel procent score had je?