3.4 Ruiken en proeven HA

• Biologie
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 1

H3.4 ruiken en proeven

Deze les

• Voorkennis
• Leerdoelen
• Uitleg over 3.4 (één les!)
• Opdrachten maken
• Leerdoelencheck

Leerdoelencheck!

• de onderdelen van het oor noemen in een schematische tekening (bron 2 blz. 78).
• benoemen welke route een geluidstrilling aflegt door de onderdelen van het oor.
• de functie van de onderdelen van het oor beschrijven.
• uitleggen welke geluiden je kunt horen met de volgende begrippen: onderste gehoorgrens, bovenste gehoorgrens en gehoorbereik.
• de termen Hertz en decibel op de juiste manier gebruiken.
• de werking van de buis van Eustachius uitleggen.
• de werking van het evenwichtsorgaan uitleggen.

We checken ze één voor één...

1

2

3

4

5

6

7

89

10

11

12

Oorsmeerkliertjes

Leerdoel: de onderdelen van het oor noemen in een schematische tekening.

Slakkenhuis

Hamer

Aambeeld

Stijgbeugel

Gehoorgang

Oorschelp

Trommelvlies

Evenwichtsorgaan

Gehooorzenuw

Buis van Eustachius

Trommelholte

Leerdoel: benoemen welke route een geluidstrilling aflegt door de onderdelen van het oor.

Wat is de route die een geluidsprikkel door het oor aflegt? Sleep de onderdelen naar de juiste plek.

Gehoorschelp -->

-->

-->

-->

-->

-->

Aambeeld

Hamer

Gehoorgang

Trommelvlies

Stijgbeugel

Slakkenhuis

Bij welk onderdeel hoort deze omschrijving?
"Zorgen ervoor dat het trommelvlies soepel blijft en gemakkelijk trilt."

Leerdoel: de functie van de onderdelen van het oor beschrijven.

1. Hamer
2. Gehoorschelp
3. Oorsmeerkliertjes
4. Slakkenhuis

Bij welk onderdeel hoort deze omschrijving?
"Hier worden de trillingen omgezet in impulsen."

Leerdoel: de functie van de onderdelen van het oor beschrijven.

1. Hamer
2. Gehoorschelp
3. Oorsmeerkliertjes
4. Slakkenhuis

Een opa kan minder goed hoge tonen horen dan zijn kleindochter. Wie geeft de juiste bewering?
Sanne: de kleindochter heeft een kleiner gehoorbereik dan haar opa.
Tom: de onderste gehoorgrens van de opa is lager dan die van zijn kleindochter.

Leerdoel: uitleggen welke geluiden je kunt horen met de volgende begrippen: onderste gehoorgrens, bovenste gehoorgrens en gehoorbereik.

1. Beide hebben gelijk
2. Alleen Sanne heeft gelijk
3. Alleen Tom heeft gelijk
4. Beide hebben ongelijk

Welke beschrijving hoort waarbij?
1. Geluidssterkte
2. Geluidstrillingen

Leerdoel: de termen Hertz en decibel op de juiste manier gebruiken.

1. 1 = decibels 2 = hertz
2. 1 = hertz 2 = decibels

Wat is de functie van de buis van Eustachius?

Leerdoel: de werking van de buis van Eustachius uitleggen.

Welke bewering over het evenwichtsorgaan klopt?
1. het evenwichtsorgaan bestaat uit vier cirkelvormige zenuwbanen.
2. in het evenwichtsorgaan zit vloeistof.
3. met het evenwichtsorgaan neem je bewegingen van je hoofd waar.

Leerdoel: de werking van het evenwichtsorgaan uitleggen.

1. Alle beweringen kloppen.
2. Alleen bewering 1 en 2 kloppen.
3. Alleen bewering 2 en 3 kloppen.
4. Alleen bewering 1 en 3 kloppen.

Wat hoort in dit rijtje niet thuis?
smaak – geur – geluid – zuurstof – licht
a) Noteer het juiste antwoord.
b) Leg je antwoord uit!!

Wat is de prikkel voor het reukzintuig?

1. Smaak
2. Geurstoffen
3. Impulsen
4. Receptoren

Hoe heten de zichtbare bultjes op je tong waarmee je smaak proeft?

1. Uitsteeksels
2. Umami-receptoren
3. Smaakpapillen
4. Smaakpupillen

In welk orgaan zit dit zintuig?

1. Huid
2. Neus
3. Mond
4. Oor

'Zoet' is een smaak. Kun je nog meer smaken noemen? Er zijn er in totaal 5.

Leerdoelen:

Aan het eind van 3.4 kun je:

• uitleggen hoe het reukzintuig in je neus werkt.
• uitleggen hoe je smaakzintuig op je tong werkt.
• de vijf soorten smaakzintuigen noemen.
• uitleggen hoe je met je reukzintuig en smaakzintuig je eten proeft.
• omschrijven waardoor eetgewoonten en voorkeur ervoor kunnen zorgen dat je iets lekker/vies vindt.

De neus 

Ruiken doe je met reukzintuig in je neus.

Reukzintuig neemt geurprikkels waar --> 

prikkel wordt impuls --> impuls via reukzenuw

 naar hersenen --> hersenen geven aan welke 

geur het is.

Waarvoor is reuk belangrijk?

Reukzintuig

Reukzintuig bevat duizend verschillende type zintuigcellen voor geuren.

Iedere nieuwe geur komt ook in je geheugen terecht.

nl.mozaweb.com

Proeven

Ruiken helpt bij het waarnemen van een smaak.

Bij proeven voegen je hersenen de informatie van

de smaakzintuigen en van het reukzintuig samen.

Tong

Is ruw: op je tong liggen kleine uitsteeksels. Dit zijn smaakpapillen.
Hiertussen liggen smaakzintuigen.
Smaakstoffen prikkelen de smaakzintuigen.

nl.mozaweb.com

Vijf soorten smaakzintuigen

• Zoet
• Zout
• Bitter
• Zuur
• Umami (hartig) 

Je kunt meer smaken proeven, doordat 

je reukzintuig en smaak-zintuig samenwerken. Via de keelholte gaan geurstoffen naar het reukzintuig. Hersenen combineren de informatie,

Hoe neem je smaak waar?

Wat is lekker?

Hangt ook af van:

• uiterlijk
• warmte- of koudezintuigjes (temperatuur)
• tastzintuigen (structuur)
• Eetgewoontes

Je hersenen combineren dit allemaal.

Maken

Af op

Basis: 1, 3 t/m 6, 8, 10, 12 t/m 14

Extra oefening: 7, 9 en 11

Verdieping: 8

Leerdoelencheck (klassikaal)

Aan het eind van 3.4 kun je:

• uitleggen hoe het reukzintuig in je neus werkt.
• uitleggen hoe je smaakzintuig op je tong werkt.
• de vijf soorten smaakzintuigen noemen.
• uitleggen hoe je met je reukzintuig en smaakzintuig je eten proeft.
• omschrijven waardoor eetgewoonten en voorkeur ervoor kunnen zorgen dat je iets lekker/vies vindt.

Je loopt de keuken in, daar staat een appeltaart, net uit de oven. Wat is de juiste volgorde van onderstaande gebeurtenissen?

-->

-->

-->

-->

-->

-->

Er komen geurstoffen vrij uit de appeltaart

Je reukzintuig wordt geprikkeld

Je weet wat je ruikt: appeltaart

Er gaan berichten van je reukzintuig naar je hersenen

Je besluit een stukje taart te nemen

Er gaan berichten van de hersenen naar je armspieren