Les 2: Vitale Functies

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Vitale Functies

Wat zijn vitale functies?

Vitale Functies

• Dit zijn de meest belangrijke functies in het lichaam en zijn onmisbaar zijn voor het behoud van leven. Met andere woorden: deze functies houden het menselijk lichaam in leven.

• De vitale functies die we kennen zijn: ademhaling, circulatie (hartslag en bloeddruk), bewustzijn, temperatuur.
  

Vitale Functies

• Wanneer één van de functies een stoornis heeft of wegvalt, heeft dat gevolgen voor de anderen.
  

• Een belangrijk taak in het werk van de verpleegkundige/verzorgende is het monitoren en controleren van deze waarden en een wijziging hierin opmerken en beoordelen.
  

• Vitale functies moeten in rust gemeten worden

EWS

Bij persoonlijke verzorging 2 

Ademhaling observeren

Pols tellen

Bloeddruk meten

Temperatuur meten

Vandaag de theorie

Ademhaling

Wat kan je observeren aan
de ademhaling?

observaties

• Ademfrequentie (aantal ademhalingen per minuut) Een normale ademhalingsfrequentie ligt tussen de 12 en 20 ademhalingen per minuut. Bij kinderen ligt dit wat hoger.
• Ritme (het ritme van de ademhalingen of bijvoorbeeld het ademhalen met pauzes)
  
• Diepte en gelijkmatigheid (de hoeveelheid lucht ingeademd per inademing)
  
• Adembewegingen  (ademhalingsspieren:  let op de nek en neusvleugels)
  
• Ademgeluiden (piepen, reutelen, rochelen)
  
• Saturatie (hoeveelheid zuurstof die in de weefsels wordt opgenomen, normaalwaarde is >98%

zoek op:

• Apneu
  
• Tachypneu
• Cheyne- stokes
  
• Kussmaul
  

Hoe tel je de ademhalingsfrequentie?

Hartslag

Wat kan je observeren aan de hartslag?

Hartslag

• Frequentie (het aantal hartslagen per minuut)
  
• Ritme (slaat het hart regelmatig of onregelmatig, ook wel regulair of irregulair)
• Vulling (is de vulling per hartslag: veel of weinig)
  
• Gelijkmatigheid (van de vulling van de hartslag)

Hartslag

• Het hart vormt samen met de bloedvaten het circulatiesysteem. Bij iedere samentrekking van de linker hartkamer wordt bloed in de aorta (= lichaamsslagader) gepompt. Hierdoor zetten de wanden van de slagaders (arteriën) telkens even uit en nemen daarna hun oorspronkelijke vorm weer aan.
  

• Dit wordt pulsatie genoemd. De pulsatie is het best voelbaar op plaatsen waar slagaders vlak onder de huid lopen boven een benige onderlaag. 

Hartslag

• Het hart is een pomp die 4 tot 5 liter bloed per minuut rondpompt. Het bloed bevat zuurstof en voedingsstoffen voor alle spieren en organen.
  
• Het hart is ongeveer zo groot als een gebalde vuist en groeit met je lichaam mee. Het hart bestaat uit 4 holle ruimtes:
  
• Linkerboezem: hier stroomt zuurstofrijk bloed uit de longen binnen
  
• Linkerkamer: pompt het zuurstofrijke bloed het hele lichaam rond
  
• Rechterboezem: hier stroomt zuurstofarm bloed uit het lichaam binnen
  
• Rechterkamer: pompt het zuurstofarme bloed naar de longen
  

Hoe tel je de pols?

Bloeddruk

Bloeddruk

• Het hart pompt het bloed rond in je lichaam via je slagaders. De druk die dit uitvoert op de bloedvaten wordt 'bloeddruk' genoemd.
  
• Je bloeddruk bestaat altijd uit 2 waarden: een bovendruk en een onderdruk.
  
• Bovendruk = Systolische bloeddruk is de druk op de bloedvaten als het hart samentrekt
  
• Onderdruk = Diastolische bloeddruk is de druk op de bloedvaten als het hart zich ontspant.
  

Systole

Diastole

Bloedruk

• Bloedruk wordt ook wel tensie genoemd.
• De bloeddruk wordt gemeten in mm/Hg
• Bloeddruk wordt vaak genoteerd als rr 120/80; rr staat voor Riva Rocci (de bedenker van de meetmethode)  

Hypotensie

• Een lage bloeddruk (hypotensie) is een bloeddruk waarbij klachten optreden zoals duizeligheid, flauwvallen of een licht gevoel in het hoofd.
  
• Dit kan voor iedereen bij een andere waarde het geval zijn.
  
• Bij orthostatische hypotensie daalt de bloeddruk bij (te snel) opstaan waardoor klachten ontstaan.
  

Hypertensie

• Bij een hoge bloeddruk (hypertensie) is meestal zowel de onder- als de bovendruk verhoogd. Het komt ook voor dat alleen de bovendruk is verhoogd. Alleen een verhoogde onderdruk komt niet vaak voor.
• Een hoge bloeddruk verhoogt de kans op hart en vaatziekten. 
• Je merkt vaak niets van een hoge bloeddruk. Bij een ernstig verhoogde bloeddruk kunnen wel klachten optreden. Je kunt dan hoofdpijn hebben of vermoeid, misselijk, kortademig, rusteloos zijn. Ook kun je wazig zien.

Hoe meet je de bloeddruk?

98/68

108/68

136/90

Temperatuur

Temperatuur

• De normale lichaamstemperatuur is bij de meeste mensen tussen de 36,5C en 37,5C, met als gemiddelde 37C.
  

• Verhoging; temperatuur tussen de 37,5C en 38,0C
  

• Koorts: > 38.0C

• Hypothermie = < 35 °C

Wat is koorts?

Koorts

Koorts is een reactie van je lichaam op een infectie met virussen of bacteriën. Bij een hogere temperatuur groeien virussen en bacteriën minder goed. Het is dus een natuurlijk afweerreactie.

Koorts

• 38,0C tot 38,5C =lichte koorts
  
• tot 39,0C = matige koorts,
  
• tot 39,5C = hoge koorts
  
• 40C of hoger = hevige koorts.
  
• Koortspieken van 41C en 42C komen ook voor, bij koortspieken van 43C is de situatie levensbedreigend.

Op wat voor manieren kan je de tempratuur meten?

Hoe kan je bij iemand de temperatuur reguleren?

Bewustzijn

Pols

Bloeddruk

Ademhaling

Vragen?

Pols

Bloeddruk

Ademhaling

Volgende week...

• Mindmap + schematische tekening hart maken in de les.
• Kijk in de module welke e-learnings er voor deelopdracht 1 gemaakt moeten worden.