4.1: eigen keuzes maken

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 4: Nederland na 1945 - cultuur en mentaliteit 

Paragraaf 1: eigen keuzes maken 

4.1A: eigen keuzes maken

• Ik kan uitleggen dat de Nederlandse samenleving tot in de jaren 1950 verzuild was.
  

Verzuiling

Wat is verzuiling?

Verzuiling = een verdeling van de samenleving in groepen (‘zuilen’) met een eigen politieke of godsdienstige overtuiging

Rond 1800 waren er veel veranderingen:

• Grote steden, veel fabrieken 

Wat is het gevolg? 

• Mensen hebben behoefte aan groepen/stabiliteit
• Leiders van (protestantse) kerken willen mensen beschermen

Welke zuilen zijn er?

Protestanten:

• Geloof (christendom) is belangrijk

Katholieken:

• Geloof (christendom) is belangrijk

Socialisten:

• Gelijkheid/arbeiders zijn belangrijk

Liberalen:

• Eigenlijk tegen de verzuiling
• Vrijheid is belangrijk

Katholieken

Protestanten

Socialisten

Liberalen

"Als ik een tijd niet meer zwanger ben, komt meneer de pastoor langs."

"Ik vind die zuilen maar niks. Iedereen moet vrij zijn om zijn eigen keuzes te maken."

"Ik doe regelmatig mee met stakingen en demonstraties voor betere arbeidsvoorwaarden."

"Ik ga elke zondag naar de kerk."

Wat is verzuiling? 

Groepen in de samenleving vormen een eigen 'zuil':

• Eigen sportclub
• Eigen krant
• Eigen politieke partij
• Eigen omroep

Elke zuil heeft een eigen mentaliteit: houding en manier van denken

Hoe ziet de verzuilde samenleving er uit?

• Er is weinig contact tussen verschillende bevolkingsgroepen
  
• Sterke sociale controle: mensen letten veel op elkaar en zeggen er iets van als er afwijkend gedrag is
  

Leg in je eigen woorden uit wat sociale controle is.

Tweede Wereldoorlog 

Gevolg van WO2 voor de verzuiling:

• Mensen voelen zich in de eerste plaats Nederlander 
• De Duitsers verbieden kranten, politieke partijen, etc. 

Na WO2 wilden leiders dat de normen en waarden van voor de oorlog weer belangrijk worden          niet iedereen is het hier mee eens 

Door de Tweede Wereldoorlog wordt de verzuiling...

1. sterker
2. minder sterk

Na de Tweede Wereldoorlog verdwijnt de verzuiling.

1. Waar
2. Niet waar

4.1B: jeugdculturen 

Leerdoel:

• Ik kan drie jeugdculturen omschrijven die ontstonden na 1945
  

Oorzaken opkomst jeugdculturen

Jeugdcultuur = de eigen stijl en manier van denken van een groep jongeren

Waarom kregen jongeren hun eigen cultuur? 

• Lonen gaan omhoog en welvaart stijgt --> jongeren hoeven hun geld niet meer af te staan aan ouders
• Jongeren gaan meer naar school en hebben meer vrije tijd -->  ze krijgen meer invloed op elkaars gedrag
• Amerikanisering

Wat is geen oorzaak voor het ontstaan van jeugdculturen?

1. Jongeren vonden hun ouders minder aardig
2. Jongeren hadden meer vrije tijd
3. Jongeren gingen langer naar school
4. Jongeren verdienden hun eigen geld

Nozems: t/m 3.07

Nozems

• Opkomst: eind jaren 1950
• Wie? Werkende jongeren uit de steden
• Ze willen genieten van hun vrijheid met hun eigen geld
• Stijl: leren jacks, spijkerbroeken, vetkuiven 

Provo's: t/m 0.55

Hippies: vanaf 0.55 

Welke kenmerken van provo's heb je gehoord in het filmpje?

Provo's

• Opkomst: midden jaren '60, vooral Amsterdam
  
• Wie? Jongeren die aan de universiteit studeerden
  
• Het 'gezag' (ouders, politie, kerk) uitdagen met opvallende acties (= provoceren
  
• Samenleving en politiek veranderen
  

Hippies

• Opkomst: in Amerika en eind jaren 1960 naar Europa
  
• Lief zijn voor elkaar is belangrijk (love and peace)
  
• Tegen kernwapens, milieuvervuiling en oorlog
  
• Voor vrije seks, softdrugs
  
• Geen regelmatig, 'burgerlijk' bestaan 
  
• Stijl: lange haren, kleding met veel kleuren, bloemen en kralen

Wat hebben alle jeugdculturen gemeen?

1. Waar ze vandaan komen
2. Hun stijl
3. Ze zijn tegen 'het gezag'
4. Hun muzieksmaak

Was past niet bij de hippies?

1. Tegen drugs
2. Muziekfestivals
3. Liefde verspreiden
4. Tegen oorlog

4.1C: individualisering

• Ik kan uitleggen hoe in de Nederlandse samenleving het individu meer centraal kwam te staan

Ontzuiling

Ontzuiling = de invloed van de zuilen neemt af

Wat zijn de oorzaken hiervan?

• Jongeren voelen zich niet meer thuis bij de jeugdverenigingen van hun eigen zuil
• Er komen nieuwe radiostations en politieke partijen --> zuilen worden losgelaten

Secularisatie

Tegelijkertijd met ontzuiling vindt er ook secularisatie plaats:

• Steeds minder mensen zijn gelovig en gaan naar de kerk
  

Wat zijn de oorzaken hiervoor?

• Jongeren vinden de kerk steeds meer ouderwets
  
• Mensen vinden dat de kerk zich niet met persoonlijke kwesties hoort te bemoeien
  

Omdat de kerken ook bij een zuil horen, helpt dit dus met ontzuiling

Wat is de goede betekenis van secularisatie?

1. De invloed van zuilen neemt af
2. Het individu wordt steeds belangrijker
3. Steeds minder mensen gaan naar de kerk
4. De manier van denken van een groep jongeren

Individualisering

In deze periode wordt het 'individu' steeds belangrijker (= individualisering). Mensen gingen steeds meer hun eigen keuzes maken. Dit kwam door:

• Door ontzuiling en secularisatie waren leiders van zuilen steeds minder belangrijk geworden
• Mensen woonden in steden waar minder sociale controle was

Wat is geen oorzaak voor individualisering?

1. Mensen gaan steeds meer in steden wonen
2. Secularisatie
3. Ontzuiling
4. Verzuiling