Aandoeningen van het maag-darm kanaal H12

• Farmacotherapie
• MBO
• Studiejaar 3

Aandoeningen van het maag-darmkanaal

Farmacotherapie H13

Maagklachten

12.1 Maagklachten

Onderverdeling in:

Refluxklachten

Ulcusklachten

Niet-specifieke klachten (aspecifieke klachten)

Overige maagproblemen

Oorzaken maagklachten

Geneesmiddelen:

• Acetylsalicylzuur (aspirine)
  
• NSAID`s (ontstekingsremmende pijnstillers)
  
• Corticosteroïden (ontstekingsremmers)
  

Voedingsmiddelen:

• Alcohol, koffie, koolzuurhoudende dranken
  
• Kruiden, cacao, pepermunt
  

Psychische factoren:

• Stress
  

Wat zijn refluxklachten?

1. beschadiging van het maagslijmvlies
2. misselijkheid en opgeblazen gevoel
3. de zure maaginhoud vloeit terug naar de slokdarm

0

Refluxklachten (refluxoesofagitis)

• Klachten doordat (zure) maaginhoud terugvloeit (=reflux) de
    slokdarm in.
• De sluitspier tussen slokdarm en maag is verslapt door bv voedingsmiddelen (chocola,
    koffie, thee) of geneesmiddelen
• Hoge druk op de buikwand (bukken, knellende kleding, overgewicht) kan de klachten
    verergeren
• - Klachten: zuurbranden en pijn in het ‘maagkuiltje’
  
• - Klachten vooral ná de maaltijd
  

Wat is ulcus pepticum?

Waardoor kan Ulcus pepticum ontstaan?

Ulcus pepticum 

• Pijn wordt minder wanneer je wat eet
  
• Klachten zijn er vooral vóór de maaltijd en ‘s nachts
  

Pijn is meestal goed aan te wijzen:

• In de maag: ulcus ventriculi
  
• In de twaalfvingerige darm: ulcus duodeni
  

Motiliteitsstoornissen

• Klachten door vertraagde maaglediging door vertraagde peristaltiek
  
• Hiervan spreek je bij een vol of opgeblazen gevoel, vaak samen met misselijkheid
  
• Hierbij ontstaan ook maagklachten
  
• Sommige mensen hebben hierbij ook last van verstopping
  

12.2 Behandeling maagklachten

• Maagzuur werkt genezing tegen en veroorzaakt pijn. Door de hoeveelheid maagzuur te verminderen kan het slijmvlies zich herstellen en neemt de pijn af

 

• Onderverdeling in:
  

1. Leefregels
   
2. Geneesmiddelen
   

Noem de 5 leefregels bij maagklachten:

Er zijn 4 soorten geneesmiddelen bij maagklachten. Schuif de juiste werking bij de juiste groep geneesmiddelen en de juiste geneesmiddelen

Antacida

Secretieremmende middelen

mucosaprotectiva

anti-emetica

maagzuur kunnen binden of neutraliseren

vorming van maagzuur tegen gaan

bescheermt maagslijmvlies

bij vol gevoel of misselijkheid

Antacida

• Algeldraat en magnesiumhydroxide
  
• Antacida neutraliseren het maagsap (van pH 2 naar ongeveer pH 3-5)
  
• Sommige antacida kunnen pepsine ( = verteringsenzym) binden (pepsine kan de klachten verergeren)
  
• Antacida moeten snel kunnen werken; het moet in behoorlijke hoeveelheid fijn verdeeld aanwezig zijn bij het zuur
  
• Antacida werken symptomatisch
  
• Geschikte toedieningsvormen zijn dus:
  

1. Suspensie (nadeel: lastiger meenemen)
   
2. Kauwtabletten

Antacida

• Antacida kunnen veilig bij zwangerschap gebruikt worden
  
• Wanneer iemand vaak terugkomt voor een antacidum (HV) dan moet je die persoon adviseren om naar de huisarts te gaan
  
• Gebruik: een uur na de maaltijd en voor het slapen gaan (meeste maagzuur aanwezig) én zonodig
  

^{Secretieremmende middelen} 

• Secretieremmende middelen verminderen de vorming van maagzuur 
• Deze middelen werken systemisch en geven daardoor meer bijwerkingen dan antacida 
• Bij chronisch gebruik van NSAID´s worden deze middelen wel preventief gebruikt tegen beschadiging van het maagslijmvlies. 

^{Secretieremmende middelen}

• Er zijn 2 groepen:
  
• H2-receptorantagonisten (cimetidine, ranitidine)
  
• Protonpompremmers (omeprazol, pantoprazol)
  
• Beide groepen werken iets verschillend maar heel effectief
  
• Recidiverende (=steeds terugkerende) maag- of darmzweren worden door Helicobacter Pylori veroorzaakt en worden bestreden met hoog gedoseerde antibacteriële middelen samen met een secretieremmend middel. Deze kuur duurt meestal 7 dagen en veroorzaakt meestal veel bijwerkingen  

 

Mucosaprotectiva

• Deze middelen doen niets met het maagzuur; zij beschermen de beschadigde maagwand tegen de inwerking van maagzuur
  
• Zij hechten zich aan het beschadigde slijmvlies en leggen er een beschermend laagje overheen
  
