4.6. Nederland in de Tweede Wereldoorlog (deel 2) RZ

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

4.6. Nederland in de Tweede Wereldoorlog (deel 2)

4.6. Nederland in de Tweede Wereldoorlog 

OP Tafel: IPAD(dicht), schrift voor aantekeningen + pen

Leerdoelen: 

• Je kunt standplaatsgebondenheid toepassen.

• Je kunt voorbeelden van (collaboratie, verzet en) accommodatie van de Nederlandse bevolking geven.
• Je kunt de Slag om Arnhem koppelen aan het ontstaan van de Hongerwinter.

Historische vaardigheid: standplaatsgebondenheid

• Inleving en betrouwbaarheid: standplaatsgebondenheid
• Iedereen heeft een persoonlijke achtergrond die bepaalt hoe je denkt en leeft. Dit wordt standplaatsgebondenheid genoemd

Inval Nederland

• Na de aanval op Polen in 1939 wilde NL neutraal blijven, net als in WO1 
• Aanval op 10 mei 1940, doel: haven van Rotterdam 
• Nederland vocht met een klein leger terug en hield stand bij de afsluitdijk en de Grebbeberg en in de Peel
• De Duitsers werden in ieder geval voor 4 dagen tegengehouden...

Inval bij de Grebbeberg

Inval bij de Afsluitdijk

Inval bij de Peel

Bombardement Rotterdam

• Om NL tot overgave te dwingen, bombardeerden Duitse bommenwerpers de binnenstad van Rotterdam. Hetzelfde dreigde voor Utrecht
• 15 mei 1940 NL capituleert
• Koningin Wilhelmina is gevlucht naar Londen
• De bezetting begint...

De bezetting

• Duitsland neemt het bestuur in NL over,  Arthur Seyss-Inquart wordt rijkscommissaris
•  In het dagelijks leven merkten de mensen weinig van de bezetting. De Duisters lijken in het begin best vriendelijk...

Nederlandse soldaten worden snel vrijgelaten....

Duitse soldaten op Scheveningen 1940

Duitse soldaten rondvaart Amsterdam 1940

Accommodatie =

Aanpassing. Het grootste deel van de bevolking probeerde tijdens de Bezetting zich zo goed mogelijk aan de situatie aan te passen.

Deel 2

Voedselbonnen

•  Langzaamaan kon steeds meer voedsel alleen nog maar met speciale bonnen worden gekocht.
• Handelaren probeerden via zwarthandel voedsel en kleding aan te bieden, maar veel van de handelaren belandden in de gevangenis wanneer de handelaren werden betrapt.

NSB

• Nationaal socialistische beweging 
• Alle politieke partijen werden verboden behalve de nationaalsocialistische partij, de NSB, onder leiding van Anton Mussert.
• De grondwet en het parlement werden buiten werking
• de wil van de nazileiding was wet.

Collaboratie

• NSB'ers namen steeds meer functies over 
• De collaboratie met de bezetter ging het verst bij de mannen die vrijwillig voor de nazi's gingen vechten
• 20.000 NL mannen bij de SS

Verzet

• Het weinige verzet dat er was, werd erg hard onderdrukt. 
• In 1941 brak de Februaristaking uit in protest tegen het oppakken van Joden in Amsterdam.
• Staking werd hard neergeslagen
• De leiders van de staking werden doodgeschoten door een vuurpeloton. 

Radio's inleveren

Censuur

Verzet 2

• kleine groep ging hierna door met verzetsacties 
• bijvoorbeeld met illegale kranten, hielpen onderduikers aan vervalste persoonsbewijzen
• Veel mensen durfden dat niet, maar luisterde wel naar Radio Oranje met koningin Wilhelmina uit Londen

andere staten

• Hitler vond zijn leger in juni 1941 sterk genoeg om Rusland aan te vallen 
• Ook vernietigde Japan in december 1941 met een onverwachte aanval op Pearl Harbour 
• Japen en Duitsland bondgenoten
• Duitsland had nu twee grote vijanden, namelijk Rusland en de VS

D-Day

• Op 6 juni 1944 deden de geallieerden een grote invasie: op D-day landden duizenden soldaten in Normandië, in Noord-Frankrijk 
• De geallieerden bereikten in korte tijd België en de Nederlandse grens.
• Grote vreugde ook in NL, Op Dolle Dinsdag, 5 september 1944, sloegen de Duitse soldaten in Nederland massaal op de vlucht.

Slag om Arnhem

17-25 september 1944

De hongerwinter

20.000 mensen stierven

Het gebruik van tulpenbollen als voedsel

"Na het zand te hebben afgewasschen, worden achtereenvolgens krans en bast van de bol afgehaald; daarna snijdt men de bol overlangs door en haalt er de groene pit uit. Tulpenbollen worden op dezelfde wijze gekookt als aardappelen, echter met dit verschil, dat ze in ca. 7 minuten gaar zijn."

• Stamppot met tulpenbollen, tulpenbollensoep, tulpenkoek/Tulpenbrood, tulpentaart 

Toelichting

In september 1944 lijkt het einde van de Tweede Wereldoorlog in zicht. Het zuiden van Nederland wordt bevrijd maar de rest van Nederland nog niet.

De Duitse bezetter treed hard op en blokkeert al het voedseltransport naar het westen van Nederland. Ook nemen terugtrekkende Duitsers alles van waarde mee. Grote hongersnood volgt in de winter van 1944/1945.

Hongerwinter

Nijmegen frontstad

Noorden gaat nog door een hongerwinter heen

Leerdoelen: 

• Je kunt standplaatsgebondenheid toepassen.

• Je kunt voorbeelden van (collaboratie, verzet en) accommodatie van de Nederlandse bevolking geven.
• Je kunt de Slag om Arnhem koppelen aan het ontstaan van de Hongerwinter.

Aan de slag / huiswerk....

• Maak van paragraaf 4.6 opdracht 11 t/m 14 

 

Volgende keer:  
4.6.3 De Holocaust 

Spotprent bekijken

1. Wat zie je? 

2.Bij welke gebeurtenis hoort deze bron? Leg je antwoord uit.......

3. Wat wil de maker met deze spotprent vertellen? 

Vertaling: Natuurlijk was ik nooit echt van plan het (stekelvarken) te doden.