4.3 Hormonale regeling 4V 22-23

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

Paragraaf 4.3 Hormonale regeling

Vandaag

Terugblik 4.2 en oefenvragen

Uitleg 4.3 (jongens, woensdag verder met meisjes) 

Verwerken van 4.3 

Doel en begrippen 4.3

- Je beschrijft de bijdrage van hormonen aan de vruchtbaarheid en de secundaire geslachtskenmerken bij jongens en meisjes.

- Je ligt de rol van hormonen toe bij zwangerschap en geboorte.

hypofyse, hypothalamus, GnRH, FSH, LH, receptoreiwitten, negatieve terugkoppeling, oestrogenen, progesteron, positieve terugkoppeling, gele lichaam, prostaglandinen, ontsluitingsweeën, baarmoedermond, oxytocine, persweeën, nageboorte, prolactine, melkklieren

Hormonen

Hypothalamus: hormoonklier in de hersenen

Hypofyse: centrale hormoonklier 

Vanaf de puberteit: hypothalamus produceert

GnRH (gonadotropine- releasing-hormone).

Via bloedvaten komt dit hormoon bij de hypofyse.

De hypofyse produceert daardoor FSH (follikel stimulerend hormoon) en LH (luteïniserend hormoon).

Moet ik dit leren?

Hormoonklieren en de hormonen die ze maken, inclusief de werking van de hormonen staan in Tabel 89A.

Receptoreiwitten

Waarom reageren de cellen in de testes (cellen van Leydig) op de aanwezigheid van LH?

Sertolicellen (begeleiden rijping zaadcellen) hebben receptoren voor FSH.
 

Negatieve terugkoppeling

BINAS 89C

LH=

Nu en huiswerk 

Lees paragraaf 4.3 (helemaal) 

Probeer de menstruatiecyclus zoveel mogelijk te begrijpen. 

Vandaag afronden paragraaf 4.3

Keuze uit:

1. Volgen uitleg menstruatiecyclus (a.d.h.v bron 12, blz 132)
2. Bekijken filmpje(s) uitleg menstruatiecyclus
3. Bekijken animatie menstruatiecyclus

Daarna in elk geval: maken en nakijken opdrachten 39, 40, 41, 46, 47, 48 Klaar? -->  oefenen

Vandaag afronden paragraaf 4.3

Uitleg menstruatiecyclus (a.d.h.v bron 11, blz 123)

Daarna in elk geval: maken en nakijken opdrachten 39, 40, 41, 46, 47, 48 

Klaar? -->  oefenen en filmpjes kijken

Vooruitblik

Deze week 4.4 en start 4.5

volgende week 4.5 afmaken. Afronding hoofdstuk

Dan kerstvakantie! 

(daarna voorbereiding toets en start nieuw hoofdstuk) 

Dag 1: start menstruatie.

FSH stijgt en stimuleert een rijping van nieuwe follikels.

Rijpende follikels geven oestrogenen af.

Lage concentratie oestrogenen remmen de afgifte van GnRH (en dus LH en FSH)

Rijpende follikels geven oestrogenen af.

Boven een drempelwaarde stimuleren oestrogenen juist GnRH en dus LH en FSH (positieve terugkoppeling)

-> piek in LH en FSH

Door de piek in LH volgt de ovulatie.

Gele lichaam (overgebleven, 'lege' follikelcellen) geven progesteron af.

Piek in FSH zorgt voor extra oestrogenen.

Oestrogenen stimuleren de groei van het baarmoederslijmvlies, progesteron zorgt voor goede doorbloeding.

Gele lichaam verschrompeld en geeft geen progesteron meer af:

GnRH, LH en FSH worden niet meer geremd

Menstruatie (afstoten baarmoederslijmvlies).

Wat gebeurt er als een vrouw zwanger is? 

Zwangerschap

Trofoblast geeft HCG af.

Dit hormoon zorgt er voor dat het gele lichaam niet verschrompelt. Progesteron blijft aanwezig en GnRH, LH en FSH blijven geremd).

Geen menstruatie en geen nieuwe follikelrijping.

Na drie maanden neemt de placenta de vorming van progesteron en oestrogenen over.

Bevalling/ geboorte

Vanaf de zevende maand daalt het kindje in (met het hoofd naar beneden).

Start van de bevalling: 

moeder maakt prostaglandines aan -> samentrekken baarmoederwand (ontsluitingsweeën).

Bevalling/ geboorte

Druk op de baarmoedermond zorgen (via zenuwen) voor stimulering van de hypothalamus. 

Die zet op zijn beurt de hypofyse aan tot het afgeven van oxytocine: extra samentrekkingen baarmoederwand.

Na volledige ontsluiting: persweeën.

Na de geboorte

Naweeën zorgen ervoor dat ook de placenta, vruchtvliezen en resten navelstreng de baarmoeder uit gaan.

De hypofyse van de moeder maakt prolactine aan -> stimuleert melkproductie.

Het zuigen van de baby aan de borst zorgt voor extra afgifte prolactine en oxytocine -> samentrekken melkklieren dus melkafgifte.

Doel en begrippen 4.3

Je leert hoe hormonen de vruchtbaarheid van mannen en vrouwen regelen

hypofyse, hypothalamus, GnRH, FSH, LH, receptoreiwitten, negatieve terugkoppeling, oestrogenen, progesteron, positieve terugkoppeling, gele lichaam, prostaglandinen, ontsluitingsweeën, baarmoedermond, oxytocine, persweeën, nageboorte, prolactine, oxytocine, melkklieren

Nu en huiswerk

-Afmaken van paragraaf 4.3 door opdracht 39, 40, 41, 46, 47, 48 te maken en nakijken

Klaar? --> oefenen (zie magister) 

en eventueel nog filmpjes met uitleg bekijken.