• Preparaat: sucralfaat
  

Anti emetica 

• Anti-emetica zijn stoffen die de braakneiging onderdrukken
  
• Misselijkheid hoeft niet altijd te leiden tot braken
  
• De oorzaak van misselijkheid kan ook een vertraagde peristaltiek van het maag-darmkanaal zijn
  
• Bij een vol, opgeblazen gevoel en misselijkheid:
•                     Domperidon en metoclopramide
•                      Deze zorgen voor versnelde maaglediging

• Bij misselijkheid door reisziekte of migraine:
  
•                     Cinnarizine of cyclizine
  

• Bij misselijkheid als gevolge van bestraling of oncolyticagebruik (antikankermiddelen):
  
•                                   Granisetron en ondansetron
•                                    Deze middelen werken zeer krachtig
  

Zelfzorgadvies

Ga naar de zelfzorgstandaard Maagklachten

Klik op de volgende link:

Zelfzorgstandaard Maagklachten

Diarree

Oorzaken diarree

• In 90% van de gevallen: virusinfectie
  
• Bacteriële infectie, bv door Salmonella, bij paratyfus of cholera
  
• Chronische diarree bij ziektes als Colitis Ulcerosa of de ziekte van Crohn
  
• Stress en spanning
  
• Geneesmiddelen zoals breedspectrum antibiotica
  
• Reizigersdiarree
  

Behandeling kortdurende diarree

• Kortdurend: geen behandeling nodig, ziektekiemen verlaten het lichaam met de diarree. Wel veel drinken.
  
• Mogelijk verlies van vocht, vooral bij kinderen. Daarom moet er veel gedronken worden
  
• Bij waterdunne diarree die langer dan 24 uur duurt moeten ook zouten (elektrolyten) aangevuld worden
  

Hoe heet het middel waarbij je ook zouten (elektrolyten) aanvult?

• Remt darmperistaltiek 
• Mag niet bij kinderen jonger dan 3 jaar
• Kinderen van 3-8 alleen op voorschrift van de arts
• Symptomatisch

• Moet precies volgens gebruiksaanwijzing gemaakt worden
• Is niet lekker, maar mag niet gemengd worden
• Vult nodige zouten en mineralen aan (zodat het lichaam toch
•      wat meer vocht vasthoudt)
• 
  

• De werking is nooit bewezen
• Geen vervelende bijwerkingen, bij veel gebruik neemt het wel alle goede stoffen op

Antidiarrhoica of stopmiddelen 

Zelfzorgadvies bij diarree

Ga naar de zelfzorgstandaard Diarree

Klik op de volgende link:

Zelfzorgstandaard Diarree

Welke adviezen geef je om reizigersdiarree te voorkomen?

verstoppingen en darmkrampen

Noem 3 oorzaken van verstopping

Zelfzorgadvies Verstopping

Ga naar de zelfzorgstandaard Verstopping

Klik op de volgende link:

Zelfzorgstandaard Verstopping

Behandeling van verstopping met geneesmiddelen.

Er zijn 3 soorten geneesmiddelen. Sleep de juiste geneesmiddelen bij de juiste laxantia-groep

Contactlaxantia

Osmotische laxantia

Volumevergrotende middelen

Hoe lang duurt het wanneer een darm volledig geleegd is weer gevuld is?

1. 2 dagen
2. 1 dag
3. 1 week
4. 2 weken

Chronisch gebruik laxantia 

• Mogelijke “redenen” voor chronisch gebruik
  

1. De gedachte dat elke dag ontlasting geproduceerd moet worden
   
2. Gebruik van laxantia als hulpmiddel om af te vallen
   

• Bij chronisch gebruik van contactlaxantia
  

1. Voortdurende darmwandprikkeling kan leiden tot verandering in de darmwand, waardoor deze niet meer op natuurlijke prikkels zoals darmvulling reageert
   
2. Contactlaxantia geven gewenning
   
3. Na langdurig gebruik kan het maanden duren voordat de darm op natuurlijke prikkels reageert
   
4. Bij anorexia nervosa worden deze middelen soms misbruikt
   

Bristol Stool Chart

welk type ben jij?

Maak de volgende vragen

1. Noem 2 oorzaken van maagklachten geef van elk een voorbeeld
   
2. Wat is refluxoesofagitis?
   
3. Wat is ulcus pepticum?
   
4. Wat zijn motiliteitsstoornissen?
   
5. Noem 3 leefregels voor de behandeling bij maagklachten?
   
6. Welke 4 geneesmiddelgroepen zijn er voor de behandeling bij maagklachten
   
7. Wat is het werkingsmechanisme van elk van deze geneesmiddelgroepen?
   
8. Geef van elke geneesmiddelgroep een voorbeeld
   
9.  Wat is er bij diarree aan de hand?
   
10. Wat is de 1e keus bij diarree (die >24u bestaat) bij kinderen?
    
11.  Wat is de werking van loperamide?
    
12. Noem 4 adviezen om reizigersdiarree te voorkomen?
    
13. Wanneer spreek je van obstipatie?
    
14. Noem 3 oorzaken voor obstipatie
    
15. Noem 3 soorten laxantia en het werkingsmechanisme en een voorbeeld van een geneesmiddel