Grammatica Blok 5 1KT

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 1

Grammatica - Blok 5

1KT

Even herhalen:
1. Maak een zin met zoveel mogelijk informatie, maar maar één persoonsvorm!
2. Zet strepen tussen de verschillende stukken zin.

Theorie (zinnen bouwen (zinsdelen))

Een zin bestaat uit meerdere stukken. Die stukken noem je zinsdelen. Je kunt zinsdelen van plaats veranderen:

Wat is het onderwerp in de zin?

De monteur sleutelt aan de auto.

Theorie (onderwerp)

Een zinsdeel ken je al:
het werkwoordelijk gezegde (= wat gebeurt er?)

Een ander zinsdeel is het onderwerp (= wie/wat doet het?)

1. Wat is het onderwerp in de zin?
2. Wat is het werkwoordelijk gezegde in de zin?

De piloten wilden liever kapitein worden.

Theorie herhaling (lidwoorden)

• Kan voor een zelfstandig naamwoord staan.
• Ieder lidwoord heeft een zelfstandig naamwoord in de zin.
• Er zijn drie lidwoorden: de, het, een.
• Twijfel je over 'de' of 'het'? Zoek het op in het woordenboek.
  
  Vaste regels:
• Meervoud zelfstandig naamwoord = altijd 'de'
• Verkleinwoord zelfstandig naamwoord = altijd 'het'

 

Theorie herhaling (zelfstandig naamwoord)

Namen van zelfstandigheden

- Je kunt er een lidwoord voor zetten
- Je kunt er meestal enkelvoud of meervoud van maken

- Je kunt er meestal een verkleinwoord van maken

- Bijna alles met een hoofdletter is een ZN

Lidwoord

zelfstandig naamwoord

Een 

aanrijding 

op 

de 

snelweg 

zorgt 

meestal 

voor 

een  

lange 

file.

De blonde jongen is zijn rugtas vergeten.

Wat is in deze zin 

een zelfstandig naamwoord?

blonde

jongen

rugtas

is

Welk woord in deze zin zegt iets over het zelfstandig naamwoord 'jongen'?

De vervelende jongen zat steeds aan haar haren te trekken.

Theorie (bijvoeglijk naamwoord)

= zegt iets over het zelfstandig naamwoord (mens, dier, ding)

Voorbeeld: de lange jongen droeg een blauwe jas.

'lange' en 'blauwe' zijn bijvoeglijke naamwoorden, omdat ze iets zeggen over 'jongen' en 'jas'.

Waar zegt het bijvoeglijk naamwoord iets over?

1. Zelfstandig naamwoord
2. Lidwoord
3. Werkwoord
4. Bijvoeglijk naamwoord

Jan heeft een nieuwe auto gekocht.

1. auto is bijvoeglijk naamwoord
2. Jan is bijvoeglijk naamwoord
3. nieuwe is bijvoeglijk naamwoord

De

mooie

bloemen

lidwoord

zelfstandig naamwoord

bijvoeglijk naamwoord

Jumbo

1. Lidwoord
2. Zelfstandig naamwoord
3. Bijvoeglijk naamwoord

Verliefd

1. Lidwoord
2. Zelfstandig naamwoord
3. Bijvoeglijk naamwoord

Rijst

1. Lidwoord
2. Zelfstandig naamwoord
3. Bijvoeglijk naamwoord

zelfstandig naamwoord

 Bijvoeglijk naamwoord

peren

aardige

auto

roos

lokalen

klein

Gedachte

1. Lidwoord
2. Zelfstandig naamwoord
3. Bijvoeglijk naamwoord

Tekst

Zelfstandig naamwoord

Bijv. naamwoord

huisarts

wit

fiets

groot

duur

jong

nieuw

oma 

interessant

klaslokaal

Noem 3 woorden met daarachter:
de kooi
het feest
de dokter

Voorzetsel (VZ)

Woordjes die je vóór een LW en een ZN kunt zetten.

VZ
vanwege
tijdens
voor
door  

over            ...

LW
de
het
een

ZN
feest
dokter
kast
vriend
kooi            ...

+

+

Noem de voorzetsels in de volgende zin:

Geef het maar aan haar, als je dat graag wilt.

Sleep de voorzetsels naar het zwarte vak.

VOORZETSELS

Door

de

drukte

op

straat

botste

de 

vrouw

tegen

iemand

aan

wel een voorzetsel

geen voorzetsel

op

met

tussen

over

tijdens

donder

werk

onder

zijn

VOORZETSEL

Op

de

Domtoren

in

Utrecht

heb

je

een

prachtig

uitzicht.

Noem de voorzetsels in de volgende zin:

Ze gaat met vakantie naar Zweden,
vanwege de sneeuw in dat land.

En nu werken jullie!